W dwudziestą rocznicę akcesji Polski do Unii Europejskiej Uniwersytet Wrocławski i Zakład Narodowy im. Ossolińskich łączą siły w celu przybliżenia czytelnikom Europy Środkowej.
Dwadzieścia lat temu, 1 maja 2004 roku, Polska, wraz z grupą kilku innych państw Europy Środkowej, stała się członkiem Unii Europejskiej. Było to zwieńczenie przemian demokratycznych, jakie rozpoczęły się w 1989 roku.
Skomplikowana historia i przygraniczne położenie Wrocławia sprawiło, że w drugiej połowie ubiegłego wieku, w epoce zależności państw regionu wobec Związku Radzieckiego, miasto stało się jednym z naturalnych centrów współpracy środkowoeuropejskich dysydentów. To stąd w 1956 roku popłynęła gigantyczna pomoc dla rewolucji węgierskiej, tu w 1968 roku protestowano przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, w stolicy Dolnego Śląska w latach osiemdziesiątych działała Solidarność Polsko-Czechosłowacka, wreszcie we Wrocławiu wielokrotnie organizowane były – i są nadal – akcje wsparcia dla obrońców praw człowieka i dysydentów.
Z okazji 20-lecia naszego członkostwa w UE Uniwersytet Wrocławski i Zakład Narodowy im. Ossolińskich inaugurują środkowoeuropejskie serie wydawnicze. Obie instytucje chcą coraz lepiej poznawać naszych sąsiadów i opowiadać innym o środkowoeuropejskich wartościach.
Uniwersytet Wrocławski i Ossolineum są nie tylko centrami intelektualnymi i kulturalnymi, ale także przez dziesięciolecia były – i nadal pozostają – istotnymi ośrodkami demokratycznej współpracy środkowoeuropejskiej. W okresie PRL studenci wrocławskiej uczelni włączali się w solidarnościowe protesty w obronie dysydentów innych państw, a w listopadzie 1989 roku w murach uniwersytetu odbyło się seminarium „Europa na rozdrożu”, którego obrady stały się pretekstem do organizacji Przeglądu Niezależnej Kultury Czeskiej i Słowackiej – wydarzenia nazwanego przez Václava Havla uwerturą Aksamitnej Rewolucji. Ossolineum jest miejscem, w którym wręczana jest od 2004 r. Nagroda Jana Nowaka Jeziorańskiego, honorująca osoby i instytucje, wnoszące znaczący wkład w obalenie komunizmu, odzyskanie przez Polskę niepodległości oraz w kształtowanie społeczeństwa obywatelskiego w krajach Europy Środkowo-Wschodniej.
Utworzenie wspólnych środkowoeuropejskich serii wydawniczych to wyjątkowy prezent, jakim Ossolineum i Uniwersytet Wrocławski chcą uczcić dwudziestą rocznicę akcesji państw regionu do UE. Zdajemy sobie sprawę, jak bardzo 2004 rok odmienił nasze życie jako naukowców, ale także jako obywateli. Dziś czas byśmy podzielili się pozytywnymi owocami tej zmiany – z jednej strony stale przybliżając polskim czytelnikom Europę Środkową, ale także przekazując nasze doświadczenie dalej, tym społeczeństwom, które wciąż jeszcze nie mogą się cieszyć pełnią wolności i podmiotowości – mówi dr Łukasz Kamiński, dyrektor Ossolineum.
Wraz z nim umowę wydawniczą podpisał prof. Artur Błażejewski, prorektor Uniwersytetu Wrocławskiego ds. badań naukowych. Porozumienie obejmuje wspólne wydawanie dwóch serii: naukowej pt. „Klasyka myśli środkowoeuropejskiej” i popularyzatorskiej pt. „Zrozumieć Europę Środkową”. W planach są monografie, przekłady publikacji autorów regionu na język polski, a także na język angielski i ukraiński.
MK