Hydrogeolodzy z Uniwersytetu Wrocławskiego opracowali metodę, która pozwala ocenić i zaklasyfikować obszary miejskie pod względem możliwości zagospodarowania wód opadowych poprzez ich infiltrację do gruntu. Rozwiązanie może wspomóc planistów i deweloperów w podejmowaniu decyzji związanych z zagospodarowaniem przestrzennym terenu.
Opady atmosferyczne są ważnym elementem obiegu wody w przyrodzie, jednak na obszarach zurbanizowanych traktowane są jako czynnik niepożądany, stanowiący zagrożenie dla istniejącej infrastruktury. Z drugiej strony, infiltracja wód opadowych odbudowuje zasoby wód podziemnych poprzez co ogranicza występowanie susz hydrologicznych i hydrogeologicznych. Dodatkowo zagospodarowanie wód opadowych jak najbliżej miejsca ich wystąpienia zmniejsza spływ powierzchniowy oraz obciążenie ogólnospławnej lub deszczowej sieci kanalizacyjnej. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko wystąpienia podtopień lub powodzi miejskiej.
Hydrolodzy z Uniwersytetu Wrocławskiego opracowali metodę DIS (depth of water tabel – D, impact of vadose zone – I oraz soil media – S), pozwalającą ocenić i zaklasyfikować obszary miejskie ze względu na możliwość zagospodarowania wód opadowych poprzez ich infiltrację do gruntu. Zastosowano ją na obszarze dwóch zlewni w granicach Wrocławia: Ługowiny i Brochówki. Zaproponowana metodyka bazuje na danych dotyczących przepuszczalności gleb, wykształcenia litologicznego utworów w strefie aeracji oraz głębokości występowania warstwy wodonośnej.
Właśnie te parametry decydują w największym stopniu o możliwościach infiltracji wód opadowych w głąb profilu glebowego. Przepuszczalność gleby wpływa na to, jak szybko woda opadowa będzie wsiąkała do gruntu. Jeśli zbyt szybko, nie pozwoli to na właściwe oczyszczanie wody (a w tym względzie gleba pełni istotną rolę). Z kolei zbyt wolna infiltracja prowadzi do gromadzenia się przez dłuższy czas wody na powierzchni terenu, co może powodować negatywne skutki, np. gnicie roślinności i rozwój komarów. Skały budujące strefę aeracji decydują o możliwości przemieszczanie się wody w dół tej strefy. Wiadomo, że piaski są bardziej przepuszczalne dla wody niż utwory gliniaste.
Elementem kluczowym jest też głębokość występowania wód podziemnych. Podczas infiltracji opadów następuje wzrost zwierciadła wód podziemnych. Stąd przy zbyt płytkim jego położeniu mogłoby dojść do podtopienia okolicznych obszarów. Z tego względu im głębiej położone jest zwierciadło wód podziemnych, tym korzystniejsze są warunki dla odprowadzania wód opadowych do ziemi.
Na podstawie wartości DIS zaproponowano 5 klas przydatności terenów do zagospodarowania wód opadowych. Przyjęto, że przy wartości DIS poniżej 1 nie ma możliwości odprowadzania wód do gruntu, natomiast powyżej 2,5 istnieją dobre i bardzo dobre warunki umożliwiające budowę niecek lub muld infiltracyjnych.
Nasza metoda pozwala na wytyczenie kierunków w zagospodarowaniu wód opadowych. Odprowadzanie wód opadowych do ziemi jest najprostszym, najtańszym i najbardziej korzystnym pod kątem przyrodniczym sposobem uzupełnienia zasobów wód podziemnych, co ma szczególne znaczenia na terenach miejskich, gdzie uszczelnienie powierzchni terenu pod drogi, budynki i inną infrastrukturę powoduje ograniczenia zasilania wód podziemnych. Wyniki naszej analizy powinny być przydatne planistom przy podejmowaniu decyzji, co do sposobu zagospodarowania terenu – wskazuje dr hab. Robert Tarka z Zakładu Hydrogeologii Podstawowej Instytutu Nauk Geologicznych na Wydziale Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska UWr.
I podaje przykład: przy niskich wartościach wskaźnika DIS można je zagospodarować na tereny zielone lub też zastosować inne sposoby na odprowadzanie wód opadowych. Budowa w takich miejscach niecek infiltracyjnych lub muld chłonnych z powodu braku możliwości infiltracji nie będzie bowiem efektywna i doprowadzi do negatywnych skutków. DIS dostarczy planistom miejskim lub deweloperom dane o możliwościach zagospodarowania wód opadowych w miejscu ich wystąpienia i wspomoże przy podejmowaniu decyzji związanych z zagospodarowaniem przestrzennym terenu.
Nasza propozycja jest odpowiedzią na zgłaszane problemy w gospodarowaniu wodami opadowymi na terenie Wrocławia, ale z powodzeniem może być zastosowana w innych miastach. To uniwersalna, tania i szybka metoda a jedynym warunkiem determinującym jej użycie jest dobre rozpoznanie hydrogeologiczne – podkreślają naukowcy z Uniwersytetu Wrocławskiego.
Metoda DIS została opisana na łamach czasopisma „Hydrogeology Journal”.
MK, źródło: UWr