Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowym utworzyły Konsorcjum Technologii Kwantowych. Jego zadaniem będzie m.in. upowszechnianie osiągnięć w rozwoju technologii kwantowych i ich zastosowań.
Od kilku lat obserwuje się intensywny wyścig w rozwoju technologii kwantowych, które zrewolucjonizują przetwarzanie danych, symulacje, komunikację, sensorykę, metrologię czy precyzyjne pozycjonowanie i nawigację. Przewiduje się, że kulminacja rozwoju tych technologii nastąpi jeszcze w tej dekadzie.
W tym kontekście konieczne wydaje się zsynchronizowanie działań nauki i gospodarki w zakresie rozwoju technologii kwantowych i ich zastosowań, a przede wszystkim budowy infrastruktury i rozwoju kompetencji. Dlatego właśnie Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe podpisały porozumienie w sprawie utworzenia Konsorcjum Technologii Kwantowych w dziedzinie Kwantowych Obliczeń, Uczenia Maszynowego i Symulacji. Podstawowym jego celem będzie wypracowanie wspólnych ram programowych i organizacyjnych dla podnoszenia kompetencji i upowszechnianie osiągnięć w rozwoju technologii kwantowych i ich zastosowań.
Umowa z PCSS ma być dla nas okazją do wykorzystania komputerów kwantowych, ale również do prezentacji naszych osiągnięć, czyli kierunku informatyka kwantowa, którego celem jest zdobywanie kompetencji kwantowych. Mamy też doskonałe grupy badawcze, które mogą przyczynić się do rozwoju, a także komercjalizacji, czyli spin-offów. Te wszystkie elementy z wiodącym ośrodkiem obliczeń kwantowych w Polsce stwarzają dla nas ogromną szansę rozwoju – przekonuje prof. Michał Banaszak, prorektor UAM ds. cyfryzacji i współpracy z gospodarką.
Dotychczasowa współpraca obu podmiotów, na podobnych zasadach i przy współpracy innych uczelni i instytutów badawczych, otworzyła już takie możliwości na polu humanistyki cyfrowej czy w naukach o mózgu. Jest to w szczególności możliwe dzięki udziałowi PCSS w europejskich inicjatywach EuroHCP i EuroQCI, gdzie współuczestniczy w rozwijaniu fizycznej infrastruktury europejskich komputerów kwantowych i kwantowo zabezpieczonego Internetu.
W odniesieniu do zastosowań technologii kwantowych, należy przygotować polskich przedsiębiorców na wykorzystanie kompetencji absolwentów polskich uczelni i jednocześnie dać im możliwość inkubacji produktów ukierunkowanych na szerszy rynek, a tym samym budowania kultury kreowania liderów technologii przełomowych w gospodarce. Zapewnienie na poziomie krajowym przenikania się technologii kwantowych z innymi technologiami przełomowymi, pozwala przyspieszać potencjalne zastosowania również z zakresie bezpieczeństwa Polski. Przykłady obejmują gromadzenie danych z czujników kwantowych, pomiar czasu, pozycjonowanie i nawigację niezależne od globalnych systemów satelitarnych – wyjaśnia dr inż. Cezary Mazurek, pełnomocnik dyrektora Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN ds. PCSS (przy instytucie PAN afiliowane jest poznańskie Centrum).
W ramach podpisanego przez UAM i PCSS porozumienia realizowane będą takie działania, jak: kształcenie i rozwój umiejętności w zakresie kwantowych obliczeń, uczenia maszynowego i symulacji, szkolenia, warsztaty oraz możliwość networkingu ze specjalistami i ekspertami z branży, prace B+R, współpraca z innymi jednostkami naukowymi, współpraca z otoczeniem gospodarczym, a także powołanie spółek typu spin-off. Konsorcjum będzie miało charakter otwarty.
W roku akademickim 2023/2024 uruchomiono na poznańskiej uczelni interdyscyplinarny kierunek informatyka kwantowa, łączący w sobie obszary wiedzy z zakresu fizyki i informatyki. Studia te kształcą specjalistów w zakresie wdrażania technologii kwantowych w przemyśle związanym z technologiami informatycznymi, a także pracowników badawczych w podstawowych dziedzinach fizyki.
AST, źródło: PCSS