Z prac KRASP

Korzystanie z dorobku i uczestnictwo w prowadzonych
przez EUA projektach pomoże wielu naszym uczelniom osiągnąć lepszą pozycję konkurencyjną w europejskim środowisku akademickim.

Jerzy Woźnicki

  W związku z oczekiwanym przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej kraj nasz powinien starać się aktywnie uczestniczyć w procesie tworzenia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Proces ten, zwany zwykle Procesem Bolońskim, jest przedsięwzięciem o charakterze politycznym, inspirowanym przez Komisję Europejską. Formalnie zatem jego koordynacją w poszczególnych krajach zajmują się odpowiednie ministerstwa, a podstawowe decyzje o charakterze strategicznym zapadają na odbywających się co 2 lata spotkaniach ministrów. Ostatnie takie spotkanie odbyło się 19 maja 2001 r. w Pradze. Na Szczycie Praskim – bo taką oficjalną nazwę miało to wydarzenie – poszczególne państwa reprezentowane były, obok delegacji ministerialnych, przez przewodniczących krajowych konferencji rektorów; w obradach uczestniczyli ponadto przedstawiciele Komisji Europejskiej i kilku innych instytucji i organizacji międzynarodowych.

JEDNA REPREZENTACJA

W okresie między spotkaniami ministrów Proces Boloński jest koordynowany przez grupę wdrożeniową. W skład tej grupy wchodzą przedstawiciele 29 krajów sygnatariuszy Deklaracji Bolońskiej oraz 3 krajów dokooptowanych na Szczycie Praskim, a także przedstawiciele Komisji Europejskiej. Zgodnie z treścią deklaracji podpisanej przez ministrów w Pradze, realizacja Procesu Bolońskiego powinna być konsultowana z następującymi ciałami i organizacjami: European University Association (EUA) – organizacją zrzeszającą uczelnie akademickie reprezentowane przez swoich rektorów, działających w ramach krajowych konferencji rektorów, European Association of Institutions in Higher Education – organizacją zrzeszającą szkoły wyższe nie mające statusu uczelni akademickich, National Unions of Students in Europe oraz Radą Europy.

Jak widać, istotny wpływ na przebieg Procesu Bolońskiego ma EUA i zrzeszone w tym stowarzyszeniu krajowe konferencje rektorów. Przypomnijmy w tym miejscu, że EUA zostało utworzone 31 marca 2001 r. w wyniku połączenia się 2 poprzednio istniejących organizacji reprezentujących środowisko uczelni akademickich: Association of European Universities oraz Confederation of European Union Rectors’ Conferences. Uznano, że – w celu wzmocnienia pozycji w kontaktach ze światem polityki – musi istnieć jedna instytucjonalna reprezentacja uczelni akademickich w Europie.

W EUA są dwa rodzaje członkostwa: członkami indywidualnymi są uczelnie akademickie, członkami zbiorowymi – krajowe konferencje rektorów uczelni akademickich, w przypadku Polski – KRASP. Organem EUA podejmującym większość decyzji jest Council, ciało, w którym reprezentowani są przewodniczący krajowych konferencji rektorów. Przy okazji warto odnotować, że zapisy przyjęte w Statucie EUA, dotyczące w szczególności kwestii członkostwa, są zbieżne z rozwiązaniami przyjętymi w Regulaminie KRASP. Warunkiem członkostwa uczelni w EUA, czyli uznania jej za uczelnię akademicką, jest bowiem prawo do nadawania stopnia doktora. Należy także z zadowoleniem stwierdzić, że korzyści z członkostwa w EUA są dostrzegane przez polskie uczelnie – wśród ok. 600 indywidualnych członków stowarzyszenia jest 30 naszych szkół wyższych, a ich liczba wzrastała szczególnie szybko w ostatnim okresie.

PROMOCJA AUTONOMII

Istotny wpływ EUA i jego członków na przebieg Procesu Bolońskiego nie wynika jedynie z uznania roli tego stowarzyszenia przez Komisję Europejską i obecności jego reprezentantów w strukturach wielu organizacji międzynarodowych. Wobec uznanej za standard europejski zasady autonomii uczelni, przy nikłym zainteresowaniu lub małej aktywności ministerstw odpowiedzialnych za koordynację tego procesu w niektórych krajach, członkowie zbiorowi EUA, współdziałając w ramach stowarzyszenia, odgrywają zasadniczą rolę nie tylko w promowaniu idei Deklaracji Bolońskiej, ale także realizowaniu jej celów. W dokumencie programowym EUA strategy and guidelines for action działania na rzecz tworzenia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego oraz Europejskiego Obszaru Badań Naukowych uznano bowiem – obok umacniania znaczenia uczelni i działania na rzecz ich rozwoju – za podstawowy cel działalności stowarzyszenia.

W najbliższym czasie działania EUA związane z Procesem Bolońskim, finansowane w znacznym stopniu ze środków UE, dotyczyć będą m.in. opracowywania projektów modelowych rozwiązań w zakresie rozszerzenia systemu ECTS, tak aby stał się on narzędziem akumulacji osiągnięć studentów (a nie tylko transferu osiągnięć), rozszerzenia współpracy uczelni z różnych krajów w realizacji programów studiów II i III stopnia oraz upowszechniania „kultury jakości” w uczelniach. Działania te wiążą się ściśle w przedsięwzięciami prowadzonymi bezpośrednio na rzecz uczelni członkowskich, które obejmują m.in. wspomaganie uczelni z regionu bałkańskiego w ich dążeniu do włączenia się w Proces Boloński, działalność doradczą w zakresie wdrażania systemów zapewniania jakości, wprowadzania technik informacyjnych, internacjonalizacji kształcenia i badań, tworzenie i udostępnianie baz danych, m.in. bazy stanowiącej źródło informacji na temat metod i przykładów wykorzystania technik informacyjnych w kształceniu w poszczególnych uczelniach oraz szkolenie kadry zarządzającej uczelniami.

Dzięki przynależności KRASP do EUA nasz kraj włącza się w te działania, a informacje o pracach stowarzyszenia docierają nie tylko do członków EUA, ale do wszystkich polskich uczelni akademickich, a także do uczelni nieakademickich stowarzyszonych z KRASP. Korzystanie z dorobku i uczestnictwo w prowadzonych przez EUA projektach z pewnością pomoże wielu naszym uczelniom osiągnąć – po wejściu Polski do UE – lepszą pozycję konkurencyjną w europejskim środowisku akademickim.

Komentarze