Za nieco ponad dwa tygodnie w Zakopanem, podczas Festiwalu Moc Gór, odbędzie się premiera filmu dokumentalnego „Polarniczki”, opowiadającego o polskich pionierkach badań w Arktyce i Antarktyce. Jego współtwórczynią jest Dagmara Bożek z Instytutu Geofizyki PAN.
Inspiracją do nakręcenia filmu był rozpoczęty cztery lata temu projekt „Polarniczki”, o którym pisaliśmy także na łamach „Forum Akademickiego”. Jego autorka, Dagmara Bożek, specjalistka ds. komunikacji naukowej i edukacji w Instytucie Geofizyki PAN, chciała pokazać kobiety, które pracowały lub wciąż pracują w regionach polarnych w ramach polskich wypraw badawczych. Doliczyła się ich ponad czterystu. Na bazie tych opowieści wydała książkę pt. „Polarniczki. Zdobywczynie podbiegunowego świata”. Niektóre z tych historii będzie można poznać w wersji filmowej.
Przez wieki zakładano, że badania i eksploracje polarne są wyłącznie męskimi przedsięwzięciami. Wszyscy interesujący się historią znają nazwiska wielkich odkrywców: Amundsena, Shackletona czy Scotta. Wśród polskich polarników zasłynęli Arctowski, Dobrowolski i Siedlecki. Tymczasem kobiety zajmujące się badaniami polarnymi były także pionierkami w wielu dziedzinach i mają swój ważny udział w tej historii. W ostatnich latach kierowały wiodącymi światowymi organizacjami zajmującymi się badaniami polarnymi, prowadziły stacje, zespoły terenowe i duże międzynarodowe wyprawy – przekonuje Dagmara Bożek, która sama zimowała na stacjach badawczych po obu stronach globu (w 2012–13 w Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie oraz w 2015–16 w Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego na Wyspie Króla Jerzego).
Zdjęcia rozpoczęły się w lutym ubiegłego roku. Film opowiada o kierowniczkach wypraw i badaczkach z dużymi osiągnięciami, które świetnie poradziły sobie w środowisku polarnym jeszcze do niedawna zdominowanym przez mężczyzn. Niestraszne im było zimowanie w bazach i praca w trudnych polarnych warunkach. „To opowieść o uporze w dążeniu do celu i spełnianiu marzeń” – przekonują autorzy filmu (w wersji angielskiej tytuł brzmi „Ant/Arctic Women”).
Wśród bohaterek są m.in. biotechnolożka Anna Kołakowska – pierwsza Polka, która dwukrotnie zimowała w Antarktyce; chemiczka Wiesława Krawczyk – która w 1979 r. organizowała laboratorium chemiczne w Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie, a w 1986 r. była pierwszą kobietą na stanowisku kierownika grupy naukowej podczas VIII wyprawy glacjologicznej Uniwersytetu Śląskiego na Spitsbergen; ekolożka Anna Krzyszowska Waitkus, która w Hornsundzie prowadziła pionierskie badania wpływu człowieka i jego działalności na środowisko polarne; Maria Agata Olech – pierwsza w Polsce lichenolog polarna, pierwsza kobieta na stanowisku kierownika wyprawy całorocznej do Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego; hydrolożka Joanna Pociask-Karteczka, uczestniczka ekspedycji polarnych na Spitsbergen.
Film wyreżyserowany przez Kubę Witka będzie miał swoją premierę 23 czerwca podczas Festiwalu Moc Gór w Zakopanem. Wraz z dwoma innymi polskimi produkcjami zostanie wyświetlony w ramach pokazów konkursowych (w sumie zgłoszono 19 filmów, m.in. z Włoch, Hiszpanii, Austrii, Kanady, Szwajcarii). Informacje o kolejnych pokazach będą systematycznie zamieszczane na stronie internetowej projektu.
MK