Zmiany powinny 
być głębokie

Głównym tematem marcowego posiedzenia prezydium Polskiej Akademii Nauk, które odbyło się 12 marca w Pałacu Staszica w Warszawie, była kwestia reformy Akademii. Prof. Henryk Samsonowicz, przewodniczący powołanego przez prezesa PAN zespołu ds. reformy, przedstawił jej wstępne założenia. Prof. Samsonowicz podkreślał, że powinna to być reforma głęboka i wieloaspektowa.

Fot. Andrzej Świć

Docelową strukturą organizacyjną części badawczej Akademii miałoby być posiadające osobowość prawną Centrum Badawcze. Dysponowałoby ono znacznie większą niż obecnie samodzielnością finansową, zarówno w zakresie finansowania podmiotowego – fundusze statutowe, jak i przedmiotowego – granty na duże programy badawcze. Komisja zaproponowała trzyetapowy proces tworzenia Centrum. Pierwszy krok to ocena wszystkich placówek naukowych Akademii przeprowadzana przez zespoły powołane na wniosek prezesa PAN oraz ministra nauki. Po dokonaniu przeglądu najlepsze placówki stworzyłyby strukturę federacyjną – konsorcjum, w którym zachowają obecny zakres autonomii. Etap drugi to powołanie niezależnych od rad naukowych 3-5-osobowych rad doradczych prezesa PAN. Do ich zadań należałoby opiniowanie zamierzeń naukowych jednostki, a także okresowa ocena jej działalności badawczej. Etap trzeci to przekształcenie struktury federacyjnej w Centrum Badawcze mające osobowość prawną i finansowane przez KBN, jako odrębny podmiot naukowy. Zmiany miałyby dotyczyć także części korporacyjnej Akademii. Zaproponowano likwidację podziału na dotychczasowe dwie kategorie członków: członków korespondentów i członków rzeczywistych, skrócenie kadencji władz do 3 lat i rozważenie ograniczenia wieku nowo przyjmowanych członków Akademii. Zespół zaproponował też trzy warianty organizacji wydziałów PAN: zmniejszenia ich liczby do 3, do 5 lub pozostawienie obecnej struktury 7-wydziałowej. Istotnym elementem reformy ma być także podniesienie rangi komitetów naukowych PAN – co może prowadzić do zmniejszenia ich liczby – oraz konieczność systemowego powiązania PAN z uczelniami, np. poprzez wymienne zatrudnianie pracowników obu pionów nauki na etatach kontraktowych i wspólne uczestniczenie w dużych projektach badawczych.Obecny na posiedzeniu prof. Michał Kleiber, minister nauki, będący wcześniej także członkiem prezydium PAN, powiedział, że podstawową bolączką jest chronicznie niedofinansowanie nauki polskiej, ale kolejną – niedostosowanie struktury badawczej do wyzwań, jakie stoją dzisiaj przed nauką. – Potrzebne są zmiany w całym sektorze badań naukowych. alternatywą jest stagnacja. Zdecydowanie popieram koncepcję zmian – mówił minister. W dyskusji nie wszyscy zgadzali się z potrzebą tak radykalnej reformy. Mówiono np. że zamiast usprawnić działanie Akademii wiele można zniszczyć, ale przeważały głosy, że zmiany są konieczne. Prof. Jerzy Kołodziejczak, pełniący obowiązki prezesa PAN, prosił o nadsyłanie pisemnych propozycji rozwiązań i podkreślał, że dla realizacji celów, jakie są stawiane dziś przed Akademią i całą nauka, zmiany są konieczne, ale oczywiście muszą to być zmiany akceptowane przez środowisko naukowe Akademii.

(as)

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

Nowy wiceminister

Miejsce odwołanego ze stanowiska sekretarza stanu w MENiS prof. Adama Jamroza zajął prof. Tomasz Goban-Klas. 15 marca, na wniosek min. Krystyny Łybackiej, został on powołany przez prezesa Rady Ministrów na stanowisko sekretarza stanu w MENiS. Do jego obowiązków należeć będzie przede wszystkim nadzór nad szkolnictwem wyższym.

Prof. Goban-Klas jest wybitnym specjalistą w zakresie socjologii, komunikacji społecznej, mediów. Kieruje Katedrą Komunikowania i Mediów Społecznych Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Wykładał w wielu zagranicznych uczelniach, m.in.: Instytucie Studiów Europejskich w Wiedniu, The New York State University w Bufallo. Jest autorem kilkunastu książek.

(mit)

Tysięczne stypendium

23 marca na Zamku Królewskim w Warszawie przedstawiciele Fundacji na rzecz Nauki Polskiej po raz dziesiąty wręczyli stypendia młodym naukowcom. Kolejna okrągła liczba, jaka pojawiła się podczas tej uroczystości, to tysiąc – mgr inż. Katarzyna Połeć (na fot.), chemiczka z Politechniki Warszawskiej, badająca przemiany metali toksycznych w organizmach żywych, została tysięczną stypendystką FNP. Oprócz dyplomu i czeku na 20 tys. zł, otrzymała od Fundacji duży bukiet kwiatów.

Prof. Maciej Grabski, prezes FNP, w swoim wystąpieniu nawiązał do wydarzeń z dni poprzedzających uroczystość, która odbywa się w bardziej optymistycznym nastroju niż poprzednia, a to za sprawą korzystnego dla FNP rozstrzygnięcia sporu z organami podatkowymi. – Uchwała Sądu Najwyższego – mówił prof. Grabski – przywraca nam wiarę w rozsądek prawa, mądrość ludzi i sens uczciwego działania. Prezes skomentował też sensowność przyznawania stypendiów: – Ci, którzy stypendia otrzymali, należą do elity naukowej. Przyznanie stypendium znakuje laureata, zwracając na niego uwagę otoczenia i ułatwiając dalszą karierę. I dodał: – Bez odpowiedzi pozostaje jednak pytanie: czy laureaci otrzymali stypendium dlatego, że tę elitę stanowią, czy też że weszli do elity dzięki temu, że pomogło im nasze stypendium. Uzasadnia subwencjonowanie młodych uczonych ich trudna sytuacja wiążąca się ze strukturą nauki w Polsce, która sprzyja starszym pokoleniom. Droga do naukowego usamodzielnienia jest pełna formalnych przeszkód, przez te starsze pokolenia usypanych. Można by próbować te przeszkody likwidować. Fundacja jednak nie mając mocy sprawczej, która mogłaby przyczynić się do usprawnienia toru, chce dopomóc chętnym w jego pokonaniu.

W imieniu stypendystów wystąpiła Magdalena Siwiec z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przypomniała, co etymologicznie i historycznie znaczą słowa „laureat” i „stypendium”. Laureat to uwieńczony wieńcem laurowym, a więc zwycięzca, stypendium to, w podstawowym znaczeniu, rok służby wojskowej, ale także żołd za tę służbę, danina, wkład, podatek. Te znaczenia pokazują wiele kontekstów i zobowiązań wynikających z faktu uzyskania przez młodych uczonych stypendiów FNP.

(pik)

Konferencja Rektorów Uniwersytetów Polskich

Wprowadzić doktora sztuki

23 marca w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach odbyło się kolejne spotkanie Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich. Podczas obrad opracowano stanowisko rektorów uniwersytetów polskich w sprawie uniwersyteckiego kształcenia na kierunkach artystycznych, wywołane w dużym stopniu wydanym 6 lutego rozporządzeniem ministra kultury dotyczącym kwalifikacji wymaganych od nauczycieli szkół artystycznych. Wbrew wcześniejszym ustaleniom i bez porozumienia z Radą Wyższego Szkolnictwa Wyższego różnicuje ono uprawnienia absolwentów kierunków muzycznych w zależności od typów uczelni, a nie od ukończonego kierunku studiów. Rozporządzenie wprowadza w ten sposób podział na „lepsze” i „gorsze” typy uczelni. Rektorzy zaapelowali o przywrócenie gwarantowanych wcześniej praw absolwentów uniwersytetów, kończących studia na kierunku „edukacja artystyczna” w zakresie sztuki muzycznej. Postulowano również powołanie zespołu w obrębie Komitetu Badań Naukowych, uprawnionego do oceny dorobku w zakresie dyscyplin artystycznych w oparciu o kryteria przygotowane wspólnie z zainteresowanymi jednostkami artystycznymi istniejącymi w strukturze wielu uniwersytetów.

Rektorzy uniwersytetów wyrazili opinię, że należy odejść od pojęcia „przewodów kwalifikacyjnych I i II stopnia” i zastąpić je stosowanymi powszechnie na świecie stopniami „doktora sztuki” i „doktora habilitowanego sztuki” (analogicznie do stopnia „doktora nauk” i „doktora habilitowanego nauk”). Interpelację w tej sprawie na ręce ministrów nauki, kultury oraz edukacji i sportu przekazała dr Krystyna Doktorowicz, dziekan Wydziału Radia i Telewizji UŚ, senator RP.

Zebranych poinformowano także o bieżących ustaleniach Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej. Działająca od 4 lat UKA stawia sobie za cel promowanie wysokiej jakości kształcenia i wypracowanie standardów pozwalających na rzetelne, okresowe oceny tej jakości. W lipcu 2001, decyzją Sejmu RP, powołano do życia Państwową Komisję Akredytacyjną, która w imieniu państwa ma sprawować nadzór nad spełnianiem podstawowych wymogów jakości kształcenia na poziomie wyższym. O zasadności idei UKA najlepiej świadczy fakt wzrastającej liczby kierunków studiów poddawanych procedurom akredytacyjnym w celu uzyskania certyfikatu UKA.

Rektorzy wyrazili zaniepokojenie projektami nowelizacji o szkolnictwie wyższym. Choć oczekiwane, zmiany powinny być – ich zdaniem – szerzej konsultowane ze środowiskiem. Niektóre propozycje budzą też niepokój rektorów. Do tej grupy należy pomysł administracyjnego ograniczenia liczby kształconych w państwowych uczelniach na płatnych studiach. Może to spowodować przejęcie studentów przez uczelnie prywatne, zmniejszyć znacząco przychody uczelni państwowych – obecnie 30-50 proc. ich budżetów stanowią przychody z czesnego – może też spowodować odpływ kadry z uczelni państwowych do niepaństwowych. Rektorzy postulowali rozwiązanie problemu doktorantów: należy ich potraktować jak studentów III stopnia, przyznając uprawnienia do świadczeń socjalnych, kredytów studenckich, przysługujących studentom zniżek, zaliczania okresu studiów do stażu pracy.

Rektorów uniwersytetów niepokoją też zapowiedzi ograniczenia możliwości zatrudniania profesorów emerytowanych. Dotyczy to niewielkiej grupy ludzi o dużym dorobku naukowym i wielkim autorytecie. Ich odejście z pracy spowodowałoby konieczność zamknięcia wielu uczelni niepaństwowych, a w wielu innych spowodowałaby problemy z uprawnieniami do prowadzenia kierunków studiów i nadawania stopni naukowych. Nie do przyjęcia jest też pomysł tworzenia stanowisk tzw. „profesorów dydaktycznych” w zamiejscowych ośrodkach uczelni – aby uzyskać takie stanowisko nie byłaby wymagana habilitacja.

Mariusz Kubik
(pik)

Wybory władz uczelni

Rektorzy wybrani wiosną

Uniwersytet Warszawski – prof. Piotr Węgleński, Uniwersytet Jagielloński – prof. Franciszek Ziejka, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza – prof. Stanisław Lorenc, Uniwersytet Gdański – dr hab. Andrzej Ceynowa, prof. UG; Uniwersytet Śląski – prof. Janusz Janeczek; Uniwersytet Opolski – prof. Józef Musielok; Uniwersytet Rzeszowski – prof. Włodzimierz Bonusiak; Uniwersytet Mikołaja Kopernika – prof. Jan Kopcewicz.

Akademia Górniczo-Hutnicza – prof. Ryszard Tadeusiewicz; Politechnika Krakowska – prof. Marcin Chrzanowski; Politechnika Opolska – prof. Piotr Wach; Politechnika Poznańska – prof. Jerzy Dembczyński; Politechnika Rzeszowska – prof. Tadeusz Markowski; Politechnika Szczecińska – prof. Mieczysław Wysiecki; Politechnika Warszawska – prof. Stanisław Mańkowski; Politechnika Wrocławska – prof. Tadeusz Luty.

Akademia Techniczno-Rolnicza w Bydgoszczy – dr hab. inż. Zbigniew Skinder, prof. ATR; Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie – prof. Tomasz Borecki; Akademia Rolnicza we Wrocławiu – prof. Michał Mazurkiewicz.

Akademia Ekonomicza we Wrocławiu – prof. Marian Noga.

Akademia Medyczna w Lublinie - prof. Maciej Latalski, Akademia Medyczna w Warszawie – prof. Janusz Piekarczyk;

Akademia Medyczna we Wrocławiu – dr hab. n. med. prof. ndzw. Leszek Paradowski.

Akademia Podlaska w Siedlcach – prof. Antoni Jówko.

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu – prof. Tadeusz Koszczyc.

Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna w Krakowie – prof. Jerzy Stuhr.

Akademia Muzyczna we Wrocławiu – prof. Grzegorz Kurzyński.

Biblioteka Jagiellońska

Ręcznie zdobione 
papiery introligatorskie

W pierwszej połowie marca w Bibliotece Jagiellońskiej czynna była wystawa Ręcznie barwione papiery introligatorskie. Autorami scenariusza i projektu plastycznego wystawy są Jacek Tomaszewski i Krzysztof Dudek, którym ze strony BJ pomagała Danuta Bromowicz. Eksponaty wypożyczone zostały z wielu instytucji: Biblioteki Jagiellońskiej, Katedry Konserwacji i Restauracji Starych Druków, Grafiki i Skóry Zabytkowej ASP w Krakowie, Pracowni Projektowania Książki i Typografii Wydziału Grafiki ASP w Krakowie, Muzeum Woli – Oddział Muzeum Historii Miasta Stołecznego Warszawy, Muzeum Historii Fotografii w Krakowie oraz od osób prywatnych: prof. Tadeusza Tuszewskiego i autorów wystawy. Autorzy zadedykowali wystawę śp. Bogusławowi Szczepańskiemu, długoletniemu pracownikowi Oddziału Konserwacji BJ, który wspierał ich prace nad ozdobnymi papierami introligatorskimi i przygotowaniem wystawy.
Na ekspozycji zgromadzono szereg prac prezentujących zarówno historię tej techniki zdobienia papierów introligatorskich, jak i ich współczesne projekty. Starano się przy tym pokazać szeroką gamę wzorów, poczynając od XVII-wiecznych. Dodatkowo podziwiać można XVIII-wieczne narzędzia introligatorskie służące do produkcji tych papierów oraz ryciny przedstawiające ten proces. Autorzy zaprezentowali także inspirowane tą techniką własne prace artystyczne.

Warto zwrócić uwagę na interesujący i pięknie wydany katalog wystawy. Zawiera on nie tylko informacje dotyczące ekspozycji, ale także krótką historię tej techniki zdobienia papierów introligatorskich oraz oryginalną propozycję ich klasyfikowania. Dotychczas nie opracowano bowiem powszechnie uznanej klasyfikacji. Wystawa w BJ ma być istotnym krokiem w tym kierunku. Proponowana przez autorów wystawy klasyfikacja uzupełniona jest ilustracjami, prezentującymi poszczególne rodzaje i wzory ozdobnych papierów introligatorskich. W części poświęconej historii znajdziemy autentyczny XVII-wieczny przepis Jak papier turecki robić.

Leszek Śliwa

Konferencja Rektorów Uczelni Medycznych

Kłopoty klinik i złe współczynniki

W dniach 21-22 lutego w Gdańsku i Sopocie odbyła się Konferencja Rektorów Uczelni Medycznych. W trakcie konferencji dyskutowano o problemach egzaminów wstępnych na uczelnie medyczne, egzaminu lekarskiego, sytuację szpitali klinicznych.

Rektorzy stwierdzili, że egzaminy na wyższe uczelnie medyczne powinny się odbywać na podstawie testów opracowanych przez Centrum Egzaminów Medycznych. Termin wejścia w życie Lekarskiego Egzaminu Państwowego winien być uzgodniony z Konferencją Rektorów Uczelni Medycznych i Komisją ds. Wyższego Szkolnictwa Medycznego Parlamentu Studentów RP, a sam egzamin przeprowadzony przed rozpoczęciem stażu podyplomowego. Wprowadzenie egzaminu powinno być poprzedzone przygotowaniem materiałów testowych oraz określeniem czytelnych procedur postępowania kwalifikacyjnego.

Rektorzy wyrazili głębokie zaniepokojenie trudnościami lekarzy i lekarzy stomatologów w dostępie do specjalizacji. Opowiedzieli się za dotychczasowym systemem kształcenia podyplomowego w ramach uczelni medycznych i jednostek akredytowanych, dalszym przeprowadzaniem egzaminów w Centrum Egzaminów Medycznych, a także obsługą procedur specjalistycznych oraz innych form kształcenia podyplomowego będących w gestii ministra zdrowia przez Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.

Rektorzy uznali, że główną przyczyną trudnej sytuacji finansowej i ujemnego wyniku finansowego szpitali klinicznych są m.in. zbyt niskie kontrakty wymuszone przez kasy chorych. Kasy nie pokrywają także kosztów leczenia wyższych od kwot ujętych w kontraktach. Kolejną przyczyną trudności finansowych klinik była konieczność realizacji podwyżek płac pracowników o 203 zł, mimo iż władze ministerialne nie przekazały środków na ten cel. Kłopoty wzrastają przez niekorzystne zapisy legislacyjne dotyczące podatku od nieruchomości.

Rektorzy stwierdzili, że algorytm podziału dotacji budżetowej zawiera niewłaściwe współczynniki wagi znaczeniowej dla nauczycieli akademickich. Współczynnik ten wynosi 1 dla doktora, 2,5 dla doktora habilitowanego i 1,5 dla profesora. Tymczasem powinno być na odwrót: 2,5 dla prof., a 1,5 dla dr. hab. Uczestnicy spotkania wyrazili też zaniepokojenie zmniejszeniem wagi współczynników dla doktorantów z 5 do 2 pkt. Tak ustalone współczynniki mogą doprowadzić do zahamowania rozwoju naukowego.

Maciej Rogala

Katolicki Uniwersytet Lubelski

Pokolenie SMS-ów

Społeczeństwo informacyjne – iluzja czy rzeczywistość to hasło Dni Społecznych, zorganizowanych przez Koło Studentów Socjologii KUL w dniach 18-22 marca. Czym charakteryzuje się pokolenie SMS-ów? Dlaczego przetwarzanie informacji jest najlepszym kapitałem XXI wieku? Na czym powinna polegać efektywna edukacja medialna? – o tym dyskutowali uczestnicy spotkania podczas warsztatów, wykładów, dyskusji, prezentacji i promocji książek.
Prof. Tomasz Goban-Klas z UJ, wiceminister edukacji narodowej i sportu tłumaczył, że nowa generacja zmierza w kierunku medialności. Jest to pokolenie, które podstawowe wiadomości odbiera za pomocą ekranu. Konsekwencje rewolucji medialnej wkrótce dotkną nas wszystkich. Telefon komórkowy można ustawić w szeregu wynalazków mających wpływ na naszą cywilizację, takich jak koło czy zegar. SMS-y definiują nowe pokolenie.

Uczestnicy sympozjum postulowali należyty poziom edukacji medialnej. Zwracał na to uwagę m.in. prof. Wiesław Godzic z UJ mówiąc o rozumieniu telewizji i kontrowersjach związanych z programami typu reality show. Życie polityczne w cieniu marketingu, rola informacji w życiu Kowalskiego, ewolucja sposobów komunikowania, wpływ mediów na zachowanie pro- i antyspołeczne – to tylko niektóre z poruszanych zagadnień.

Dni Społeczne, od lat skupiające środowisko socjologów wokół aktualnych zagadnień, są także okazją do prezentacji poszukiwań studenckich oraz – co powoli staje się tradycją – spotkania absolwentów KUL.

Agnieszka Bieńkowska

Nagrody im. Hugona Steinhausa

Organizatorzy promocji nauki

Doc. dr  K. Jakubowski	Mgr E. Kawałek	Prof. W. Zatoński	Dr M. Prószyński

Polska Fundacja Upowszechniania Nauki oraz Towarzystwo Popierania i Krzewienia Nauk ustanowiły w 1994 r. Nagrodę im. Hugona Steinhausa w dziedzinie upowszechniania i popularyzacji nauki. Nagroda przyznawana jest cyklicznie w trzech kategoriach, każdego roku w innej: za najlepszą książkę popularnonaukową polskiego autora, za wybitną działalność organizacyjną w zakresie upowszechniania nauki oraz za osiągnięcia w upowszechnianiu nauki w mediach.
22 marca wręczono nagrody w dziedzinie wybitnej działalności organizacyjnej. Nagrodą Steinhausa uhonorowano: doc. dr. Krzysztofa Jakubowskiego, geologa, muzeologa, dyrektora Muzeum Ziemi PAN – za wyjątkowo aktywną działalność wystawienniczą i towarzyszącą temu działalność oświatową w czasopismach i radiu oraz za koncepcje nieszablonowych wystaw z cyklu Przyroda-Technika, Nauka-Sztuka; mgr Ewę Kawałek, archeologa z Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce – za popularyzację nauki wśród młodzieży szkolnej, „wciąganie jej do czynnej pracy badawczej” i inicjatywę utworzenia Starościńskiego Kręgu Regionalnego; prof. Witolda Zatońskiego, wybitnego epidemiologa, specjalistę w zakresie zdrowia publicznego, prezesa Fundacji „Promocja Zdrowia” – za założenie Fundacji „Promocja Zdrowia” i niestrudzone upowszechnianie wiedzy o szkodliwych skutkach palenia tytoniu oraz inicjowanie programów zwalczania nikotynizmu w Polsce, m.in. „Rzuć palenie razem z nami”, „Tu nie palimy”, „Zdrowa rodzina to rodzina niepaląca”; dr. Mieczysława Prószyńskiego, astrofizyka, współzałożyciela i współwłaściciela wydawnictwa Prószyński i S-ka – za aktywne inicjowanie i realizowanie popularyzacji nauki w działalności wydawniczej poprzez czasopisma „Wiedza i Życie” i „Świat Nauki” oraz serię książek popularnonaukowych Na ścieżkach nauki.

Elżbieta Elbe

Łódź częścią dziedzictwa europejskiego?

Rewitalizacja miasta

6 marca odbyło się inauguracyjne spotkanie Kolegium Konsultacyjnego powołanego w Instytucie Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej. ma ono pomóc w przywróceniu Łodzi renomy miasta o szczególnie wartościowym układzie urbanistycznym. Do udziału w pracach Kolegium zostali zaproszeni m.in.: rektorzy trzech łódzkich uczelni – Uniwersytetu, Akademii Sztuk Pięknych i Politechniki, prezesi SARP, Towarzystwa Urbanistów Polskich, Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, Fundacji Ulicy Piotrkowskiej, Stowarzyszenia Historyków Sztuki oraz władze miejskie, wojewódzkie i samorządowe. Prof. Krzysztof Pawłowski, dyrektor instytutu, podkreślił, że specyfika zabudowy miasta z jego przemysłowymi obiektami i zespołami pałacowo-parkowymi daje Łodzi dużą szansę na znalezienie się wśród Miast Europejskiego Dziedzictwa Kulturowego. – Wizytówką miasta powinna stać się łódzka szkoła architektury – mówił prof. Pawłowski – ale do tego niezbędne jest zintegrowanie naszych poczynań z zamierzeniami całego środowiska. Oznacza to ukierunkowanie prac naukowych pracowników i studentów Instytutu Architektury i Urbanistyki PŁ na tematy wskazane jako priorytetowe dla miasta i województwa. Przykładem takich działań jest włączenie kilku grup studenckich do prac nad rewitalizacją zespołu pofabrycznego Uniontexu.

Prof. Pawłowski wyraził nadzieję, że Kolegium Konsultacyjne przyczyni się do nadania Łodzi należnego jej charakteru metropolitalnego. Zdaniem prof. Stanisława Liszewskiego, rektora Uniwersytetu Łódzkiego, korzystne byłoby powołanie międzyuczelnianych (PŁ-UŁ-ASP) interdyscyplinarnych studiów o specjalności rewitalizacja miast przemysłowych. Pomysł ten poparli przedstawiciele ASP i PŁ. Miasta Europy Zachodniej, w których historia kształtowała podobne do łódzkich układy urbanistyczne, potrafiły z procesu rewitalizacji zachowanych obiektów uczynić atrakcję turystyczną. Prof. Józef Mayer zwrócił uwagę, że łódzkie uczelnie zrobiły wiele, by uratować zabytki fabrykanckiej Łodzi. – Niestety, nie uzyskaliśmy na te cele pomocy miasta – stwierdził rektor PŁ.

Przedstawiciele władz wojewódzkich i samorządów, którzy odpowiadają za ład przestrzenny w Łodzi, zadeklarowali, że chętnie skorzystają z podpowiedzi łódzkiego środowiska akademickiego. Łódź potrzebuje wsparcia intelektualnego. – Potrzebne są pieniądze, ale także projekty – stwierdził Mieczysław Teodorczyk, marszałek woj. łódzkiego.

Być może, dzięki staraniom Kolegium Konsultacyjnego oraz dobrej woli i energii wszystkich jego uczestników, w niedalekiej przyszłości zniknie żartobliwe powiedzenie, że Łódź ma ulicę Piotrkowską i kilka ładnych domów, które się na niej nie zmieściły.

Ewa Chojnacka

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Wydobyć z zapomnienia

27 lutego, w 12. rocznicę śmierci prof. Henryka Wereszyckiego, w Sali Senackiej Collegium Novum UJ spotkali się jego uczniowie i współpracownicy. Przypomniano biografię uczonego oraz jego wkład w rozwój historiografii. Podkreślono, że rzadko zdarza się, by nie tylko dorobek, ale i życie historyka stało się przedmiotem rozważań innych historyków. Skromność profesora i jego błyskotliwe komentarze przypomniał prof. Jerzy Borejsza, zwracając uwagę, że prof. Wereszycki zapewne wypowiedziałby zjadliwą uwagę o tej celebrze. Prof. Franciszek Ziejka, rektor UJ, apelował do zebranych, aby rozwijali badania o tych uczonych i studentach, którzy po zakończeniu II wojny światowej cierpieli za przekonania polityczne. Ich dokonania naukowe i patriotyczne wymagają wydobycia z cienia zapomnienia, w który zostali zepchnięci przez swych prześladowców. Los ten stał się także udziałem prof. Wereszyckiego. Opublikowana właśnie książka Henryk Wereszycki (1898-1990). Historia w życiu historyka daje nadzieję na nadrobienie tych zaległości.
Zwracając uwagę na doskonały zmysł obserwacji prof. Wereszyckiego prof. Hanns Henning Hahn z Uniwersytetu w Oldenburgu przytoczył list z 1980 r. – Wereszycki porównywał w nim odsłonięcie pomnika ku czci pomordowanych stoczniowców z wydarzeniami Wiosny Ludów w Prusach. Zaś uczestnictwo przedstawicieli reżimu komunistycznego w odsłonięciu pomnika Stoczniowców odpowiadało, jego zdaniem, uchyleniu kapelusza przed poległymi w Berlinie rewolucjonistami przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV. Nasuwało mu to zarazem skojarzenie z późniejszą o kilka miesięcy pacyfikacją tego miasta. Zastrzegając, iż historia się nie powtarza, wyrażał obawy – jak się okazało w pełni uzasadnione – co do przyszłości Polski. W trakcie dyskusji nad rolą Wereszyckiego w polskiej historiografii, oprócz wartościowego dorobku naukowego, przypomniano jego jakże aktualne ostrzeżenie przed schematycznym opisywaniem dziejów. Schematy prowadzą do błędnych wniosków – w tym kontekście przytoczono niedawno przygotowaną pracę doktorską poświęconą cenzurze w PRL. Jej autor nie zrozumiał mechanizmów działania tej instytucji i w konsekwencji tych, którzy cenzurowali swych często bardziej utalentowanych kolegów, uznał za największe ofiary cenzury.

Na spotkaniu ogłoszono rozpoczęcie drugiej edycji konkursu o Nagrodę im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego ustanowioną przez Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział Kraków i Wydział Historyczny UJ. Publikacje z lat 1999-2002 można zgłaszać do połowy lipca br. pod adresem: Instytut Historii UJ, Kraków, Gołębia 13 (prof. M. Pułaski).

Leszek Śliwa

Nowy wydział w Politechnice Wrocławskiej

Mikrosystemy i fotonika

Od 1 stycznia Instytut Techniki Mikrosystemów, funkcjonujący dotychczas w strukturze Wydziału Elektroniki Politechniki Wrocławskiej, działa jako samodzielny Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki. Działalność naukowa ITM od lat zmierzała w kierunku wysokich technologii. Poprzez lampy elektronowe, tranzystory, układy scalone, lasery – gazowe, a potem półprzewodnikowe – badacze przeszli od elektroniki do mikroelektroniki i optoelektroniki. Mikrosystemy to inteligentne mikromaszyny, zawierające np. na małej płytce krzemu czujniki – zmysły, mikroprocesor – czyli mózg i człony wykonawcze – aktuatory, o których traktuje mikromechanika. Urządzenia te sterowane przez zintegrowane w ciele stałym lasery i mikrolasery, wysyłające wiązki fotonów (stąd fotonika), wyznaczają kierunki zmian w dziedzinach transportu, medycyny, ochrony środowiska, a często także – granice naszego bezpieczeństwa.

Na nowym wydziale powołane zostały cztery katedry: Mikroelektroniki i Mikrosystemów, Zaawansowanych Technik Elektronicznych, Inżynierii Powierzchni, Elektroniki oraz Zakład Struktur Mikroelektronicznych. Na nowym wydziale zatrudniono ok. 120 osób, w tym 11 profesorów tytularnych, 3 profesorów uczelnianych, 7 doktorów habilitowanych i 40 doktorów nauk technicznych.

Od nowego roku akademickiego planuje się rekrutacje ok. 250 studentów, którzy będą mogli studiować na kierunku elektronika i telekomunikacja w specjalnościach: mikrosystemy, optoelektronika i technika światłowodowa oraz mikroelektronika na studiach magisterskich, a także w specjalności urządzenia elektroniczne na studiach inżynierskich. Wydział dysponuje własnym budynkiem o powierzchni ok. 2 tys. mkw.

(ak)

Konferencja Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa

Konflikt interesów

23 lutego rektorzy uczelni krakowskich oraz rektorzy państwowych szkół zawodowych z Krosna, Nowego Targu, Tarnowa i Sanoka spotkali się w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Sączu. Gośćmi rektorów byli sądeccy parlamentarzyści oraz władze wojewódzkie i lokalne.

Przedmiotem obrad rektorów były m.in.: sytuacja uczelni wynikająca z wejścia w życie nowej wersji ustawy o zamówieniach publicznych oraz relacje między państwowymi uczelniami zawodowymi i akademickimi. Rektorzy uznali, że stosowanie ustawy o zamówieniach publicznych w szkołach wyższych prowadzi do wielu absurdów. Podawali liczne tego przykłady. Prof. Ryszard Tadeusiewicz, rektor AGH, stwierdził, że ustawa ta stosowana dosłownie wymaga ogłaszania przetargów na prowadzenie wykładów. Prof. Franciszek Ziejka, przewodniczący kolegium rektorów krakowskich, zauważył, że ustawa w sposób nierówny traktuje uczelnie państwowe i niepaństwowe w zakresie gospodarowania pieniędzmi zarobionymi przez uczelnię. Okazało się, że, mimo ustaleń rektorów z MENiS, dotychczas tego problemu nie udało się rozwiązać i trafił on – za sprawą rektora UJ – do rzecznika praw obywatelskich. Ten uznał, że nierównoprawne traktowanie uczelni państwowych i niepaństwowych w zakresie gospodarowania środkami pozyskanymi z czesnego narusza konstytucję.

Podstawą do zasadniczej dyskusji o współpracy szkół akademickich i zawodowych był referat prof. Andrzeja Bałandy, rektora PWSZ w Nowym Sączu i przewodniczącego Konferencji Rektorów Wyższych Szkół Zawodowych. Stwierdził on, że społeczeństwo polskie tylko wykształcenie magisterskie uważa za wyższe. Zatem problem kontynuacji kształcenia po zdobyciu dyplomu uczelni zawodowej jest bardzo istotny. Z punktu widzenia kosztów oraz młodych ludzi najkorzystniejsze byłyby bezpłatne studia dzienne w miejscu zamieszkania. Tymczasem uczelnie akademickie w licznie tworzonych filiach i oddziałach zamiejscowych oferują płatne wieczorowe i zaoczne studia magisterskie. Powoduje to konflikt interesów między uczelniami zawodowymi i akademickimi. Sposobem na pogodzenie interesów obu typów uczelni byłoby otwieranie przez szkoły akademickie w małych miejscowościach jedynie uzupełniających studiów magisterskich, najlepiej – dziennych. W dyskusji uczestnicy spotkania zgodzili się jednak, że najwartościowszą formą kształcenia jest przebywanie studenta w dużym ośrodku akademickim i korzystanie ze wszystkich jego zasobów.

Kolejnym tematem obrad była propozycja zbudowania domu akademickiego dla absolwentów PWSZ kontynuujących kształcenie w Krakowie. Prof. Ziejka zaproponował lokalizację obiektu w III Kampusie UJ. Koszty budowy akademika dla 500 osób miałyby ponieść zainteresowane miasta i powiaty, które byłyby jego właścicielami. W projektowaniu pomogliby architekci z Politechniki Krakowskiej. Rektorzy postulowali też wcielenie ośrodków doskonalenia nauczycieli (dawnych WOM-ów) w struktury państwowych wyższych szkół zawodowych.

Podczas konferencji prof. A. Bałanda i Marek Nawara, marszałek województwa małopolskiego, podpisali umowę, na mocy której władze województwa w ramach kontraktu wojewódzkiego przekażą 1,9 mln zł na rozbudowę Instytutu Języków Obcych PWSZ w Nowym Sączu. Łącznie państwowe wyższe szkoły zawodowe w Małopolsce mogą w br. liczyć na 8 mln zł z kasy wojewódzkiej.

Rektorzy obecni na konferencji mieli okazję zapoznać się ze strukturą, programami kształcenia i bazą materialną Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu.

Andrzej Bałanda

Sprostowanie

W marcowym numerze „Forum Akademickiego” błędnie podaliśmy imię prof. Włodzimierza Ostrowskiego, wiceprezesa Polskiej Akademii Nauk. Pana Profesora i Czytelników przepraszamy.

Redakcja

Muzeum i Instytut Zoologii PAN

Jedną z pierwszych placówek naukowych Polskiej Akademii nauk było Muzeum i Instytut Zoologii PAN. Utworzony z wielkim rozmachem tuż po powstaniu akademii, do dnia dzisiejszego przeszedł szereg reorganizacji. Tradycje badawcze i kolekcjonerskie, które stanowiły bazę dla utworzenia placówki, sięgają początku XIX stulecia. W 1819 r. przy Królewskim Uniwersytecie Warszawskim powstał Gabinet Zoologiczny. Dalszy jego rozwój w znaczący sposób wiązał się z mecenatem Branickich: nie tylko interesowali się oni Gabinetem, ale także założyli prywatne Muzeum Zoologiczne, którego zbiory w 1919 r. ofiarowali społeczeństwu polskiemu. Z połączenia Gabinetu Zoologicznego i Muzeum Branickich powstał Dział Zoologiczny Narodowego Muzeum Przyrodniczego, który w 1921 r. stał się Państwowym Muzeum Przyrodniczym, a potem – Zoologicznym. Jego siedziba od czasu powstania Gabinetu Zoologicznego znajdowała się na Krakowskim Przedmieściu, na terenie Uniwersytetu Warszawskiego. Z wojennej pożogi zbiory wyszły poważnie zmniejszone, m.in. niemal całkowitemu zniszczeniu uległy zbiory entomologiczne, liczące ponad 2 mln okazów. W 1953 r. powołano Instytut Zoologii PAN, w skład którego weszły: Muzeum Zoologiczne w Warszawie i Muzeum Przyrodnicze w Łodzi. W 1954 r. do instytutu przyłączono Muzeum Przyrodnicze w Poznaniu i Muzeum Przyrodnicze PAU w Krakowie. W tym samym roku utworzono Zakład Badania Ssaków w Białowieży. Instytut zatrudniał wówczas 105 uczonych, 40 pracowników administracji i 6 pracowników obsługi.

Obecnie, po licznych zmianach struktury jednostki, m.in. usamodzielnieniu Zakładu Badania Ssaków (1957 r.), przekształceniu Oddziału Krakowskiego w Zakład Zoologii Systematycznej i Doświadczalnej PAN (1962), włączeniu Oddziału w Łodzi do Uniwersytetu Łódzkiego (1962) i przekazaniu Stacji Ornitologicznej w Górkach Wschodnich Instytutowi Ekologii PAN (1990), kadrę instytutu stanowi 46 uczonych, w tym 8 profesorów tytularnych i 5 docentów doktorów habilitowanych, 4 bibliotekarzy oraz 9 pracowników administracji i obsługi. Dyrektorem MiIZ PAN jest prof. Wiesław Bogdanowicz. Od 1958 r. placówka ma prawo do nadawania stopnia naukowego doktora, a od 1997 – doktora habilitowanego. Instytut wydaje szereg specjalistycznych czasopism, a dwa z nich – „Annales Zoologici” i „Acta Hiropteroologica” – znajdują się na liście filadelfijskiej. Najważniejsze badania i publikacje związane są z oceną bogactwa i różnorodności fauny polskiej. Szczególne miejsce zajmują badania awifauny aglomeracji warszawskiej, w ramach których przeprowadzono w stolicy skuteczną reintrodukcję sokoła wędrownego. Ukoronowaniem pionierskich badań prof. B. Pisarskiego nad mrówkami jest praca The ants (Hymenoptera, Formicidae) of Poland, która m.in. zawiera katalog 98 gatunków krajowych oraz zestaw kluczy do ich oznaczania. Pracownicy prowadzą też działalność popularyzatorską. W ostatnich latach placówka zorganizowała w Pałacu Kultury i Nauki dwie wystawy stałe i kilkanaście wystaw czasowych. Marzeniem pracowników instytutu jest utworzenie muzeum historii naturalnej miasta stołecznego Warszawy. Ich starania na razie nie przyniosły rezultatu.

Elżbieta Elbe

Inwestycje Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Nowa humanistyka

Jedną z najważniejszych i największych inwestycji UMCS jest nowy gmach Wydziału Humanistycznego. Dynamicznie rozwijający się wydział funkcjonuje do dziś w starym budynku o powierzchni 5179 m2 i kubaturze 20 809 m3. Na humanistyce kształci się obecnie ponad 4,8 tys. studentów. Działkę na lokalizację nowego obiektu znaleziono na tyłach obecnej siedziby Wydziału Humanistycznego, w głównym zespole budynków uczelni. Obiekt został zaprojektowany przez mgr. inż. arch. Stanisława Fijałkowskiego, a przetarg na wykonanie inwestycji wygrała firma MITEX z Kielc. Powierzchnia budynku wyniesie 13 969 m2, a jego kubatura – 63 180 m3. Dla pokazania skali inwestycji przypomnijmy, że odpowiednie parametry największego budynku UMCS – siedziby rektoratu i Wydziału Ekonomicznego – to 11 473 m2 powierzchni i 48 277 m3 kubatury.

Nowa siedziba humanistyki to budynek wielobryłowy, a poszczególne jego części będą miały od 2 do 6 pięter. W budynku znajdą siedzibę wszystkie instytuty i jednostki wydziałowe. Będą się tam mieściły pokoje pracowników naukowych, pracownie specjalistyczne, sale ćwiczeń, dwie sale audytoryjne po 300 miejsc każda, wyposażone w kabiny do tłumaczeń, biblioteka z odpowiednim zapleczem magazynowym. Projektanci nie zapomnieli też o zapleczu socjalnym w postaci bufetu i klubu studenckiego. Specjalnie zaprojektowany łącznik umożliwi przemieszczanie się z nowej do dawnej siedziby humanistów bez konieczności wychodzenia na zewnątrz. Nowy obiekt będzie przystosowany do użytkowania przez osoby z dysfunkcją ruchu.

Inwestycja została w 2001 r. przyjęta do planu inwestycyjnego Ministerstwa Edukacji Narodowej, jednak uniwersytet będzie w znacznym stopniu uczestniczył w jej finansowaniu. Koszty ocenia się na 49 mln zł. W pierwszych dniach kwietnia nastąpiło wmurowanie kamienia węgielnego pod nową siedzibę Wydziału Humanistycznego, a zakończenie realizacji inwestycji zaplanowano na koniec 2003 r.

(emp)

Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie

Kampus w Kielnarowej-Królce

Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania po 6 latach istnienia posiada obiekty o powierzchni 12,3 tys. m2, w tym oddany do użytku na początku lutego 2002 r. nowoczesny obiekt dydaktyczny o powierzchni 1,5 tys. m2 w Kielnarowej k. Tyczyna. Jest to pierwszy obiekt położonego na 12-hektarowej działce nowego kampusu uczelni. – Obiekt ten wybudowaliśmy z myślą o studentach turystyki i rekreacji – mówi Tadeusz Pomianek, kanclerz WSIiZ. Studenci będą tam mogli praktycznie poznać zasady działania i obsługi nowoczesnego centrum turystyczno-rekreacyjnego oraz gospodarstwa agroturystycznego.

Aktualnie obiekt w Kielnarowej-Królce to 2 sale wykładowe na 150 osób każda, 3 sale ćwiczeniowe i 3 językowe oraz laboratoria komputerowe. Obiekt posiada zaplecze gastronomiczne, punkt ksero oraz świetlicę, w której studenci mogą spędzać przerwy między zajęciami.

Zagospodarowanie kampusu WSIiZ w Kielnarowej-Królce rozłożono na kilka etapów. Jeszcze w tym roku zostaną wybudowane 2 zespoły boisk (w tym ze sztuczną nawierzchnią) do gier sportowych, korty do tenisa oraz bieżnia. Kolejną inwestycją jest hala sportowa z obiektami towarzyszącymi (siłownia, sala zajęć fitness oraz centrum odnowy biologicznej).

Magdalena Hendzel

Nominacje 
profesorskie

13 marca Prezydent RP wręczył akty nadania tytułu naukowego profesora 82 nauczycielom akademickim oraz pracownikom nauki i sztuki. 

Nauki biologiczne: Elżbieta bednarska (PAP, Słupsk), Janusz Błasiak (UŁ), Antonina Cebulska-Wasilewska (IFJ, Kraków), Barbara Wiesława Chwirot (UMK, Toruń), Aleksander Józef Herczek (UŚ, Katowice), Anna Liana (Muzeum i Instytut Zoologii PAN, Warszawa), Anna Maria Lityńska (UJ, Kraków), Włodzimierz Maśliński (Instytut Reumatologiczny, Warszawa), Jan Rafiński (UJ, Kraków), Katarzyna Wiktoria sawicka-Kapusta (UJ, Kraków).
Nauki chemiczne: Krzysztof Ludwik Czupryński (WAT, Warszawa), Danuta Maria Michalska-Fąk (PWr.), Mieczysława Najbar (UJ, Kraków), Leonard Marian proniewicz (UJ, Kraków).

Nauki ekonomiczne: Wiesław Aleksander Dębski (UŁ), Katarzyna Barbara Duczkowska-Małysz (SGH, Warszawa), Grażyna Maria Gierszewska (WSPiZ, Warszawa), Zdzisława Janowska (UŁ), Witold Józef Jurek (AE, Poznań), Danuta Kopańska-Bródka (AE, Katowice), Eugeniusz Kwiatkowski (UŁ), Maria Nowicka-Skowron (PCz.), Jacek Jakub Osiewalski (AE, Kraków), Edward radosiński (PWr.), Stanisław Adam Szwankowski (UG), Julian Grzegorz Wawrzyniak (AR, Poznań).

Nauki farmaceutyczne: Wanda Baer-Dubowska (AM, Poznań).

Nauki fizyczne: Włodzimierz Szczepan Jaskólski (UMK, Toruń).

Nauki humanistyczne: Gabriela Maria Chojnacka-Szabłowska (UG), Jadwiga Chudziak (UMK, Toruń), Maria Jolanta Flis (UJ, Kraków), Grzegorz Józef Gazda (UŁ), Hanna Maria Jadacka (UW), Andrzej Janusz kaleta (UMK, Toruń), Jerzy Marian Kapuścik (UJ, Kraków), Lucjan Kocik (UJ, Kraków), Anna Zofia Kowalska (WSP TWP, Warszawa), Ryszard Lipczuk (USz.), Kazimierz Maliszewski (UMK, Toruń), Jolanta Mędelska-Guz (AB, Bydgoszcz), Sergiusz Michalski (UMK, Toruń), Stanisław Michał Pawlak (UW), Krystyna Janina Stasiewicz (UWM, Olsztyn), Irena Stawowy-Kawka (UJ, Kraków), Marian Szczodrowski (UG), Ryszard terlecki (IHN PAN, Warszawa), Ryszard Wacław Wołoszyński (AŚ, Kielce – Filia w Piotrkowie Tryb.).

Nauki medyczne: Andrzej Biederman (Instytut Kardiologii, Warszawa), Józef Krzysztof Gierowski (UJ, Kraków), Waldemar Halota (AM, Bydgoszcz), Karina Małgorzata Jahnz-Różyk (Centralny Szpital Kliniczny WAM, warszawa), Radzisław Maciej Kordek (AM, Łódź), Anna Maria Kostrzewska (AM, Białystok), Maria Mielnik-Błaszczak (AM, Lublin), Paweł Murawa (Wielkopolskie Centrum Onkologii, Poznań), Andrzej Jerzy Plech ŚAM, Katowice), Andrzej Antoni Zięba (UJ, Kraków), Ryszard Żaba (AM, Poznań).

Nauki prawne: Krystyna Anna Chojnicka (UJ, Kraków), Marian Kępiński (UAM, Poznań), Andrzej wróbel (UMCS, Lublin), Andrzej Zbigniew Zięba (UJ, Kraków).

Nauki rolnicze: Wit Chmielewski (IsiK, Skierniewice), Waldemar Mirosław Dąbrowski (AR, szczecin), Andrzej Grzegorz Gregorczyk (AR, Szczecin), Barbara Gworek (SGGW, Warszawa), Włodzimierz Jan Lech (AR, Kraków), Maria leja (AR, Kraków), Andrzej Jan Martyniak (UWM, Olsztyn), Lech Antoni Nowak (AR, Wrocław), Jerzy Henryk Szwejda (Instytut Warzywnictwa, Skierniewice), Jerzy Weber (AR, Wrocław).

Nauki techniczne: Jolanta Bohdziewicz (PŚ, Gliwice), Zdobysław Goraj (PW), Jan Marszałek (WAT, Warszawa), Bonawentura Maciej Pawlicki (PK), Maria Antonina Stawicka-Wałkowska (PG), Janusz Stanisław Szmyd (AGH, Kraków), Ryszard Kazimierz Wilk (PŚ, Gliwice).

Nauki weterynaryjne: Ryszard Szczepan Bobowiec (AR, Lublin), Władysław Stanisław Wawron (AR, Lublin).
sztuki plastyczne: Romuald Oramus (AP, Kraków).

Współpraca naukowa

Polska Misja 
Historyczna

W lutym uroczyście otwarto Polską Misję Historyczną, działającą przy Instytucie Maxa Plancka w niemieckiej Getyndze. Placówka powstała z inicjatywy historyków niemieckich oraz pracowników Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Działa na wzór istniejących w Getyndze Francuskiej Misji Historycznej oraz Brytyjskiego Centrum Badań Historycznych. Jej głównym celem jest rozwijanie współpracy między historykami polskimi i niemieckimi, wymiana pracowników naukowych i doktorantów, organizowanie wspólnych konferencji, spotkań naukowych i wykładów, udział w międzynarodowych programach badawczych, a także wspólne wydawanie serii Prussia Sacra, gdzie będą publikowane prace z zakresu historii Kościoła i duchowieństwa w Prusach. W planach jest również edycja dwujęzycznego „Biuletynu Polskiej Misji Historycznej”. Jeszcze w tym roku z wykładami do Getyngi pojedzie czterech polskich historyków z Torunia, Warszawy i Wrocławia, a czterech niemieckich gościć będzie z wykładami w Toruniu. Polscy naukowcy wezmą udział m.in. w przygotowywanej na listopad sesji naukowej poświęconej współczesnemu widzeniu społeczeństwa średniowiecznego, a także w sesji na temat stanu badań i perspektyw mediewistyki europejskiej.

W uroczystości otwarcia misji, która odbyła się 21 lutego, udział wzięło prawie 50 gości z Niemiec, Polski, Węgier, Francji, Rosji i Wielkiej Brytanii. Polską Misją Historyczną kieruje dr Leszek Zygner, historyk z UMK, który podkreśla, że choć inicjatywa powołania misji zrodziła się w środowisku historyków Torunia i Getyngi, placówka zmierza do integracji wszystkich ważniejszych środowisk historycznych w Polsce i w Niemczech.

(knc)

Uniwersytet Łódzki

Estetyka Brechta

W dniach 18-29 marca Katedra Teorii Literatury, Teatru i Filmu Uniwersytetu Łódzkiego zorganizowała – na zlecenie Dyrekcji Generalnej ds. Edukacji i Kultury Komisji Europejskiej – kurs Brechtian Theatre – Aesthetic and its Practise on Modern Stage. Obok studentów z Łodzi uczestniczyli w nim studenci i pracowni Justus-Liebig Universit?t z Giessen (Niemcy) i University of Reading (Wielka Brytania). Zastanawiano się nad odmiennością recepcji teatru brechtowskiego w tych krajach oraz wpływem, jaki wywarł on na teatry narodowe, stwierdzając, że w Polsce dzięki Brechtowi możliwe było odejście od socrealizmu. W Niemczech – z powodu rozbicia politycznego – twórczość Brechta wiodła podwójny żywot: na Zachodzie prowokowała do sprzeciwu, na Wschodzie skostniała w wyjałowionej postaci. W Anglii natomiast objawiła się najpóźniej i oddziałała pełną dystansu formą, nie zaś polityczną treścią. Debatowano również nad aktualnością zaproponowanego przez Brechta modelu teatru. Zaznacza się ona przede wszystkim w różnych formach teatru alternatywnego oraz ucieczką widza od postawy współprzeżywania przedstawianej na scenie rzeczywistości.

Małgorzata Leyko

Nagrody „Przeglądu Wschodniego”

Dzieje Europy Wschodniej

Po raz dziewiąty przyznano doroczne nagrody „Przeglądu Wschodniego” za prace naukowe poświęcone dziejom Europy Wschodniej. W kategorii autorów krajowych nagrodę za rok 2001 otrzymał prof. Zbigniew Karpus z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu za książki Russian and Ukrainian Prisoners of War and Interness kept in Poland in 1918-1924 i Ukrainskije wojennopliennyje i internirowannyje w Polsze w 1918-1924 godach (wyd. Adam Marszałek, Toruń 2001). W kategorii autorów zagranicznych nagrodzono Hienadzia Sahanowicza i Zachara Szybieka z Mińska za książki Historia Białorusi od czasów najdawniejszych do końca XVIII wieku t. 1 i Historia Białorusi 1795-2000 t. 2 (Wyd. Instytutu Europy Środkowowschodniej, Lublin 2001). Wyróżnienia otrzymali Anatolij Kułagin z Mińska za książki Katolickije chramy na Biełorusi i Prawosławnyje chramy na Biełorusi (Mińsk 2001) oraz Elena Gribałowa z Ałma Aty za tom Iz istorii Poliakow w Kazachstanie. Nagrodą specjalną wyróżniono prof. Piotra Łossowskiego z PAN za całokształt działalności naukowej w dziedzinie badań wschodnich. Po raz pierwszy przyznano też nagrodę im. Aleksandra Gieysztora, ustanowioną po śmierci uczonego w 1999 r. Otrzymali ją: Marek Karp, dyr. Ośrodka Studiów Wschodnich w Warszawie i Adolf Juzwenko, dyr. Ossolineum we Wrocławiu. 

mar

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Lider rynku

W III edycji Ogólnopolskiego Konkursu Promocyjnego Lider Rynku 2002 Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej otrzymał Nagrodę Honorową i tytuł Lidera rynku polskiego. Uznanie jury zyskały: działania uczelni w zakresie promocji Polski i dobrosąsiedzkich stosunków z Ukrainą, w tym zaangażowanie w tworzenie Europejskiego Kolegium Polskich i Ukraińskich Uniwersytetów; wypracowanie wzorcowego modelu współpracy z uczeniami niepaństwowymi w regionie poprzez utworzenie Konfederacji Szkół Wyższych UMCS; utworzenie sieci kolegiów licencjackich UMCS oraz zaangażowanie w prace nad powołaniem Polskiego Uniwersytetu Wirtualnego. UMCS został przyjęty w poczet Forum Liderów Polskich. Laureatami poprzednich edycji konkursu zostali m.in.: Aleksander Kwaśniewski, Leszek Balcerowicz, Hanna Gronkiewicz-Walzt, Andrzej Olechowski i Leszek Miller. 

(emp)