Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

Głosy rektorów

19 grudnia 2001 r. odbyło się w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu pierwsze spotkanie nowych władz ministerstwa, minister Krystyny Łybackiej i wiceministra Adama Jamroza, z rektorami uczelni państwowych.

Na spotkaniu obecna była także Teresa Bader, nowa dyrektor Departamentu Szkół Wyższych. Dyr. Bader dotychczas pełniła funkcję wicedyrektora tego departamentu. Tadeusz Popłonkowski, dotychczasowy dyrektor DSW, od grudnia pełni funkcję jego wicedyrektora oraz dyrektora biura PKA.

Fot. A. Świć

Spotkanie miało przebieg inny niż to bywało zazwyczaj. Minister Łybacka, zapraszając do dyskusji nad kwestią, czy zmieniać całą ustawę o szkolnictwie wyższym, czy wprowadzić możliwie szybką nowelizację, nie przedstawiła listy spraw, którymi ministerstwo zamierza się zająć w najbliższym czasie. Zasugerowała, aby to rektorzy zgłaszali kwestie, które, ich zdaniem, powinny być jak najszybciej rozwiązane. Katalog problemów był długi: stabilność finansowa uczelni i możliwość kontynuowania inwestycji, racjonalne rozwiązanie problemu wieloetatowości, uregulowanie statusu doktorantów, poszerzenie puli na kredyty studenckie, umożliwienie tworzenia ośrodków zamiejscowych – to tylko najważniejsze. W tej ostatniej kwestii ujawniła się rozbieżność interesów między szkołami akademickimi a wyższymi szkołami zawodowymi. Minister Łybacka i wiceminister Jamróz zapowiedzieli, że wobec faktu, iż przygotowanie nowej całościowej ustawy o szkolnictwie wyższym to perspektywa co najmniej roku lub nawet dwóch lat, uważają, iż konieczna jest szybka nowelizacja ustawy obowiązującej, obejmująca kilka kwestii najważniejszych. Wśród nich znalazłaby się sprawa wieloetatowości (zaproponowano, aby zgody rektora wymagało zatrudnienie na trzecim i kolejnych etatach), status doktorantów i kwestia ośrodków zamiejscowych.

Przedstawiono też informacje o wykonaniu budżetu roku 2001. Będzie ono mniejsze w stosunku do planowanego tylko o niecały 1 proc. (rok wcześniej niespodziewane cięcia wyniosły ok. 3,5 proc.) i niższe od ograniczeń w innych działach budżetu, gdzie cięcia wyniosą 3-5 proc. Dobre informacje dotyczyły też starań o wyłączenie szkół wyższych spod działania ustawy o zamówieniach publicznych – tym problemem ma się zająć specjalna rządowa komisja. Nieco gorsze były wiadomości dotyczące budżetu na rok 2002. Wyniesie on tylko 102 proc. wykonania roku 2001, czyli będzie mniejszy realnie o ok. 2,5 proc. W odniesieniu do PKB budżet szkolnictwa wyższego to 0,89 proc.

(as)

Budżet i referat
programowy

Podczas grudniowego posiedzenia Komitetu Badań Naukowych przedstawiono budżet nauki na rok 2002. Proponowana wielkość wydatków wynosi 2 631 923 000 zł. Stanowi to 0,344 proc. PKB i 1,431 proc. budżetu państwa. W stosunku do roku 2001 budżet nauki maleje nominalnie o 20,3 proc., natomiast realnie – po uwzględnieniu zaplanowanej inflacji – o ok. 25 proc. W tym roku znacząco zmniejszy się fundusz na działalność wspomagającą badania naukowe – wyniesie on tylko 22 mln zł, czyli 54,4 proc. dotacji ubiegłorocznej. Połowa tego funduszu trafi do budżetów MENiS (5,9 mln zł) i PAN (5,7 mln zł). Minister nauki będzie dysponował 3,98 mln zł, minister zdrowia – 2,3 mln zł, minister gospodarki – 1,5 mln zł, minister rolnictwa i rozwoju wsi – 1,3 mln zł, minister kultury – 1 mln zł. najmniejszym funduszem obdarzono Polską Akademię Umiejętności – 295,7 tys. zł.

Okazało się, że międzynarodowy sukces uczonego pomaga placówce, w której pracuje. Na wieść, że prof. Andrzej K. Tarkowski otrzymał Japan Prize, KBN postanowił przyznać dodatkowe 1500 punktów w ocenie parametrycznej Wydziałowi Biologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Departament ekonomiczny zaproponował szereg instrumentów ekonomiczno-prawnych sprzyjających powiązaniom nauki z gospodarką, m.in. zwiększenie odpisu od podstawy opodatkowania do 150 proc. kosztów poniesionych na prace badawczo-rozwojowe, zmniejszenie wysokości podatku z tytułu przychodów z praw autorskich, w tym ze sprzedaży tych praw z 20 do 10 proc., zwiększenie z 15 do 20 proc. kwoty odliczania darowizn na cele naukowe i naukowo-techniczne. W zakresie rozwiązań systemowych zaproponowano nie tylko udzielanie przez państwo gwarancji kredytowych związanych z inwestycjami w obszarze B+R, ale także powołanie finansowanego z budżetu państwa funduszu zarządzającego kredytami przeznaczonymi na wsparcie badań naukowych prowadzonych przez przedsiębiorstwa wspólnie z jednostkami naukowymi.

Prof. Michał Kleiber, minister nauki, przewodniczący KBN, przedstawił swoje wystąpienie programowe, w którym wskazał także na potrzebę silniejszego powiązania nauki z gospodarką, przywołując niektóre z rozwiązań zaproponowanych przez departament ekonomiczny. Jednym z założeń polityki naukowej ma być zwiększenie konkurencyjności finansowania badań poprzez zaostrzenie wymagań oceny parametrycznej, wprowadzenie audytów w jednostkach naukowych, obniżenie stopnia sukcesu w konkursach grantowych. Zdaniem ministra, należy zapewnić ciągłość finansowania działalności statutowej najefektywniejszym jednostkom badawczym. Minister zaproponował objęcie priorytetem projektów wykonywanych wspólnie przez jednostki naukowe i podmioty gospodarcze. Zauważył też potrzebę zwiększenia nacisku na rozwój badań humanistycznych i społecznych w szkołach wyższych. W ramach wspomagania rozwoju kadry naukowej minister zaproponował m.in. promocję młodych kierowników grantów oraz przyznawanie grantów wyróżniającym się uczonym powracającym z zagranicy. Sporo uwagi poświęcił etyce badań naukowych, mówiąc m.in. o unikaniu konfliktu interesów przy ocenach i recenzjach naukowych. Podkreślił znaczenie promocji nauki jako sposobu zyskania społecznego rozumienia i akceptacji roli nauki oraz potrzebę przekonania klasy politycznej o znaczeniu badań naukowych i edukacji na poziomie wyższym.

(mag)

Etyka badań naukowych

Deklaracje i czyny

W grudniu ub.r. został upubliczniony przypadek dokonania plagiatów przez prof. Macieja P., byłego pracownika Instytutu Filozofii Uniwersytetu Łódzkiego, a obecnie pracownika Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Instytutu Filozofii i Socjologii PAN (Filozofia plagiatu, „Gazeta Wyborcza”, 3.12.2001).

Nikt nie ma wątpliwości, że plagiat – a w tym przypadku mamy do czynienia z plagiatem także w tzw. książce profesorskiej, więc sprawa jest poważna – jest zachowaniem nagannym, wymagającym napiętnowania i ukarania. Nie zrobiły tego władze Wydziału Filozoficzno-Historycznego, ani rektor Uniwersytetu Łódzkiego. Postawiono prof. P. wybór: odejście z uczelni albo postępowanie dyscyplinarne. Wybrał odejście.

Można domyślać się motywów takiego postępowania: sprawie nie nadaje się jej rozgłosu w uczelni i w mediach, nie łamie się życia człowiekowi, koledze, profesorowi, który przepracował w uczelni kilkadziesiąt lat. Winny zostaje częściowo ukarany – traci przecież pracę. Ale gdzie wspomniane napiętnowanie nagannych praktyk i rzeczywiste ukaranie winnego, a także uniemożliwienie podobnych zachowań w przyszłości? Nie może to być przykład odstraszający innych plagiatorów. A na dodatek, w myśl przepisów ustawy o szkolnictwie wyższym, przedawnia się termin, w którym można wszcząć postępowanie dyscyplinarne (4 miesiące od daty ujawnienia wykroczenia), więc do sprawy nie można wrócić. W zapowiadanej nowelizacji ustawy ta kwestia powinna niewątpliwie ulec zmianie.
Nie jest to jedyny przypadek, kiedy uznano, że lepiej nie upubliczniać podobnych spraw lub że wykroczenie jest niewielkie. Wątpliwości co do popełnienia plagiatów, dotyczą np. jednego z urzędujących rektorów. Środowisko akademickie i naukowe musi chyba uznać, że już czas, aby we wszystkich tego rodzaju przypadkach reagować stanowczo. Nie to rzuca cień na honor środowiska, że takie przypadki się zdarzają, ale to, że środowisko nie reaguje na nie.

Andrzej Świć

10 lat Nagrody FNP

W 1991 r. utworzono Fundację na rzecz Nauki Polskiej. Otrzymała ona jako fundusz założycielski kwotę 95 mln zł – część likwidowanego wówczas Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki. Dzięki skutecznemu pomnażaniu majątku, kwota subwencji przyznanych dotychczas nauce przez Fundację przekroczyła 190 mln zł. W roku 2002 ma ona wynieść 22 mln zł.

Nagroda FNP, najbardziej prestiżowa polska nagroda naukowa, zwana z powodu swej rangi „Polskim Noblem”, została po raz pierwszy wręczona w 1992 r. Przyznawana jest uczonym za ich indywidualne osiągnięcia z ostatnich lat. Rada Fundacji kwalifikuje wnioski o nagrodę w czterech dziedzinach: nauk humanistycznych i społecznych, nauk przyrodniczych i medycznych, nauk ścisłych oraz nauk technicznych. W grudniu 2001 r. Nagrodę FNP wręczono po raz dziesiąty, co przypomniał podczas uroczystości 6 grudnia 2001 r. prof. Janusz Sławiński, przewodniczący Rady FNP.

Początkowo mówiono, że nagroda ma stanowić równowartość 10 tys. dolarów – jak widać na przykładzie 10. edycji, w której nagroda wynosiła 60 tys. zł wolnych od podatku, jej wartość, liczona w dolarach amerykańskich, wzrosła przez 10 lat o blisko połowę. Laureaci, oprócz pieniędzy i dyplomu, otrzymują też statuetkę zaprojektowaną przez Ryszarda Kozłowskiego.

Fot. S. Ciechan

Od lewej: prof. prof. L. Newelski , M. Gliwicz, M. Kleiber

Dotychczas laureatami najbardziej prestiżowego polskiego wyróżnienia naukowego zostało 35 osób, a nie 40, jak mogłoby wynikać z prostego wyliczenia. Rada Fundacji ma bowiem prawo zrezygnować z przyznania nagrody w którejś z dziedzin w danym roku. Skorzystała z tego prawa w 5 edycjach nagrody, nie przyznając jej jeden raz w dziedzinie nauk ścisłych (1999), jeden raz w dziedzinie nauk humanistycznych (1993) i 3 razy w dziedzinie nauk technicznych (1992, 1994, 1996).

Podczas 10. uroczystości wręczania Nagrody FNP prof. Sławiński stwierdził, że nagrody znaczenie bez reszty zawdzięczają swoim dotychczasowym laureatom – ich cennym dokonaniom i ciężarowi dorobku naukowego. To oni nagrodę uwiarygodnili i określili jej rangę. Przewodniczący Rady FNP zauważył, że przez 10 lat istnienia Fundacja zdołała już zapracować sobie na zaufanie środowiska, w którym działa (...). Powodzenie zawdzięcza przede wszystkim szczęśliwym trafom w doborze swoich dotychczasowych współpracowników: rzeczoznawców, recenzentów, członków sądów konkursowych, tych wszystkich, którzy potrafili sprawić, że każdy konkurs stawał się przedsięwzięciem poważnym, że recenzje były miarodajne, a oceny wyraziste. I dodał: Odnajdywanie takich ludzi – zawsze będące połączeniem metodycznego poszukiwania z fortunnym przypadkiem – i komponowanie z nich naturalnego otoczenia Fundacji, z pewnością należy do strategicznych wyzwań, trwale przed nią stojących. Przypominając o powstających wciąż komitetach i kodeksach etycznych dla uczonych prof. Sławiński skonstatował: Cała ta krzątanina, wielce szlachetna i pożyteczna, ma w tle dość przygnębiającą diagnozę: oto na naszych oczach ulega nadkruszeniom, dużo poważniejszym niż kiedykolwiek dotąd, tradycyjny etos nauki, który zapewniał jej społeczne poważanie, a uczonym krzepiące poczucie przynależności do świata zawodowego moralnie uładzonego.

Laureatów nagrody zapytaliśmy o momenty przełomowe i najbardziej satysfakcjonujące w ich pracy. Prof. Stefan Swieżawski (nagroda w dziedzinie nauk humanistycznych) zauważył, że jego poglądy filozoficzne dojrzewały stopniowo, a dużą rolę w tym procesie odegrało prowadzenie zajęć dydaktycznych w KUL. W filozofii niezmiennie najważniejsze pozostaje dążenie do poznania prawdy. Prof. Maciej Gliwicz (nagroda w dziedzinie nauk przyrodniczych) wskazał na przełomowe znaczenie dla swoich odkryć badań naukowych prowadzonych na jeziorach w Panamie i Mozambiku, gdzie zjawiska, których obserwacja pozwoliła na sformułowanie docenionych przez Radę FNP teorii, widoczne są szczególnie wyraźnie. Prof. Ludomir Newelski (nagroda w dziedzinie nauk ścisłych) za fascynujące w matematyce uznał to, że wychodząc od pewnych założeń – aksjomatów – matematyk może budować własny świat, zupełnie nową niesprzeczną teorię. Zbudowana w umyśle uczonego, często, jak się później okazuje – a co jest najbardziej zadziwiające – opisuje zjawiska z zupełnie realnego świata. Prof. Michał Kleiber (nagroda w dziedzinie nauk technicznych) za najbardziej satysfakcjonujący uznał fakt, iż prowadzone z jego udziałem prace znajdują zastosowanie w ważnych dziedzinach życia – wskazał m.in. prace nad bezpieczeństwem reaktorów atomowych dla przedsiębiorstwa z Japonii.

(pik)

X Targi Książki Historycznej

KLIO 2001

Pięćdziesięciu wydawców zaprezentowało ponad 2 tys. książek podczas jubileuszowych X Targów Książki Historycznej, które odbyły się w Warszawie w dniach 29 listopada – 4 grudnia. Główną nagrodę KLIO 2001 w kategorii autorskiej otrzymał Andrzej Nowak za książkę Polska i trzy Rosje. Polityka wschodnia Józefa Piłsudskiego (Wyd. Arcana). Nagrodami II stopnia wyróżniono Daniela Bargiełowskiego za książkę Po trzykroć pierwszy. Gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz (Oficyna Wydawnicza Rytm) oraz Krzysztofa Komorowskiego za książkę Polityka i walka. Konspiracje zbrojnego ruchu narodowego 1939-1945 (Oficyna Wyd. Rytm). Przyznano też specjalne wyróżnienie dla śp. Roberta Bieleckiego za Encyklopedię wojen napoleońskich (Wyd. Trio).

W kategorii monografii naukowej pierwszą nagrodę otrzymał Andrzej Karpiński za książkę W walce z niewidzialnym wrogiem. Epidemie chorób zakaźnych w Rzeczypospolitej w XV-XVIII wieku i ich następstwa demograficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne (Wyd. Neriton, Instytut Historii PAN). Dwie drugie nagrody przypadły Jerzemu Kochanowskiemu za książkę W polskiej niewoli. Niemieccy jeńcy wojenni w Polsce 1945-1950 (Wyd. Neriton) oraz Jerzemu Eislerowi za książkę Grudzień 1970. Geneza, przebieg, konsekwencje (Wyd. „Sensacje XX wieku”). Ponadto wyróżniono Katarzynę Weiss za książkę Swoi i obcy w Wolnym Mieście Gdańsku 1920-1939 (Wyd. Adam Marszałek) oraz Jerzego Sparkę za książkę Szafrańcowie herbu Stary Koń. Z dziejów awansu i kariery w późnośredniowiecznej Polsce (Wyd. Trio).

W kategorii edytorskiej przyznano dwie nagrody: Oficynie Wydawniczej Rytm, Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz Instytutowi Dziedzictwa Narodowego, wydawcom książki Polacy – Żydzi 1939-1945. Wybór źródeł w opracowaniu Andrzeja Krzysztofa Kunerta, a także Wydawnictwu Neriton za edycję serii Niemcy w Polsce 1945-1950.
W kategorii Varsoviana nagrodzono Barbarę Engelking i Jacka Leociaka za książkę Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym Mieście (Wyd. Instytutu Filozofii i Socjologii PAN).

Nagrodę im. prof. Jerzego Skowronka przyznawaną tradycyjnie przez grono jego dawnych przyjaciół, współpracowników i uczniów otrzymał Wiesław Caban za książkę Służba rekrutów z Królestwa Polskiego w armii carskiej w latach 1831-1873 (Wyd. DiG). Wyróżniono też redakcję Magazynu Historycznego „Mówią Wieki”.

ert

Przed zmianami

Głównym tematem grudniowej sesji Zgromadzenia Ogólnego PAN była sytuacja placówek naukowych Akademii, czyli tzw. Centrum Badawczego PAN. W referacie wprowadzającym prof. Jerzy Kołodziejczak, wiceprezes PAN stwierdził, że sytuacja placówek PAN nie wygląda najgorzej na tle innych struktur naukowych – 86 proc. placówek zarządzanych przez Akademię zostało zaklasyfikowanych do 1 i 2 kategorii KBN. Ta sytuacja dała uczonym poczucie zadowolenia i stabilizacji. – Ten stan stwarza poważne zagrożenia nie tylko dla Akademii – powiedział prof. J. Kołodziejczak. – Stabilizacja zaczyna coraz częściej przechodzić w stan stagnacji. Uczony określił warunki, od których zależeć będzie przyszłość Centrum Badawczego PAN, korporacji, a także – nauki polskiej. Konieczne są zmiany w zasadach organizacji i sposobie funkcjonowania instytutów PAN oraz zmiana relacji korporacji do placówek badawczych. W dziedzinie edukacji Akademia nie powinna dublować programów i zadań szkolnictwa wyższego, ale uzupełniać je o specjalistyczne kształcenie doktoranckie i podyplomowe na wysokim poziomie. Będzie to wymagało przeprowadzenia zmian legislacyjnych – nie tylko w ustawie o PAN, ale także w innych ustawach dotyczących obszaru nauki.

Fot. Piotr Kieraciński

Prof. Andrzej Wyczański wskazał, że 25 europejskich akademii nauk – 14 z Europy Wschodniej i 11 z Zachodu – prowadzi własne placówki badawcze. Uczony porównał Centrum Badawcze PAN z podobnymi instytucjami w Europie: francuskim CNRS, włoskim CNR i niemieckim MPG. Najwięcej placówek badawczych (1250) ma CNRS, CNR dysponuje 314 instytutami, w Niemczech jest 80 instytutów Maxa Plancka, a PAN zarządza 81 placówkami. Placówki PAN i MPG są dość duże – zatrudniają odpowiednio po 122 i 134 osoby. Placówki francuskie i włoskie są mniejsze – 21 i 25 pracowników. W instytutach PAN, CNRS i CNR 40-50 proc. pracowników to uczeni, w MPG – tylko 27 proc. Najlepiej finansowane są placówki niemieckie, najsłabiej – polskie.

Prof. Leszek Kuźnicki mówił o poszukiwaniu strategii rozwoju nauki w Polsce, przypominając, że Akademia zajmuje się tym problemem od dawna. Przedstawił wyniki raportu opracowanego ostatnio przez Komitet Prognoz (w poprzednim numerze „FA”), a w podsumowaniu stwierdził, że brak konsekwentnej polityki naukowej sprawił, że wśród uczonych rozbudzone zostały tendencje zachowawcze i nastawienie na małe doraźne programy naukowe.

Wystąpienie prof. Wojciecha Steca dotyczyło zmian strukturalnych w placówkach PAN i było przedstawione jako koreferat uszczegóławiający propozycje prof. Kołodziejczaka. Jedynym uzasadnieniem istnienia placówek badawczych Akademii jest, zdaniem referenta, prowadzenie badań interdyscyplinarnych na najwyższym światowym poziomie, których nie da się skutecznie realizować w szkołach wyższych. Nie zawsze tak się dzieje, a winą za to nie da się obarczyć jedynie systemu finansowania nauki. Zdaniem prof. Steca, należy zrestrukturyzować instytuty naukowe PAN, tworząc interdyscyplinarne, nastawione problemowo zespoły badawcze. Tym zmianom musi towarzyszyć zmiana organizacji wydziałów. Uczony przedstawił dwie propozycje – wg każdej z nich w miejsce obecnych 7 wydziałów miałyby powstać 3. Należy też wprowadzić odrębny od KBN-owskiego, bardziej rygorystyczny, zawierający nowe kryteria, system oceny placówek PAN.

Dyskutanci entuzjastycznie zareagowali na propozycje zmian w PAN. Miało się wręcz wrażenie, że uważane za konserwatywne środowisko „akademików” odetchnęło, słysząc dość radykalne propozycje referentów. Może to oznaczać, że Polska Akademia Nauk doczeka się wreszcie reorganizacji, której nie przeprowadzono w początku lat 90.

(pik)

Konferencja Dyrektorów Bibliotek Szkół Wyższych

Książki i zamówienia publiczne

Rada Wykonawcza Konferencji Dyrektorów Bibliotek Szkół Wyższych nie tylko reprezentuje środowiska, ale także szuka środków zaradczych na nękające je problemy. Idea ta widoczna była podczas spotkania Konferencji Dyrektorów Bibliotek Szkół Wyższych, które miało miejsce 23 listopada w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
Wygłoszono referaty przedstawiające próby tworzenia katalogów centralnych w różnym zakresie, począwszy od katalogu centralnego systemu biblioteczno-informacyjnego w jednej uczelni (dr Grzegorz Płoszajski, Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej), poprzez zastosowanie protokołu Z.39.50 w celu umożliwienia korzystania z katalogów wielu bibliotek jednocześnie (dr T. Wolniewicz, Biblioteka Główna Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), do tworzonego Narodowego Uniwersalnego Katalogu Centralnego NUKAT, mającego objąć zbiory wszystkich bibliotek naukowych w Polsce (mgr Maria Buchard, Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie).

Elżbieta Dudzińska, przewodnicząca konferencji, przedstawiła m.in. starania Rady Wykonawczej o uznanie Konferencji Dyrektorów za reprezentanta środowiska bibliotek naukowych szkół wyższych. Rada przekazywała opinie bibliotekarzy o projektach aktów prawnych oraz organizowała współpracę bibliotek, m.in. w zakresie prenumeraty podstawowych czasopism zagranicznych.

Jednym ze sposobów rozwiązania tego ostatniego problemu jest łączenie się bibliotek w konsorcja, co pozwala obniżyć koszty korzystania z baz danych zawierających czasopisma elektroniczne. Wsparcie ze strony Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego umożliwiło kontynuację w roku 2002 konsorcjów zapewniających dostęp do pełnotekstowych czasopism elektronicznych renomowanych firm: Elsevier, Academic Press, Springer Verlag. Udało się też zorganizować konsorcjum pozwalające na dostęp on-line do bibliograficznej bazy danych Comendex-EI, stanowiącej podstawowy warsztat informacyjny dla bibliotek wyższych uczelni technicznych.

Modernizacja działalności biblioteczno-informacyjnej wymaga od bibliotekarzy stałego podnoszenia kwalifikacji. Dyrektorzy bibliotek naukowych starają się organizować warsztaty np. z zakresu zarządzania bibliotekami, programów międzynarodowych i grantów, wspomagających finansowanie bibliotek, ochrony cennych zbiorów itp. Zaproponowano powołanie zespołów, które mają przygotować stanowiska dotyczące nowelizacji ustaw o szkolnictwie wyższym i o bibliotekach oraz stanowiska dotyczące importu czasopism i baz danych, standaryzacji działalności biblioteczno-informacyjnej, stosowania prawa autorskiego oraz przepisów wynikających z nowelizacji ustawy o zamówieniach publicznych.
Stosowanie wprowadzonych od 2002 r. w nowelizacji tej ostatniej ustawy przepisów jest nieuzasadnione i może spowodować dezorganizację działalności bibliotecznej, zwłaszcza przy zakupach książek. Rada Wykonawcza wystąpiła do ministra edukacji narodowej i sportu, ministra nauki, ministra kultury, z prośbą o uchylenie stosowania ustawy o zamówieniach publicznych w przypadku książek. W porozumieniu z Krajową Radą Biblioteczną i Sekcją Krajową Pracowników Bibliotek Publicznych NSZZ „Solidarność”, zaproponowano wprowadzenie do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 marca 1997 r.) sformułowania określającego jako przedmiot zamówienia „tytuł książki”, a nie książkę. Dyrektorzy bibliotek naukowych uważają, że ustawa o zamówieniach publicznych, aby miała uzasadnienie ekonomiczne i merytoryczne, musi podlegać dalszej nowelizacji.

Elżbieta Dudzińska
 

PS. Jak wynika z informacji zamieszczonych w serwisie Urzędu Zamówień Publicznych, protesty różnych środowisk w sprawie przepisów wynikających z nowelizacji ustawy o zamówieniach publicznych odniosły skutek, gdyż podjęto decyzję o przesunięciu terminu wejścia w życie art. 3a do 01 stycznia 2004 r., co pozwala na zakup książek i prenumeratę czasopism polskich wg zasad dotychczas obowiązujących.

Polska Akademia Nauk

Nagrody wydziałowe

Wydział I Nauk Spolecznych: Nagroda im. Fryderyka Skarbka w dziedzinie ekonomii – zespół z Uniwersytetu Łódzkiego w składzie: prof. Aleksander Welfe, prof. Grażyna Juszczak-Szumacher, dr Janusz Brzeszczyński, dr Waldemar Florczak, dr Robert Kelm, dr Michał Majsterek, mgr Piotr Karp za pracę Gospodarka Polski w okresie transformacji (PWE, Warszawa 2000).

Nagroda im. Tadeusza Kotarbińskiego w zakresie filozofii – dr Robert Poczobut z Uniwersytetu w Białymstoku za pracę Spór o zasadę niesprzeczności. Studium z zakresu filozoficznych podstaw logiki (TN KUL, Lublin 2000).

W dziedzinie historii sztuki – dr hab. Tadeusz J. Żuchowski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu za pracę Pałac na Watykanie od końca V do początku XVI wieku. Ceremoniał a ewolucja kompleksu rezydencjonalnego (Wyd. Naukowe UAM, Poznań 1999).
Nagroda im. Władysława Witwickiego w dziedzinie psychologii – prof. Edward Nęcka z Uniwersytetu Jagiellońskiego za pracę Pobudzenie intelektu. Zarys formalnej teorii inteligencji (Wyd. Universitas, Kraków 2000).

Nagroda im. Ludwika Krzywickiego w zakresie socjologii – dr Mirosława Grabowska i dr Tadeusz Szawiel z Uniwersytetu Warszawskiego za pracę Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne i społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce (Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2001).

Wydział II Nauk Biologicznych: Nagroda indywidualna w dziedzinie biologii molekularnej – prof. Andrzej Jerzmanowski z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN oraz Uniwersytetu Warszawskiego za cykl prac o roli histonu H1 w regulacji czynności chromatyny.

Nagroda zespołowa w dziedzinie biologii molekularnej – zespół z Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN w składzie: prof. Jacek Kuźnicki, dr hab. Anna Filipek, dr Wiesława Leśniak, dr Patrick Groves, mgr Katarzyna Billing, mgr Małgorzata Palczewska-Groves, mgr Beata Jastrzębska, mgr Marcin Nowotny za prace o białkach wiążących wapń.

Nagroda zespołowa w dziedzinie ekologii ewolucyjnej – zespół z Instytutu Ekologii PAN w składzie: dr Piotr Matyjasiak, dr Piotr Jabłoński, dr Izabela Olejniczak, mgr Paweł Boniecki za publikacje ostatnich trzech lat z zakresu ekologii ewolucyjnej.

Wyróżnienia: w dziedzinie ekologii – dr Dariusz Bukaciński i dr Monika Bukacińska z Instytutu Ekologii PAN za cykl prac poświęconych ekologii i behawiorowi mew;
w dziedzinie neurofizjologii – prof. Andrzej Wróbel, dr Marek Bekisza, dr Ewa Kublik, dr Paweł Musiał z Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN za pracę Aktywacja pętli korowo-wzgórzowej układów sensorycznych ssaków w procesie uwagi;

w dziedzinie ekologii – prof. Józef Banaszak, dr Tomasz Cierzniak, dr Y.A. Pasenko, dr V.G. Radchenko z Akademii Bydgoskiej za pracę Bees of the famili Halictidae of Poland: taxonomy, ecology, bionomics.

Wydział III Nauk Matematycznych, Fizycznych i Chemicznych: Nagroda Naukowa im. Marii Skłodowskiej-Curie w dziedzinie fizyki – prof. Jacek Kossut z Instytutu Fizyki PAN za cykl 12 prac Fizyka niskowymiarowych układów półprzewodnikowych i półmagnetycznych.

Nagrody Wydziałowe: w dziedzinie chemii – dr Marcin A. Malik z Wydz. Inżynierii Procesowej, Materiałowej i Fizyki Stosowanej Politechniki Częstochowskiej za cykl prac Procesy elektrodowe zachodzące na elektrochemicznie modyfikowanych powierzchniach materiałów;

w dziedzinie fizyki – dr Michał Horodecki z Instytutu Fizyki Teoretycznej i Astrofizyki Uniwersytetu Gdańskiego za cykl prac dotyczących podstaw teorii kwantowej informacji;
w dziedzinie matematyki – dr hab. Zbigniew Jelonek z Instytutu Matematycznego PAN O/Kraków za pracę w zakresie geometrii odwzorowań wielomianowych Testing sets of properness of polynomial mappings wraz z serią prac z nią związanych.

Wydział IV Nauk Technicznych: Nagroda w dziedzinie metalurgii – dr hab. inż. Zbigniew Gronostajski z Politechniki Śląskiej za pracę Modele konstytutywne opisujące zachowanie się wybranych stopów miedzi w zakresie dużych odkształceń plastycznych (Oficyna Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2000);

w dziedzinie inżynierii materiałowej – dr inż. Natalia Sobczak z Instytutu Odlewnictwa w Krakowie za cykl prac Wpływ zjawiska zwilżania na kształtowanie struktury i właściwości materiałów metalo-ceramicznych;

w dziedzinie informatyki – dr hab. inż. Wojciech Penczek z Instytutu Podstaw Informatyki PAN za cykl prac poświęconych weryfikacji modelowej dla systemów współbieżnych.

Wydział V Nauk Rolniczych, Leśnych i Weterynaryjnych: Nagrody indywidualne za prace badawcze: z zakresu nauk weterynaryjnych – doc. dr hab. Jacek Osek z Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach za badania dotyczące metod identyfikacji patogennych szczepów Escherichia coli metodą multiplex PCR;

z zakresu oceny wartości roślin pastewnych – prof. Wiesław Oleszek z Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach za cykl prac dotyczących saponin roślinnych.
Dyplomy za prace badawcze: z zakresu biologii rozrodu zwierząt – zespół z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie w składzie: prof. Adam Zięcik (kierownik), dr Barbara Gawrońska, dr Kamila Derecka, dr Agnieszka Stępień, dr Grażyna Wąsowicz za wykrycie ekspresji receptorów LH/hcG w tkankach pozagonadowych świni;

z zakresu agrofizyki – doc. dr hab. Mieczysław Hajnos z Instytutu Agrofizyki PAN w Lublinie za pracę habilitacyjną Energia powierzchniowa i wielkość jej składowych jako parametry określające zwilżalność i stan agregacyjny wybranych składników minerałów ilastych i gleb.

(ELE)

XXIII Kongres Techników Polskich

Nie ma alternatywy

Miejsce i rola polskiego środowiska technicznego w cywilizacyjnym rozwoju Polski i w procesie jej integracji z Unią Europejską są głównymi tematami obrad XXIII Kongresu Techników Polskich, który rozpoczął się na początku grudnia w Warszawie.

Kongres, zorganizowany z inicjatywy Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT, przy współpracy Akademii Inżynierskiej w Polsce, Konferencji Rektorów Polskich uczelni technicznych, Rady Głównej Jednostek Badawczo-Rozwojowych oraz Agencji techniki i Technologii, przebiega w kilku etapach. Na sesji plenarnej 7 grudnia wygłoszono referaty programowe: Wyzwania stojące przed polskimi inżynierami w XXI wieku wobec procesów integracji z UE i globalizacji, Kształcenie inżynierów a wymagania społeczeństwa informacyjnego, Zaawansowane techniki szansą cywilizacyjnego rozwoju Polski. Przez kilka kolejnych miesięcy odbywać się będą dyskusje regionalne i branżowe. Podsumowanie dyskusji nastąpi na sesji końcowej kongresu, na przełomie maja i czerwca 2002 r.

O miejscu Polski w Unii Europejskiej decydować będzie poziom edukacji, nauki i techniki. Środowiska inżynierskie powinny przyczyniać się do rozwoju innowacyjności i podnoszenia konkurencyjności gospodarki. Tymczasem, jak wskazywali uczestnicy kongresu, powszechne stało się pomniejszanie roli i znaczenia inżynierów, co jest efektem napływu do Polski zagranicznych inwestorów, którzy sprowadzają własne technologie. Słabną te dziedziny przemysłu, w których Polska reprezentowała dobry europejski poziom – przemysł obrabiarkowy, taboru kolejowego, lotniczy, spożywczy.

– Coraz powszechniej odczuwamy, mimo osiągnięć transformacji, jej społeczne koszty – bezrobocie, rozwarstwienie społeczeństwa, dysproporcje regionalne, upadek wielu dziedzin gospodarki. Te problemy poddamy dyskusji środowiskowej. Będziemy korzystać z doświadczeń krajów UE i poszukiwać własnych rozwiązań – powiedział Wojciech Ratyński, prezes FSNT NOT.

– Okres istnienia firmy jest dziś znacznie krótszy niż czas zawodowej aktywności inżyniera. Każdy z absolwentów uczelni technicznej będzie musiał wielokrotnie zmieniać pracę. Wymaga to nowego modelu kształcenia inżynierów, odchodzenia od wąskiej specjalizacji i przekazywania wiedzy czysto technicznej. Głównym elementem kształcenia kadr inżynierskich będzie wyrabianie umiejętności rozwiązywania problemów i stałego uzupełniania wiedzy – podkreślił prof. Ryszard Tadeusiewicz, przewodniczący KRPUT, rektor AGH.

Tworzenie i wdrażanie do praktyki zaawansowanych technik jako szansa rozwoju cywilizacyjnego nie ma w Polsce rozsądnej alternatywy, powiedział prof. Bogdan Ney. Zaawansowane techniki przynoszą najwyższą korzyść, gdy są wykorzystywane do produkcji przemysłowej i rolniczej oraz unowocześnienia usług i różnych sfer działalności publicznej w kraju. W dobie globalizacji realnym obszarem ich zastosowania w Polsce są małe i średnie przedsiębiorstwa.

Zaawansowane techniki są skutecznym środkiem tworzenia miejsc pracy i redukcji bezrobocia. Jedno miejsce pracy w sektorze zaawansowanych technik generuje 20-30 miejsc pracy w zawodach tradycyjnych. Problematyka strategii rozwoju Polski, w tym roli i form uczestnictwa badań naukowych i prac rozwojowych ukierunkowanych na zaawansowane techniki, zasługuje na większą niż dotąd uwagę elit politycznych.

Prof. Michał Kleiber, minister nauki, przypomniał o wcześniejszych inicjatywach rządu zmierzających do rozwoju nauki i techniki, w tym zwiększenia innowacyjności i konkurencyjności polskich przedsiębiorstw. Służą temu m.in. przyjęte w ub. roku ustawy o Komitecie Badań Naukowych oraz jednostkach badawczo-rozwojowych.

(ert)

Państwowa Komisja Akredytacyjna

Skład PKA

11 stycznia w gmachu MENiS prezydent Aleksander Kwaśniewski i minister Krystyna Łybacka wręczyli akty powołania członkom PKA. Oto skład Komisji:

Przewodniczący: dr hab. Andrzej Jamiołkowski, sekretarz: prof. dr hab. Kazimierz Przybysz, wiceprzewodniczący: prof. dr hab. Marek Dietrich, prof. dr hab. Włodzimierz Siwiński.

1. Zespół kierunków studiów humanistycznych: prof. dr hab. Henryk Samsonowicz (przew.), prof. dr hab. Sylwester Dworacki, prof. dr hab. Jacek Fisiak, prof. dr hab. Piotr Kowalski, prof. dr hab. Jerzy Krakowski, dr hab. Marcin Krygier, ks. prof. dr hab. Jan Nagórny, prof. dr hab. Marta Wyka, prof. dr hab. Jerzy Zdrada.

2. Zespół kierunków studiów przyrodniczych: dr hab. Jacek Bielecki (przew.), dr hab. Marian Adam Gasiński, prof. dr hab. Marek Koter, prof. dr hab. Tadeusz Sywula, prof. dr hab. Edward Śpiewla.

3. Zespół kierunków studiów matematyczno-fizyczno-chemicznych: prof. dr hab. Stanisław Tadeusz Dembiński (przew.), dr Maria Baster-Grząślewicz, prof. dr hab. Zbigniew Grande, prof. dr hab. Zenon Łukaszewski, prof. dr hab. Andrzej Szałas.

4. Zespół kierunków studiów rolniczych, leśnych i weterynaryjnych: prof. dr hab. Jerzy Strzeżek (przew.), prof. dr hab. Edward Kołakowski, prof. dr hab. Kazimierz Kosiniak-Kamysz, dr hab. Zbigniew Skinder, prof. dr hab. Bogdan Józef Wosiewicz.

5. Zespół kierunków studiów medycznych: prof. dr hab. Maciej Gembicki (przew.), dr hab. Andrzej Pająk, prof. dr hab. Jan Pawlaczyk, prof. dr hab. Hubert Wanyura, prof. dr hab. Barbara Zahorska-Markiewicz.

6. Zespół kierunków studiów wychowania fizycznego: prof. dr hab. Jan Chmura (przew.), prof. dr hab. Sławomir Drozdowski, prof. dr hab. Jerzy Grossman, dr Jerzy Urniaż, dr hab. Ryszard Winiarski.

7. Zespół kierunków studiów technicznych: prof. dr hab. Marek Dietrich (przew.), prof. dr hab. Andrzej Królikowski, prof. dr hab. Bohdan Macukow, prof. dr hab. Stanisław Mitkowski, prof. dr hab. Ryszard Parkitny, prof. dr hab. Zdzisław Franciszek Piątek, dr hab. Jan Zawadiak, prof. dr hab. Jan Żurek.

8. Zespół kierunków studiów ekonomicznych: prof. dr hab. Włodzimierz Siwiński (przew.), prof. dr hab. Marcin Bielski, prof. dr hab. Jerzy Dietl, prof. dr hab. Małgorzata Kokocińska, prof. dr hab. Stefan Kwiatkowski, prof. dr hab. Krystyna Piotrowska-Marczak, prof. dr hab. Danuta Strahl, prof. dr hab. Anna Zielińska-Głębocka.

9. Zespół kierunków studiów społecznych i prawnych: prof. dr hab. Tadeusz Marek (przew.), prof. dr hab. Janusz Borkowski, prof. dr hab. Tomasz Goban-Klas, dr hab. Stanisław Kalus, dr hab. Leszek Korporowicz, prof. dr hab. Andrzej Mania, dr hab. Wojciech Witkowski, prof. dr hab. Stefan Mieszalski.

10. Zespół kierunków studiów artystycznych: prof. Wojciech Mueller (przew.), prof. Joachim Pichura, dr Joanna Lemann-Zajicek, prof. Ryszard Hunger, prof. Anna Kuligowska-Korzeniewska.

Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych

FPAKE = EPOQS

W grudniu 2000 roku 5 publicznych uczelni ekonomicznych (akademie ekonomiczne w Katowicach, Krakowie, Poznaniu i Wrocławiu oraz Szkoła Główna Handlowa) powołały Fundację Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych. Po roku działalności 12 grudnia 2001 r. fundacja zorganizowała w Pałacu Staszica w Warszawie ogólnopolską konferencję Akredytacja studiów ekonomicznych: standardy i procedury.

Fot. Marcin Dąbrowski

Prof. prof.: M. Rocki, J. Woźnicki, D. Strahl

Eksperci fundacji opracowali projekt dokumentów akredytacyjnych, procedur oraz standardów i poddali je środowiskowej konsultacji. Trzeba przyznać, że jest to sposób postępowania wart naśladowania. Opinie były z reguły pozytywne co do kierunku, ale często krytyczne co do szczegółów. W dyskusji najwięcej wątpliwości budziła kwestia: na ile akredytacja kierunków ekonomicznych w nielicznej grupie państwowych uczelni ekonomicznych będzie rzeczywiście dobrowolna i obiektywna? Podnoszono także problem współpracy z zajmującym się już akredytacją kierunków ekonomicznych Stowarzyszeniem Edukacji Menedżerskiej „Forum” oraz kwestie akredytacji kierunków ekonomicznych prowadzonych w innych typach uczelni.

Fundacja, poza akredytacją, promowała także swą anglojęzyczną nazwę EPOQS, pochodzącą od słów: Economic, Education, Polish, Quality, Standards, Studies, System.
Prof. Jerzy Woźnicki, przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, przedstawił powołanego niedawno przewodniczącego Komisji Akredytacyjnej KRASP. Został nim prof. Stefan Jurga, rektor UAM, wiceprzewodniczący KRASP, przewodniczący Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich. Prof. Jurga poprowadził dyskusję panelową, w której udział wzięli przedstawiciele środowiskowych konferencji akredytacyjnych. Jej zapis publikujemy na str. 29-34

(as)

Akademia Techniczno-Rolnicza w Bydgoszczy

Brukselskie sukcesy

Uniwersalny przesiewacz wibracyjny, opracowany w Zakładzie Aparatury Chemicznej i Spożywczej Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej ATR przez zespół w składzie: dr hab. inż. Wojciech Weiner (kierownik zespołu), dr inż. Wojciech Korpal, dr inż. Marek Domoradzki, mgr inż. Edmund Chabowski i inż. Maciej Mleczak, otrzymał złoty medal na 50. Jubileuszowych Targach Wynalazczości, Badań Naukowych i Nowych Technik Brussells Eureka 2001. To już drugie tak znaczące osiągnięcie wymienionego zespołu. W 1998 r. opracowany przez uczonych przenośnik z cięgnem elastycznym (patent PL 125284) został nagrodzony złotym medalem na Targach Wynalazczości Eureka w Brukseli.

Zespół dr. hab. inż. Wojciecha Weinera na co dzień zajmuje się operacjami na produktach sypkich i ziarnistych. Szczególne osiągnięcia, tak teoretyczne, jak konstrukcyjne i wdrożeniowe, odnotował w dziedzinie granulacji bezciśnieniowej: granulowania pyłów dymnicowych, produktów spożywczych, pasz, nawozów wieloskładnikowych, w tym o regulowanej szybkości rozpuszczania, otoczkowania nasion oraz w zakresie przemieszczania tych produktów. Pracownicy Zakładu uzyskali kilkadziesiąt patentów, w tym wiele wdrożonych, i są autorami licznych publikacji naukowych.

Nagrodzone w tym roku w Brukseli urządzenie jest przeznaczone do rozdzielania produktów sypkich i ziarnistych, głównie w przemysłach spożywczym, chemicznym, farmaceutycznym i pokrewnych. Dzięki szczelnej budowie może służyć również do rozdzielania zawiesin.

Znane dotychczas przesiewacze mają wynikające z ich konstrukcji stałe charakterystyki pracy lub możliwość ich zmiany w niewielkim zakresie. Opracowany w ATR i opatentowany (P-334 105) przesiewacz pozwala na szeroką regulację zakresu i kształtu charakterystyki drgań. Istotą nowego rozwiązania jest zawieszenie pneumatyczne o zmiennej charakterystyce. Możliwość wpływania na charakterystykę zawieszenia pozwala na optymalny dobór poszczególnych składowych ruchu do określonych potrzeb. Np. możliwość eliminacji składowej pionowej ruchu jest atrakcyjna dla producentów materiału nasiennego przy rozdzielaniu nasion o tym samym kształcie i wielkości, które mogą znacznie różnić się gęstością.

Prace badawcze nad uniwersalnym przesiewaczem wibracyjnym były współfinansowane przez Komitet Badań Naukowych. Produkcja przesiewaczy została już uruchomiona w Toruńskich Zakładach Urządzeń Młyńskich „Spomasz” SA w Toruniu.

Elżbieta Rudzińska

Pełną listę laureatów opublikujemy w następnym numerze.

Uniwersytet Jagielloński

Jakże potrzebny mecenat

26 listopada 2001 odbyła się uroczystość rozdania dyplomów stypendystom działających w Uniwersytecie Jagiellońskim Funduszy Stypendialnych: im. Adama Krzyżanowskiego, im. Stanisława Estreichera, im. Stanisława Pigonia oraz Królowej Jadwigi.

Najstarszy z nich, działający od 1999 r. Fundusz im. Stanisława Estreichera, zapewnia wsparcie dla najzdolniejszych studentów i doktorantów UJ. Otrzymują oni stypendia w wysokości 500-1000 zł miesięcznie. W poprzednich latach z tego funduszu stypendia uzyskało już 139 osób. Na rok akademicki 2001/02 przyznano 67 stypendiów.

Fundusz im. A. Krzyżanowskiego, utworzony w 2000 r., wspiera pracowników naukowych UJ wykazujących się szczególnymi osiągnięciami w pracy naukowo-badawczej. Stypendia przyznaje uniwersytecka komisja kwalifikacyjna w drodze konkursu. W tym roku przyznała ona 36 stypendiów, w tym 14 pełnych po 2000 zł/mies. oraz 22 połówkowe po 1000 zł/mies. W poprzednim roku fundusz ten wsparł 33 pracowników UJ.

Oba Fundusze finansowane są w całości przez Fundację Kulturalną Rodziny Pruszyńskich. Przyczyniła się ona także w znacznym stopniu do utworzenia Funduszu im. Królowej Jadwigi, który obecnie wspierany jest także przez dary od innych osób i instytucji. Skierowany jest on do studentów, doktorantów oraz pracowników naukowych szkół wyższych z krajów Europy Środkowowschodniej, krajów bałkańskich oraz byłego Związku Radzieckiego. Przyjazd naukowców zza wschodniej granicy służyć ma nawiązaniu współpracy pomiędzy ośrodkami naukowymi tej części Europy. Miesięczne stypendium wynosi 1500 zł, prócz tego każdy stypendysta otrzymuje od UJ miejsce w domu studenckim oraz ubezpieczenie zdrowotne na czas pobytu w Krakowie. Na rok akademicki 2001/02 – drugi rok działalności funduszu – przyznano 125 stypendiów dla naukowców na 1 lub 2-miesięczne staże oraz 60 dla studentów na pobyty semestralne. W poprzednim roku subsydiowano z tego funduszu pobyt w Krakowie 102 naukowców z 13 krajów.

Najmłodszy z utworzonych w UJ funduszy stypendialnych, Fundusz im. Stanisława Pigonia, służy do wyrównywania szans ubogiej młodzieży z małych miejscowości. Fundusz nie ogranicza swego działania do studentów UJ, ale udziela wsparcia młodzieży studiującej we wszystkich krakowskich szkołach wyższych oraz Państwowych Wyższych Szkołach Zawodowych w Krośnie, Tarnowie i Nowym Sączu. Podczas akcji kwalifikacyjnej wyłoniono 52 stypendystów z 10 uczelni. Studenci otrzymają stypendium w wysokości 400 zł miesięcznie przez cały rok akademicki 2001/02. Środki na ten fundusz pozyskiwane są od wielu darczyńców. Najhojniejszy wśród nich był w 2001 r. Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników, który przekazał na stypendia 100 tys. zł i zadeklarował wspieranie Funduszu im. Pigonia w kolejnych latach.

prof. Franciszek Ziejka, rektor UJ, zaprosił najhojniejszych mecenasów na wspólne kolędowanie do Modlnicy 5 stycznia 2002 r. W trakcie tego spotkania wręczono darczyńcom statuetki Królowej Jadwigi: dwie srebrne dla PZU SA i Funduszu Składkowego Ubezpieczenia Społecznego Rolników oraz dwie brązowe dla PZU Życie SA i Chłodnie Zgoda sp. z o.o.

Szczegółowe informacje o działaniu funduszy oraz pomoc w kontakcie ze stypendystami można uzyskać u dr. Krzysztofa Zajasa w Biurze Promocji UJ, ul. Piłsudskiego 8, tel. 430-10-12, e-mail: fundusze@jubileum.uj.edu.pl , www.uj.edu.pl

Stypendia dla matematyków

W tym roku przyznane już po raz piąty stypendium im. Michała Łyska otrzymał Marcin Mazur, który pracuje w Zakładzie Matematyki dla Przyrodników UJ. 28-letni laureat ukończył z wyróżnieniem studia matematyczne i równolegle – informatyczne. Niedawno obronił pracę doktorską Własności C0 typowe i asymptotyka dyskretnych układów dynamicznych. Obecnie bada prawdziwość hipotezy Zeemana-Takensa. Dorobek naukowy dr. M. Mazura został doceniony także na szerszym forum, wkrótce po uzyskaniu stypendium im. Michała Łyska uzyskał on także stypendium dla młodych naukowców przyznane przez tygodnik „Polityka” w ramach akcji Zostańcie z nami. Dr Mazur był kolegą Michała Łyska i, jak powiedział, wolałby dalej cieszyć się jego przyjaźnią. Niemniej jest dumny, że doceniono jego osiągnięcia i otrzymał właśnie to wyróżnienie. Aleksander Łysek, ojciec Michała, cieszy się, że dzięki temu stypendium pamięć o synu trwa. Niewątpliwie wspiera ono rozwój młodych matematyków uniwersyteckich. Kariera naukowa dotychczasowych laureatów rozwija się prawidłowo. Potwierdza to trafność decyzji jury.

Stypendium im. Prof. Franciszka Leji ustanowione zostało w latach 70. XX w. w oparciu o przekazane na ten cel przez prof. Leję środki finansowe. Niestety, ówczesne prawo uniemożliwiało ich pomnażanie i obecnie stypendium fundowane jest dzięki wpłatom pracowników Instytutu Matematyki oraz dotacji ze środków własnych Instytutu.
W tym roku stypendium to uzyskał Witold Jarnicki. Ukończył on właśnie z wyróżnieniem studia matematyczne i rozpoczął studia doktoranckie na Wydziale Matematyki, Fizyki i Informatyki UJ. Laureat kontynuuje tradycje rodzinne, gdyż jego ojciec jest profesorem matematyki.

Leszek Śliwa

Politechnika Krakowska

Laboratorium Inżynierii Wiatrowej

Politechnika Krakowska wzbogaciła się o Laboratorium Inżynierii Wiatrowej z tunelem aerodynamicznym z warstwą przyścienną. To unikatowe w skali kraju urządzenie umożliwia symulację wiatru w warstwie przyziemnej. W laboratorium prowadzone będą prace eksperymentalne z różnych działów inżynierii wiatrowej: fizyki wiatru w warstwie przyziemnej, aerodynamiki budowli i konstrukcji, ruchomych obiektów inżynierskich, klimatu wiatrowego i wiatrowo-środowiskowego. Ponadto w laboratorium będą prowadzone badania podstawowe: pomiary prędkości przepływu i turbulencji, pomiary ciśnienia wiatru w przepływie, pomiary ciśnienia wiatru na ścianach modeli, pomiary sił i momentów aerodynamicznych działających na cały model lub na sekcję modelu w przepływie płaskim, pomiary drgań modeli aeroplastycznych, badania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, a także badania przenoszenia śniegu przez wiatr i jego odkładania się w czasie opadu i po nim. W pomiarach i analizach zjawisk wykorzystane zostaną różne metody rejestracji obrazu (fotograficzna, wideo lub laserowa). Pracę laboratorium będą wspierały komputery, które zostaną wykorzystane m.in. do symulacji. W nowym laboratorium prowadzone będą również zajęcia dydaktyczne – kształcić się tu będą studenci z czterech wydziałów PK.

Fot. Jan Zych

Tunel ma 10 m długości, 2,2 m szerokości oraz 1,6 m wysokości. Znajdują się w nim dwa pomiarowe stoły obrotowe o średnicy 2 metrów (jeden z wagą do pomiaru sił i momentów aerodynamicznych). Na nich ustawiane będą modele budynków, pojazdów i konstrukcji inżynierskich, np. mostów, w skali 1:50 lub 1:100. Modele te zostaną poddane różnego typu testom aerodynamicznym, w których siła wiatru może osiągnąć 5-40 m/s. Przepływ powietrza w tunelu generuje wentylator o średnicy 2,72 m, którego łopatki obracają się z prędkością do 100 m/s. Koszt przedsięwzięcia wyniósł ponad 2 mln zł, a pieniądze pochodziły z różnych źródeł: z grantów KBN (inwestycyjny i aparaturowy), subwencji Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Inwestycję wsparła także Politechnika Krakowska oraz dwaj prywatni sponsorzy. Laboratorium Inżynierii Wiatrowej działa w strukturze Wydziału Inżynierii Lądowej PK, a kierownikiem został prof. Andrzej Flaga, który był inicjatorem jego powstania i głównym realizatorem.

Elżbieta Barowa

Nagroda Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławia i Opola

„Pro Homine”

Tegoroczną Nagrodą Kolegium Rektorów 2002 zostali uhonorowani najbardziej zasłużeni przedstawiciele Fundacji „Pro Homine” na rzecz Emerytów i Osób Niepełnosprawnych, z których inicjatywy powstał Ośrodek Seniora uczelni Wrocławia.

Nagrody indywidualne – szkła artystyczne autorstwa prof. Zbigniewa Horbowego – odebrali: prof. Otton Dąbrowski, prezes Fundacji, prof. Henryk Hawrylak, przewodniczący Rady Fundacji oraz panie mgr inż. Cecylia Biegańska i mgr inż. Anna Szczepanik. Grafika autorstwa prof. Jacka Szewczyka ozdobi biuro Fundacji, mieszczące się w Politechnice Wrocławskiej.

Ośrodek Seniora położony jest w willowej dzielnicy Wrocławia. Oprócz 152 dobrze rozplanowanych mieszkań, 1-, 2- i 3-pokojowych, o łącznej pow. 1128 m2, są tam gabinety lekarskie, apteka, stołówka, klub, prowadzone są prace nad uruchomieniem centrum rehabilitacji. Zaplanowano też uruchomienie sklepu i zakładu fryzjerskiego.

Ośrodek został zaprojektowany przez firmę projektową CAD SKALA i wybudowany przez firmę INTAKUS w ciągu 4 lat, kamień węgielny wbudowano bowiem 22 maja 1996 r., a budynek oddano do użytku 15 listopada 2000 r. – Ośrodek jest piękny urodą kształtu architektonicznego, kolorów, niech będzie wygodnym, prawdziwym domem mieszkańców, pracowników uczelni wrocławskich, którzy przeszli w stan spoczynku – mówił na otwarciu prof. Andrzej Mulak, przewodniczący Zgromadzenia Fundatorów, rektor PWr.

Inwestorem była Spółdzielnia Mieszkaniowa „Wrzos”. Inwestycja kosztowała 23 mln zł. Mieszkańcy ośrodka wpłacili ok. 6 mln zł, 12 mln zł pochodzi z Banku Gospodarstwa Krajowego. Do księgi darczyńców wpisani zostali sponsorzy tej inwestycji. Podziękowania należą się pracownikom Politechniki Wrocławskiej, Uniwersytetu Wrocławskiego i Akademii Ekonomicznej, którzy dobrowolnymi składkami wspierają ten ośrodek. Radę Fundatorów Fundacji „Pro Homine”, powstałej 21 stycznia 1994 roku, utworzyły: Uniwersytet Wrocławski, Akademia Medyczna, Akademia Ekonomiczna, Akademia Wychowania Fizycznego i Akademia Sztuk Pięknych, Związki Zawodowe NSZZ „S” tychże uczelni i Związek Nauczycielstwa Polskiego Akademii Rolniczej. Akademia Rolnicza podarowała działkę pod budowę ośrodka, rektorzy wspierali budowę finansowo i udzielali poparcia przy zaciąganiu kredytów na budowę. Jest to jedyny tego rodzaju ośrodek w Polsce i stanowi chlubę Wrocławia.

Nagroda Kolegium Rektorów trzynastu uczelni Wrocławia i Opola jest przyznawana corocznie od 1977 roku za prace na rzecz integracji środowiska akademickiego. Wyróżniono nią dotychczas 69 laureatów.

(kada)

Archeolodzy z UMK w Bykowni

Polskie buty

Wstępne badania toruńskich archeologów w Bykowni na Ukrainie dają coraz więcej dowodów na to, że pod Kijowem NKWD zamordował tysiące polskich oficerów.

W marcu 1940 r. Beria wydał rozkaz likwidacji ponad 22 tys. Polaków. 15,5 tys. z nich było więzionych w Starobielsku, Kozielsku i Ostaszkowie, natomiast ponad 7 tys. przetrzymywano w więzieniach zachodniej Ukrainy i Białorusi. Tych pierwszych zamordowano w Miednoje, Katyniu i Charkowie. Gdzie pochowano tych drugich – nie wiadomo. Tzw. ukraińska lista katyńska obejmuje 3,5 tys. osób. Prawdopodobnie Polaków więzionych na Ukrainie wywożono do Kijowa i tam ślad się urywał. Być może ich ciała leżą w Bykowni, gdzie pochowano od kilkunastu do 100 tys. ofiar NKWD, głównie z lat 1937-38, a także 1940-41.

Podczas trzytygodniowych badań rekonesansowych toruńscy archeolodzy zlokalizowali 41 masowych grobów, rozkopali 8, ale ślady polskości znaleźli jedynie w jamie, w której zakopano przedmioty należące do polskich oficerów i żołnierzy. Były tam buty żołnierzy szeregowych, ponad 70 par butów oficerskich, a także kilkanaście par butów damskich, należących najprawdopodobniej do żon polskich oficerów. Oprócz tego znaleziono wiele przedmiotów z polskimi napisami.

Toruńscy specjaliści opracują program szczegółowych badań archeologiczno-ekshumacyjnych, które będą prowadzone w Bykowni w kolejnych latach.

(kin)

Politechnika Lubelska

Nadprzewodnikowe ograniczniki

Rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną oraz konkurencyjność producentów i dostawców wymagają coraz lepszej jej jakości i niezawodności dostawy. Wzrastający wraz z postępującym rozwojem elektroenergetyki poziom prądów zwarcia powoduje, że stosowane dotychczas środki mające na celu ograniczenie skutków zwarć, tzn. wyłączniki, bezpieczniki, dławiki powietrzne itp., przestają być efektywne i zwiększają koszty przesyłania energii elektrycznej.

Nadprzewodnikowe ograniczniki prądów zwarciowych mogą zwiększyć wydajność sieci i zapewnić jej elastyczne rozszerzenie bez kosztownej wymiany dotychczas stosowanych urządzeń i aparatury. Ich zastosowanie może przynieść duże korzyści ekonomiczne, ponieważ wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na energię elektryczną nie będzie konieczności dostosowywania generatorów, transformatorów, aparatury łączeniowej i zabezpieczeń do wzrastających poziomów prądów zwarciowych.

Instytut Podstaw Elektrotechniki i Elektrotechnologii Politechniki Lubelskiej, przy współudziale Zakładu Badań Podstawowych Instytutu Elektrotechniki w Warszawie oraz Lubelskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej, zorganizował w dniach 22-23 listopada III Seminarium Zastosowania nadprzewodników. Spotkanie było poświęcone aktualnym zagadnieniom badań, projektowania i budowy urządzeń nadprzewodnikowych oraz ich zastosowań, obejmujących m.in. wytwarzanie drutów i taśm nadprzewodnikowych LTS i HTS o zadowalających parametrach technicznych, kontaktowych układów chłodzenia, a także wykorzystania próżni do izolacji termicznej. Tematyka obrad obejmowała m.in.: zjawiska w nadprzewodnikach, nadprzewodniki i ich stabilność, elektromagnesy nadprzewodnikowe, kontaktowe układy chłodzenia, transformatory nadprzewodnikowe, nadprzewodnikowe ograniczniki prądu, separatory nadprzewodnikowe, nadprzewodnikowe zasobniki energii.

Iwona Czajkowska-Deneka

Klinika Chirurgii wrocławskiej AR

Dar niemieckiej fundacji

Klinika Chirurgii wrocławskiej Akademii Rolniczej wyposażona została w nowoczesną aparaturę rentgenowską. Aparat wraz z zestawem komputerowym jest darem niemieckiej fundacji Edith-Haberland-Stifung w Monachium. Ofiarowany klinice sprzęt kosztował 250 tys. zł. Nowy rentgen potrafi „podążać za pacjentem” oraz pozwala na cyfrową obróbkę klisz. Uzyskiwane przez urządzenie obrazy nie wymagają obróbki chemicznej – drukowane są na drukarce laserowej. System komputerowy rejestruje jednocześnie dane o pacjencie i tworzy bazę. Uroczyste przecięcie wstęgi odbyło się 16 listopada przy okazji rozpoczęcia Kongresu PRO ANIMALI. Na ręce prof. Hansa Liebicha, członka zarządu fundacji Edith-Haberland-Stifung, prof. Józef Nicpoń, dziekan Wydziału Medycyny Weterynaryjnej wrocławskiej AR, przekazał fundacji medal, przyznany za „wsparcie dążeń do nieustannego rozwoju i postępu”. Podczas uroczystości otwarcia oddziału radiologicznego rektor prof. Tadeusz Szulc wręczył medale wybite z okazji 50-lecia uczelni prof. Hansowi Liebichowi i konsulowi Niemiec Peterowi Ohr.

(mwj)

Kształcenie na odległość

MASKO

26 listopada 2001 r. Politechnika Warszawska i Politechnika Krakowska utworzyły, jako członkowie-założyciele, Międzyuczelnianą Akademicką Sieć Kształcenia na Odległość (MASKO). Impulsem do powstania sieci była deklaracja Zgromadzenia Plenarnego Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich z 7 czerwca 2001 r. w sprawie wykorzystania technik informacyjnych dla zapewnienia powszechnego i równego dostępu do wyższego wykształcenia. Działania MASKO mają na celu poszerzenie oferty edukacyjnej, zwiększenie dostępności studiów prowadzonych przez zaangażowane w projekt uczelnie, zapewnienie młodzieży możliwie równego dostępu do edukacji, stworzenie osobom niepełnosprawnym większych szans zdobycia wykształcenia, rozwinięcie nowych narzędzi i form edukacji w krajowym systemie kształcenia ustawicznego. Istotą projektu jest samodzielne studiowanie w oparciu o dostarczone materiały dydaktyczne i internetowy kontakt z uczelnią, zaliczanie przedmiotów (nie semestrów i lat), nieograniczony czasowo rytm studiowania oraz otwartość systemu również na osoby nie będące studentami, a jedynie zainteresowane pogłębianiem wiedzy. Studia na odległość będą prowadzone wg jednego modelu: w oparciu o te same programy nauczania na studiach podstawowych i kierunkowych oraz przy wykorzystaniu wspólnych materiałów dydaktycznych. Zasady rekrutacji będą jednolite we wszystkich zaangażowanych w projekt uczelniach, a kształcenie przebiegać będzie wg wspólnego harmonogramu, obejmującego 4 sesje egzaminacyjne i jeden zjazd laboratoryjny. Identyczny ma być także system opłat.

Za zgodą uczelni partnerskich do porozumienia mogą przystępować kolejne szkoły wyższe. Do uczestniczenia w charakterze partnera postanowiono zaprosić Fundację Rektorów Polskich.

Elżbieta Barowa

Komisje, placówki,
nagrody

Odnowiona 16 listopada 1989 r. Polska Akademia Umiejętności składa się obecnie z 6 wydziałów: filologicznego, historyczno-filozoficznego, matematyczno-fizyczno-chemicznego, przyrodniczego, lekarskiego oraz wydziału twórczości artystycznej. W przedwojennej strukturze PAU były 4 wydziały.

Obecnie PAU liczy 277 członków krajowych (ok. 50 proc. pochodzi z Krakowa) oraz 142 członków zagranicznych. Ma też 2 członków honorowych: Jana Pawła II i Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

Podstawową działalność Akademia prowadzi w 18 komisjach, z których 9 pracuje przy wydziałach humanistycznych, 5 przy wydziałach przyrodniczych, a 4 mają ogólny charakter (są to: Komisja Etyki Medycznej, Komisja Zagrożeń Cywilizacyjnych, Komisja Historii Nauki i Komisja Podręcznikowa). W ciągu roku odbywa się ponad 100 posiedzeń komisji. Wyniki prac są publikowane: w 2000 r. PAU wydała 33 pozycje, w tym 4 czasopisma. Z najważniejszych publikacji PAU można wymienić Protokoły Posiedzeń Rządu Emigracyjnego w Londynie, Akta Polskich Nuncjatur i Historię Rusi.

PAU jest członkiem szeregu organizacji międzynarodowych. Należy do Union Academique International (jako członek założyciel) oraz All European Academies. Współpracuje z założonym przez członków PAU Polskim Instytutem Naukowym w Nowym Jorku oraz Instytutem Polskim w Kanadzie. Utrzymuje ścisłe kontakty z zagranicznymi akademiami nauk, m.in. austriacką, saską i brandenburską oraz czeską, słowacką i ukraińską. Wspólnie z trzema ostatnimi realizuje prace badawcze w dziedzinie archeologii – w ramach działalności Komisji Archeologii Karpat.

Utworzona w poł. XIX w. przez Towarzystwo Naukowe Krakowskie biblioteka, następnie należąca do Akademii Umiejętności, a od 1953 funkcjonująca w strukturze Oddziału PAN w Krakowie, stała się od stycznia 2000 r. placówką wspólną PAU i PAN, zarządzaną przez PAU. PAU uczestniczy w rozwiązaniu problemu własności Biblioteki Polskiej w Paryżu, współpracując w tym zakresie z Towarzystwem Historyczno-Literackim. Na satysfakcjonujące PAU rozwiązanie czeka jeszcze kwestia dawnego Archiwum Akademii.
PAU jest dysponentem kilku nagród. Raz na 5 lat przyznawana jest Nagroda im. Mikołaja Kopernika, fundowana przez miasto Kraków. Co dwa lata przyznaje Nagrodę im. Mariana Mięsowicza w dziedzinie fizyki, fundowaną przez UJ, AGH i Instytut Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego. Każdego roku przyznawane są: Nagroda im. Tadeusza Browicza w dziedzinie medycyny, fundowana przez koncern Pliva, i Nagroda im. Mariana Kukiela w dziedzinie wojskowości, fundowana przez prof. Leszka Suskiego. Także komisja przyznająca nagrody miasta Krakowa ma być tworzona przez PAU. Akademia uczestniczy w rozdziale stypendiów Fundacji Lanckorońskich.

W najbliższym czasie planuje się otwarcie Klubu i Galerii PAU oraz utworzenie Komisji Popularyzacji Nauki i organizację comiesięcznych otwartych debat na ważne społecznie tematy.

(rat)

Nominacje profesorskie

19 grudnia Prezydent RP wręczył akty nadania tytułu naukowego profesora 69 nauczycielom akademickim oraz pracownikom nauki i sztuki.

Nauki biologiczne: Danek Elbaum (Instytut Biologii Doświadczalnej PAN, Warszawa), Jan Fiedurek (UMCS, Lublin), Krzysztof Andrzej Jędrzejko (ŚAM, Katowice), Feliks Julianowicz Wieliczkiewicz (Instytut Nauk Geologicznych Narodowej Akademii Nauk Białorusi).

Nauki chemiczne: Janusz Gołaś (AGH, Kraków), Maciej Grzegorz Jarosz (PW), Krystyna Anna Rotkiewicz (Instytut Chemii Fizycznej PAN, Warszawa), Janusz Witold Serwatowski (PW), Jan Marian Skowroński (PP), Grażyna Jolanta Stochel (UJ, Kraków), Zbigniew Szewczuk (UWr.), Teresa Szymańska-Buzar (UWr.).

Nauki ekonomiczne: Janusz Stacewicz (SGH, Warszawa), Wanda Sułkowska (AE, Kraków), Tomasz Żylicz (UW).

Nauki farmaceutyczne: Alicja Budak (UJ, Kraków), Jerzy Wojciech Łukasiak (AM, Gdańsk), Andrzej Ludwik Sapota (AM, Łódź), Mieczysław Woźniak (AM, Wrocław).
nauki fizyczne: Grzegorz Karczewski (Instytut Fizyki PAN, Warszawa), Andrzej Suchocki (IF PAN, Warszawa).

Nauki humanistyczne: Krzysztof Leszek Baranowski (PŁ), Krystyna Bartol (UAM, Poznań), Jan Czesław Czabała (Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa), Teresa Jadwiga Giermak-Zielińska (UW), Mateusz Antoni Goliński (UWr.), Maria Antonina Libiszowska-Żółtkowska (UMCS, Lublin), Sergiusz Michalski (UMK, Toruń), Bronisław Misztal (Katolicki Uniwersytet Ameryki, Waszyngton, USA), Barbara Krystyna Myrdzik (UMCS, Lublin), Jerzy Nikitorowicz (UwB), Tadeusz Stanisław rachwał (UŚ, Katowice), Włodzimierz Stępiński (USz.), Janusz Teodor Tondel (UMK, Toruń), Janusz Trempała (AB), Ewa Maria Wiegandt (UAM, Poznań).

Nauki matematyczne: Roman Zmyślony (UZ).

Nauki medyczne: Ludmiła Borodulin-Nadzieja (AM, Wrocław), Małgorzata Ewa Bruska (AM, Poznań), Zofia Dudkiewicz (Instytut Matki i Dziecka, Warszawa), Czesław Piotr Kłyszejko (AM, Bydgoszcz), Antoni Krzeski (AM, Warszawa), Danuta Liszewska-Pfejfer (AM, Warszawa), Ryszard Maciejewski (AM, Lublin), Leokadia Ewa Ratajczyk-Pakalska (AM, Łódź), Barbara Krystyna Rogala (ŚAM, Katowice), Lidia Rudnicka (Centralny Szpital Kliniczny MSWiA, Warszawa), Daniel Zarzycki (UJ, Kraków).

Nauki o kulturze fizycznej: Sławomir Drozdowski (AWF, Poznań), Edward Mleczko (AWF, Kraków).

Nauki rolnicze: Halina Maria Dąbkowska-Naskręt (ATR, Bydgoszcz), Janina Krystyna Nowak (AR, szczecin), Eugeniusz Jan Wielbo (AR, Lublin), Lesław Zimny (AR, Wrocław).
Nauki techniczne: Wojciech Czarczyński (PWr.), Andrzej Drożyner (UWM, Olsztyn), Stanisław Dubiel (AGH, Kraków), Andrzej Kasprzak (PWr.), Jan Adam Kołodziej (PP), Dariusz Jerzy Kozłowski (PK), Zbigniew Andrzej Krzemiński (PG), Tadeusz Niedziela (Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, Warszawa), Andrzej Stepnowski (PG), Ireneusz Zbiciński (PŁ), Janusz Zieliński (PW).

Nauki teologiczne: ks. Piotr Wincenty Jaskóła (UO), ks. Henryk Seweryniak (UKSW, Warszawa).

Nauki weterynaryjne: Bożena Obmińska-Domoradzka (AR, Wrocław).

Stuki muzyczne: Jadwiga Rapp? (AMuz., Warszawa).