Arboretum Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego to jeden z największych i najstarszych tego typu ogrodów w Polsce. W tym roku mija sto lat od jego powstania.
Arboretum jest jednostką organizacyjną Leśnego Zakładu Doświadczalnego SGGW w Rogowie. Położone jest w dawnym siedlisku leśnym i ma charakter parku leśnego. Znajdują się tam jedne z najbogatszych i najciekawszych kolekcji drzew i krzewów Europy Środkowo-Wschodniej. Całości dopełniają leśne powierzchnie doświadczalne z obcymi gatunkami drzew leśnych i alpinarium – ulubione miejsce zwiedzających. Obecnie ma ono powierzchnię ok. 54 hektarów.
Teren stał się własnością Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego 5 lipca 1919 roku, gdy minister rolnictwa i dóbr publicznych przekazał uczelni do celów naukowych część lasów Nadleśnictwa Skierniewice. Ta wkrótce zrzekła się części obszaru, zostawiając sobie tereny obecnego Nadleśnictwa Rogów, gdzie w 1923 roku została zbudowana siedziba Lasów Doświadczalnych SGGW, a prof. Edward Chodzicki założył pierwszą powierzchnię doświadczalną w Arboretum, na której posadził daglezję zieloną (Pseudotsuga menziesii). Dziś są to najwyższe w okolicy Rogowa drzewa, mające ponad 45 m wysokości.
Przed wojną na terenie Arboretum zakładano wyłącznie powierzchnie doświadczalne. Posadzono około 100 gatunków drzew obcego pochodzenia. Powierzchnia ogrodu wynosiła wtedy 61,58 ha. Po II wojnie światowej liczba gatunków zmalała do 51 z powodu braku opieki i dwóch bardzo mroźnych zim. W 1947 roku opiekę merytoryczną nad Arboretum przejęła Katedra Botaniki Leśnej SGGW, którą kierował prof. Roman Kobendza. W 1951 roku kierownikiem placówki został inż. Henryk Eder. Sporządził on mapy geodezyjne, wyznaczył sieć dróg, założył szkółkę, zbudował zaplecze gospodarcze i szklarnię – mnożarkę. Podjął się założenia alpinarium i parku dendrologicznego według projektu Włodzimierza Senety. W parku znalazły się głównie rośliny ozdobne, tj. krzewuszki, żylistki, jaśminowce, tawuły, magnolie, jałowce, żywotniki. W 1952 roku H. Eder wydał pierwszy katalog nasion (Index seminum) i zapoczątkował wymianę nasion z ponad 400 ogrodami botanicznymi i arboretami na całym świecie. Potem powiększano kolekcje i publikowano wyniki uprawy i introdukcji nowych gatunków. Wybudowano szklarnie i zmodernizowano szkółkę kontenerową. W 2005 roku zmodernizowano układ stawów i strumyków w alpinarium.
Najważniejszą kolekcję ogrodu stanowią drzewa, krzewy i krzewinki rosnące i zimujące w gruncie na terenie ogrodu. Kolekcje dendrologiczne Rogowskiego arboretum są jednymi z największych i najcenniejszych w Polsce. Duża powierzchnia ogrodu pozwala na uprawę większości taksonów w wielu powtórzeniach i w dużej liczbie egzemplarzy pochodzących z różnych stanowisk naturalnego występowania i różnych ogrodów. Daje to unikalne możliwości obserwacji i badań całych populacji roślin.
Kolekcje znajdują się na terenie leśnym, na żyznych i kwaśnych glebach płowych, wśród osłaniających je wysokich sosen, dębów, grabów. Przeważają w nich gatunki leśne, cienioznośne i kwasolubne. Mniej licznie reprezentowane są rośliny kserotermiczne, światłożądne i o odmiennych preferencjach glebowych. Rośliny sadzone są w układzie ekologicznym, tzn. według ich wymagań w stosunku do nasłonecznienia, osłony przed wiatrami, wilgotności, typu gleby.
W rogowskim Arboretum jest też ok. 130 poletek doświadczalnych o średniej powierzchni 0,1 ha (0,05–0,5 ha), które zajmują obszar ponad 18 ha. Posadzono na nich 75 różnych gatunków drzew obcego pochodzenia, z czego większość (ponad 50) to rośliny iglaste. Drzewa, których wyniki uprawy w Europie są wyjątkowo dobre, posadzono na większej liczbie powierzchni po to, aby sprawdzić ich wrażliwość na różnorodne warunki glebowe, oświetleniowe. Chodzi przede wszystkim o trzy szybko rosnące gatunki północnoamerykańskie: daglezję zieloną (Pseudotsuga menziesii), żywotnika olbrzymiego (Thuja plicata) i jodłę olbrzymią (Abies grandis). Uprawia się tam również kilka innych gatunków jodeł (Abies sp.), świerków (Picea sp.) i modrzewi (Larix sp.).
Dopiero po kilkudziesięciu latach uprawy poszczególnych gatunków, dokonuje się wstępnej oceny ich przydatności w gospodarce leśnej. Oprócz funkcji naukowych rogowskie Arboretum ma ogromne znaczenie rekreacyjne i edukacyjne.
PK