Polski Instytut Archeologiczny w Atenach – jednostka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – ma już swoją siedzibę. We wtorek, 26 października, uroczyście zainaugurowano jego działalność, kończąc tym samym wieloletni proces powstawania instytucji, która służyć będzie wszystkim polskim badaczom dziejów Grecji.
PIAA powstał dzięki porozumieniu, którego sygnatariuszami od 2018 roku są: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Rzeszowski, Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Wrocławski. W uroczystym otwarciu siedziby Instytutu w Atenach wzięli udział: Szymon Szynkowski vel Sęk – wiceminister spraw zagranicznych RP, Georgios Didaskalou – sekretarz generalny greckiego Ministerstwa Kultury i Sportu oraz Artur Lompart – ambasador RP w Atenach.
Zaczyna działać instytucja kluczowa dla polskich badań naukowych w strefie egejskiej. Polski Instytut Archeologiczny w Atenach włączył polską naukę do ekskluzywnego grona kreującego wiedzę o kolebce naszej cywilizacji, jaką niewątpliwie jest Hellada – przyznaje prof. Bogumiła Kaniewska, rektorka UAM.
Zadaniem PIAA jest promowanie osiągnięć naukowych i kultury polskiej w międzynarodowym środowisku intelektualnym Aten i całej Grecji. W tym celu uruchomione zostaną dwa programy: naukowy i kulturalny, na które składać się będą wykłady, seminaria, wystawy, wieczory autorskie, szkoły letnie i inne typy wydarzenia.
Realizacji wymienionych działań służyć będzie właśnie siedziba w Atenach. Jest to apartament w samym centrum Aten, z główną salą, pełniącą funkcję biblioteki, ale także przygotowaną do organizacji spotkań różnego typu. W siedzibie są też 3 pokoje gościnne, które będą służyć członkom Polskiego Instytutu Archeologicznego w Atenach jako wygodna i tania baza umożliwiająca im pracę naukową w Grecji.
PIAA reprezentuje przed władzami greckimi wszystkich naukowców polskich, nie tylko tych, którzy chcą tam prowadzić badania wykopaliskowe, ale także innych, potrzebujących dostępu do kolekcji muzealnych czy archiwów. Zgodnie z greckim prawem samodzielnie mogą prowadzić swoje badania w Grecji tylko naukowcy z tych krajów, które otworzyły swój instytut („szkołę zagraniczną”) w Atenach. Dotychczas Polacy mogli być członkami zespołów naukowych, ale bez prawa kierowania nimi – wyjaśnia prof. Janusz Czebreszuk z UAM, dyrektor PIAA.
Starania o utworzenie PIAA rozpoczęto już w połowie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku i brali w nich udział naukowcy z kilku najważniejszych polskich instytucji akademickich. Jednak dopiero trzy lata temu udało się utworzyć struktury organizacyjne, które umożliwiły powstanie PIAA. Zgodnie z porozumieniem UAM powołał centrum uniwersyteckie pod nazwą „Polski Instytut Archeologiczny w Atenach”. Instytut przygotował aplikację do Rządu Republiki Greckiej o oficjalne uznanie go za instytucję zwaną w prawie greckim „zagraniczną szkołą archeologiczną w Grecji”. Taki status został przyznany PIAA przez Ministra Kultury i Sportu Grecji w połowie 2019 roku. To osiemnasta „szkoła zagraniczna w Atenach”. Latem 2020 roku, dzięki ścisłej współpracy z Ministerstwem Edukacji i Nauki, UAM zakupił apartament, w którym działać będzie PIAA.
Agnieszka Książkiewicz, źródło: UAM