Czy zabytki mogą się stać wzorem ekologicznej i energooszczędnej transformacji? Specjaliści z Politechniki Krakowskiej, łącząc nowoczesne technologie z poszanowaniem historycznego dziedzictwa, chcą obniżyć nawet o 60% zużycie energii w zabytkowych kamienicach.
Projekt FuturHist, realizowany z unijnego programu Horyzont Europa, skupia naukowców z Włoch, Szwecji, Danii, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Polski. Nasz kraj reprezentują naukowcy z Politechniki Krakowskiej. Celem współpracy jest stworzenie standardów działań, zmierzających do zwiększania efektywności energetycznej budynków historycznych. Realizacja przedsięwzięcia odbywa się pilotażowo w czterech europejskich miastach: Kordobie, Edynburgu, Linköping i Krakowie. Z efektów będą mogły skorzystać także inne historyczne miasta, które troskę o zachowanie dziedzictwa muszą połączyć z wymaganiami ekonomicznymi i środowiskowymi aktualnych czasów.
W samym Krakowie, we współpracy z Zarządem Budynków Komunalnych, wytypowano przynajmniej 3,5 tys. cennych historycznie budynków, które mogłyby przejść energetyczną metamorfozę według wzorców wypracowanych w projekcie. Podwawelskim obiektem demonstracyjnym, wybranym przez interdyscyplinarny zespół naukowców Politechniki do energetycznej rewolucji, jest kamienica z pierwszej połowy XIX w. przy ulicy Kościuszki 18.
Podobnych obiektów, nadających się do tego typu energooszczędnej modernizacji, jest w Krakowie prawie 3500. Zidentyfikowaliśmy 2307 kamienic, które mogłyby zostać poddane termomodernizacji na podstawie wyników projektu, co stanowi 1,92% zabudowy całego Krakowa, oraz 1183 willi (0,98% zabudowy) – wylicza dr hab. inż. arch. Kinga Racoń-Leja, kierująca pracami polskiego zespołu badawczego.
Kamienica uczestnicząca w projekcie znajduje się w zwartej zabudowie na obrzeżach historycznego centrum miasta. Stoi w pobliżu Skweru Lajkonika Zwierzynieckiego, Wawelu i Bulwaru Rodła nad Wisłą, mieściła się tu dawniej apteka Pod Aniołem Stróżem (obecnie Antykwariat Abecadło). W ramach projektu FuturHist została zbadana m.in. pod kątem ilości energii zużywanej każdego dnia, szczelności, parametrów termicznych cegieł, z których ją wybudowano.
Razem z partnerami przemysłowymi z Włoch i Niemiec pracujemy nad zastosowaniem przyjaznych środowisku materiałów, które będą wykorzystane do termomodernizacji takich budynków. To np. właściwe płyty do ocieplania od wewnątrz i od zewnątrz, których produkcja powoduje sekwestrację węgla, co obniża emisję CO2 i ślad węglowy termomodernizacji – wskazuje dr hab. inż. arch. Kinga Racoń-Leja.
Uniwersalne wzory do wdrażania w europejskiej skali
W drugim etapie zostaną wdrożone rozwiązania dla budynków demonstracyjnych. Podobnie jak zdecydowana większość (83%) budynków historycznych w Polsce, kamienica przy ulicy Kościuszki 18 jest podpiwniczona, ze ścianami z litej cegły i z oknami skrzynkowymi. Planuje się zastosowanie w niej takich rozwiązań jak: izolacja ścian zewnętrznych, docieplenie od wewnątrz, wprowadzenie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła czy wdrożenie inteligentnego systemu zarządzania energią. Sprawdzono także możliwości wykorzystania energii odnawialnej przy zasilaniu budynku.
Konkretne rozwiązania w tym zakresie zostaną opracowane przy wsparciu partnerów zagranicznych. Po zastosowaniu ich w budynku rozpocznie się kolejny etap badawczy, w ramach którego będziemy w sposób ciągły monitorować zachowanie ścian budynku pod względem przewodzenia ciepła i wilgotności, jakość powietrza i komfort cieplny w pomieszczeniach budynku, oraz ilość zużywanej przez niego energii – mówi dr hab. inż. arch. Kinga Racoń-Leja.
Wszystkie te działania mają zmniejszyć zapotrzebowanie budynków historycznych na energię o minimum 60%, przy zachowaniu ich wartości historycznych i kulturowych.
Ostatecznym celem jest stworzenie standardów energooszczędnej modernizacji zabytków, które będą możliwe do zastosowania przy wielu różnych konstrukcjach historycznych – zapowiada dr inż. arch. Krzysztof Barnaś, członek zespołu badawczego.
W finale projektu opracowane więc zostaną uniwersalne standardy energooszczędnej modernizacji budynków historycznych, które można będzie wdrażać na szeroką skalę w różnych europejskich miastach, co przyspieszy transformację energetyczną zabytków. Inwestycje w ochronę dziedzictwa staną się dzięki temu bardziej opłacalne i przystępne finansowo, a jednocześnie będą sprzyjać ochronie środowiska. Możliwe będzie zachowanie unikalnego dziedzictwa architektonicznego w miastach takich jak Kraków, przy jednoczesnym dostosowaniu ich do wymagań współczesności.
Liderem badawczym projekt FuturHist jest Akademia Europejska we włoskim Bolzano.
MK, źródło: PK