Unikatowe zbiory danych, precyzyjne modele klimatyczne i innowacyjne narzędzia do monitorowania zmian kriosfery będą efektem międzynarodowego projektu z udziałem 18 czołowych instytucji naukowych z Europy i Indii. Liderem przedsięwzięcia jest Instytut Geofizyki PAN.
To drugi tak duży projekt finansowany z programu Horyzont i kierowany przez Instytut Geofizyki PAN. Poprzednio był to Edu-Arctic – realizowany w latach 2016–2019 ze środków Horyzont 2020. Teraz, w ramach LIQUIDICE, finansowanego z Horyzontu Europa, badacze sprawdzą, jak śnieg, lód i wieloletnia zmarzlina kształtują globalny klimat i przyszłość zasobów wodnych.
W ramach projektu powstaną unikatowe zbiory danych, precyzyjne modele klimatyczne i innowacyjne narzędzia do monitorowania zmian kriosfery. Te wyniki nie tylko pomogą naukowcom w lepszym rozumieniu procesów kształtujących naszą planetę, ale także – a może przede wszystkim – dostarczą kluczowych informacji decydentom i społeczeństwu. To badania, które mają realne znaczenie dla gospodarki wodnej, energetyki, turystyki i strategii adaptacyjnych.
Projekt LIQUIDICE koncentruje się na kluczowych obszarach lodowcowych – tzw. supersite’ach, które odgrywają istotną rolę zarówno w lokalnych ekosystemach, jak i globalnych procesach klimatycznych: Alpy, Norwegia, Himalaje, Spitsbergen oraz Grenlandia. Włoski system lodowcowy Monte Rosa zasila hydroelektrownie i wspiera turystykę zimową, ale kurcząca się pokrywa śnieżna zagraża tym sektorom. W Norwegii lodowiec Jostedalsbreen dostarcza nawet 15% wody wykorzystywanej w energetyce wodnej, co czyni go kluczowym elementem bezpieczeństwa energetycznego. Na Grenlandii zlewnie Ilulissat i Kangerlussuaq pokazują globalne skutki topnienia lądolodu, wpływając na zasoby wodne i poziom mórz. Svalbard boryka się z zanikiem wieloletniej zmarzliny, co destabilizuje infrastrukturę oraz zmienia stosunki wodne. Obserwowany tam dopływ słodkiej wody z topniejących lodowców znacząco wpływa na ekosystemy fiordów. W Himalajach topnienie lodowców i zmieniające się opady w dorzeczach okolicznych rzek mogą wkrótce zagrozić dostępowi do wody pitnej dla 240 milionów ludzi w tym obszarze i aż 1,65 miliarda ludzi żyjących w dolnych partiach tych zlewni. LIQUIDICE analizuje te obszary, dostarczając kluczowych danych, które pomogą przewidzieć przyszłość zasobów wodnych i energetyki w dobie zmian klimatycznych.
Prace będą koordynowane przez naukowców z Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk. Udział w projekcie bierze 18 instytucji badawczych z ośmiu krajów europejskich (Polska, Włochy, Dania, Niemcy, Hiszpania, Szwecja, Norwegia, Wielka Brytania) oraz z Indii. Badania będą realizowane do 2028 roku. Całkowity budżet LIQUIDICE wynosi prawie 7,5 mln euro.
MK, źródło: IGF PAN