Postulaty i argumenty

Notatki Przewodniczącego KRUN

12 grudnia ub.r. odbyło się Plenarne Zgromadzenie Konferencji 
Rektorów Uczelni Niepaństwowych poświęcone głównie omówieniu uwag do projektu ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym”.

Józef Szabłowski

W pierwszym rzędzie omówiono włączenie się uczelni niepaństwowych do realizacji procesu bolońskiego oraz założenia strategii rozwoju szkolnictwa wyższego i dopiero na tym tle dyskutowano o ustawie. Na konferencji przedstawiono 4 referaty, m.in. prof. Tomasza Szulca, podsekretarza stanu w MENiS.

W końcowej uchwale czytamy m.in.: (...) zebrani popierają ideę opracowania nowego prawa o szkolnictwie wyższym, odnieśli się jednak krytycznie do tzw. prezydenckiego projektu ustawy ze względu na: a) sztuczny, sprzeczny z deklaracją bolońską podział na uczelnie akademickie i nieakademickie oraz publiczne i niepubliczne, b) instytucję „jednoetatowości” sprzeczną z Konstytucją RP i przepisami prawa pracy – zasadą swobody zatrudnienia, c) próbę przypisania uczelniom państwowym własności intelektualnej profesorów i innych pracowników naukowych, d) przyznanie prawa do tworzenia i prowadzenia studiów podyplomowych oraz zamiejscowych ośrodków dydaktycznych wyłącznie jednostkom organizacyjnym mającym prawo do doktoryzowania.

KRUN odrzuciła jednomyślnie zamiar opodatkowania podatkiem VAT umów o dzieło i zleceń dyskryminujących głównie sektor uczelni niepaństwowych.
Na początku lipca Prezydium KRUN przesłało przewodniczącemu zespołu prezydenckiego, powołanego do opracowania projektu ustawy, uwagi zawierające 27 propozycji zmian, z których część została uwzględniona w nowej wersji projektu. Zasadnicze uwagi, dotyczące wyrażania zgody przez rektora na dodatkowe zatrudnienie nauczyciela akademickiego oraz łączenia uprawnień dydaktycznych z uprawnieniami do nadawania stopnia doktora, nie zostały wzięte pod uwagę.

Plenarne Zgromadzenie KRUN w sprawie 6 postulatów poszerzyło argumentację, która w poszczególnych kwestiach jest następująca:

1. Podział na uczelnie akademickie i nieakademickie (art. 3 ust. 1 pkt 14, pkt 15): KRUN proponuje zachowanie podziału określonego przepisami ustawy z 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym. Nowy podział obniża m.in. rangę wielu uczelni publicznych, które z racji zatrudnienia co najmniej 60 profesorów legitymujących się tytułem naukowym oraz posiadania co najmniej połowy jednostek podstawowych mających prawo nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego, korzystały z oczywistych i akceptowanych w środowisku praw. Podział na uczelnie akademickie i nieakademickie uzasadniany jest często procesem bolońskim i jego wymogami. Przeglądając dokumenty z kolejnych spotkań trudno jest znaleźć uzasadnienie dla tej argumentacji (dokumenty udostępnione są na stronie MENiS: http://www.men.waw.pl/integrac/ bologna.htm).

2. Podział na uczelnie publiczne i niepubliczne (art. 3 ust. 1 pkt 3, pkt 4): Dyskusję w środowisku uczelni niepaństwowych wywołuje stosowany w projekcie podział na uczelnie publiczne i niepubliczne, mimo oczywistego działania wszystkich uczelni pro publico bono. 

3. Studia podyplomowe (art. 8 ust. 5 i ust. 6): Art. 3 ust. 1 pkt 17 w związku z art. 8 ust. 5 projektu wiąże prowadzenie studiów podyplomowych z prawem danej jednostki do nadawania stopnia naukowego doktora. Tymczasem studia podyplomowe stanowią formę dokształcania i są to studia przeznaczone dla osób mających tytuł zawodowy. Tym samym prawo do prowadzenia studiów określonego typu (zawodowych lub magisterskich) winno skutkować także prawem do organizowania studiów podyplomowych. Takie usytuowanie studiów podyplomowych jest całkowicie zrozumiałe z punktu widzenia rozpowszechniającej się w świecie zasady dokształcania się i uzupełniania kwalifikacji także uwzględnionej w procesie bolońskim.

4. Zamiejscowe ośrodki dydaktyczne (art. 81 ust. 1 pkt 3, ust. 2): Po nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym w 2001 powstała możliwość tworzenia dodatkowo zamiejscowych ośrodków dydaktycznych, z tym że ośrodek taki może utworzyć jednostka mająca uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora. Zachodzi pytanie: czy podstawowa jednostka organizacyjna musi mieć uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora, jeżeli chce utworzyć zamiejscowy ośrodek dydaktyczny do kształcenia na poziomie licencjackim.

5. Zatrudnienie na drugim etacie (art. 119 ust. 1, ust. 2): Środowisko uczelni niepaństwowych jest jeszcze młode, zaś proces kształcenia kadry jest procesem wieloletnim. Dostrzegali to także rektorzy uczelni państwowych zrzeszonych w KRASP; Prezydium KRASP podjęło 1 grudnia 2001 r. uchwałę, w której m.in. w punkcie II.4 zgłoszono do MENiS postulat przyjęcia zasady dopuszczalności dwuetatowości w szkołach wyższych (dokument nr 58/II Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich; http://www.krasp.org.pl/dok58-II.html).

Określona przepisem art. 119 ust. 1 projektu konieczność uzyskania zgody uzależnia ją od decyzji rektora i warunków określonych przez Senat, a w praktyce od stosunków między uczelniami oraz od aktualnej polityki władz rektorskich. Dzisiaj właściwie w całym środowisku akademickim istnieje zgodność co do dopuszczenia zatrudnienia na dwóch etatach (w pełnym wymiarze czasu pracy). Potwierdza to 4. ust. 1 rozporządzenia ministra edukacji z 28 marca 2002 w sprawie warunków, jakie powinna spełniać uczelnia, aby utworzyć i prowadzić kierunek studiów, oraz nazw kierunków studiów (Dz.U., nr 55, poz. 480).

6. Konferencje rektorów – art. 50: Proponuje się utworzenie Konferencji Rektorów Uczelni Państwowych i Konferencji Rektorów Uczelni Niepaństwowych. Konferencje rektorów otrzymują osobowość prawną po wpisaniu ich do rejestru Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu.

Podział na konferencje rektorów uczelni państwowych i niepaństwowych uzasadniony jest odmiennością w zakresie: własnościowym, systemów zarządzania i różnicami w finansowaniu uczelni.

 

Komentarze