W poniedziałek, 21 października, w Lublinie rozpoczyna się dwudniowy Międzynarodowy Kongres Marii Curie-Skłodowskiej. Wydarzenie będzie można śledzić online.
Trudno byłoby znaleźć lepsze miejsce na organizację tego wydarzenia. Lublin ze swoją największą (również po całej prawej stronie Wisły) uczelnią publiczną to lokalizacja idealnie wpisująca się w hasło przewodnie kongresu: „Innowacja jest kobietą”.
Postać patronki przychodzi oczywiście na myśl jako pierwsza. Warto zaznaczyć, że UMCS to jedyny spośród 21 klasycznych uniwersytetów w Polsce, któremu patronuje kobieta. I choć w momencie tworzenia nowej placówki naukowej, przed osiemdziesięciu laty, gdy powstawał uniwersytet, rozważano w tej roli także Mikołaja Kopernika, to nie on, a właśnie Maria Curie-Skłodowska stała się jego wizytówką i od początku nierozerwalnie związana jest z lubelską uczelnią. Przy wyborze przeważyły wartości, które uosabiała, będąc „symbolem humanistycznej wolnej duszy”. Duch wybitnej naukowczyni i dwukrotnej laureatki Nagrody Nobla wciąż tu się unosi.
Lecz nie trzeba sięgać aż tak daleko do historii, by ujrzeć kobiecą twarz uniwersytetu. Współcześnie dostrzec to można jeszcze wyraźniej. Panie dominują w każdej grupie uczelnianej wspólnoty. Wśród pracowników jest ich ponad 60%, w tym najwięcej w administracji (79%), bibliotekach (77%), w obsłudze (65%) oraz w gronie dydaktyków (61%). Spośród 18 tys. kształcących się na UMCS, aż 2/3 to studentki. Kobiety przeważają również w szkołach doktorskich i na studiach doktoranckich (58%).
Wobec powyższych faktów, doprawdy trudno wyobrazić sobie, by Międzynarodowy Kongres Marii Curie-Skłodowskiej „Innowacja jest kobietą. Nauka – Biznes – Edukacja” odbył się w innym miejscu.
Nie tylko z racji patronki UMCS ma kobiecą twarz. Maria Curie-Skłodowska stanowi wzorzec do naśladowania dla młodych ludzi, ale także wytycza szlak, którym mam nadzieję będą szły kolejne pokolenia. Czujemy się zobowiązani do promowania kobiet w nauce, ich dokonań i podkreślania niezaprzeczalnej roli, jaką odgrywają w świecie – przyznaje prof. Radosław Dobrowolski, rektor UMCS.
Kobiety stanowią o sile naszego uniwersytetu. To one każdego dnia zgłębiają tajniki wiedzy, by później z powodzeniem publikować wyniki swoich badań. Mają swój znaczący udział także w kategorii najbardziej rozpoznawalnych postaci UMCS. Nasza patronka jest inspiracją do tego, by żyć pełnią życia, a można je wypełnić także w nauce – dodaje prof. Dorota Kołodyńska, prorektorka ds. studentów i jakości kształcenia, a także, jakby na potwierdzenie swoich słów, jedna z siedmiu badaczek z UMCS w gronie najczęściej cytowanych naukowców na świecie w 2023 roku.
Oprócz niej to także: dr Małgorzata Olszowy-Tomczyk, dr hab. Aleksandra Szcześ, prof. Katarzyna Tyszczuk-Rotko, dr hab. Dorota Wianowska, prof. Małgorzata Wiśniewska i dr hab. Iwona Wojda. Jeśli mowa o badaczkach znanych szerokiej publiczności, to warto też wspomnieć o prof. Iwonie Hofman, prof. Anecie Ptaszyńskiej czy prof. Agnieszce Szuster-Ciesielskiej.
Rozpoznawalnych twarzy nie zabraknie również na kongresie, który otworzy ministra edukacji Barbara Nowacka. Organizatorzy podkreślają, że nikt nie odmówił zaproszenia. W gronie kobiet sukcesu i wielu innych znamienitych osobistości spotkać będzie można m.in. samą… Marię Curie-Skłodowską. Wprawdzie w postaci immersyjnego awatara, ale przecież w trzeciej dekadzie XXI wieku nie powinno to nikogo zaskakiwać.
Kongres to swego rodzaju hołd dla naszej patronki. Nikt lepiej nie nadaje się na uosobienie kobiecej innowacyjności i dlatego ten motyw wybraliśmy za myśl przewodnią – tłumaczy prof. Jan Pomorski, przewodniczący Komitetu ds. Obchodów 80-lecia UMCS.
To właśnie w październiku przypada apogeum jubileuszowych uroczystości. A kongres jest jednym z głównych punktów programu. Wydarzenie podzielono na trzy ścieżki tematyczne. Jeśli gdzieś szukać inspiracji płynących z hasła „Innowacja jest kobietą”, to z pewnością w nauce. W tym obszarze na plan pierwszy wybija się panel z udziałem rektorek. Zaproszono do niego m.in. prof. Bogumiłę Kaniewską z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, która od tego roku szefuje Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich. Jest drugą kobietą stojącą na czele tego gremium, po prof. Katarzynie Chałasińskiej-Macukow (rektorka Uniwersytetu Warszawskiego w latach 2005–2012), która zresztą także jest w gronie uczestniczek, obok prof. Beaty Wojciechowskiej (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach) i prof. Stefanie Reese (Universität Siegen).
To uczone i badaczki, nauczycielki akademickie, wreszcie pracowniczki uniwersytetu i członkinie jego społeczności, którym powierzono godność rektora uczelni wyższej. Są zatem osobami, które osiągnęły szczególny stopień odpowiedzialności. Z tej złożonej perspektywy wydaje mi się zasadne, aby omówić z nimi trzy kwestie: władzy, uniwersytetu oraz Europy i europejskości. Poruszę także wątek bezpośrednio związany z panelem i Kongresem, czyli „kobiecej twarzy” uniwersytetu, nauki oraz innowacji z nawiązaniem do życia i dzieła Marii Curie – zapowiada prowadząca dyskusję dr hab. Ewa Solska z Katedry Humanistyki Cyfrowej i Metodologii Historii UMCS).
Wcześniej przewidziano prezentację konsorcjum uniwersytetów europejskich ATHENA. Sojusz tworzą uczelnie z dziewięciu krajów: Politécnico do Porto (Portugalia), Hellenic Mediterranean University (Grecja), Universität Siegen (Niemcy), Univerza v Mariboru (Słowenia), Università del Salento (Włochy), Université d’Orléans (Francja), Vilniaus Gedimino Technikos Universitetas (Litwa), Universidade de Vigo (Hiszpania) oraz Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Ich rektorzy porozmawiają o partnerstwie strategicznym we współpracy międzynarodowej uniwersytetów. Na zakończenie odbędzie się sesja posterowa przygotowana przez doktorantki ze szkół doktorskich UMCS.
Równie atrakcyjnie zapowiada się ścieżka biznesowa. O kobietach nią podążających Magda Mołek porozmawia z dr Ireną Eris (założycielka i współwłaścicielka firmy Dr Irena Eris S.A.), dr Sylwią Mokrysz (prokurent w Mokate S.A.) i Sylwią Dołęgowską (wiceprezeska zarządu w Grupie Żagiel).
Niedługo później rozpocznie się dyskusja moderowana przez dr Biankę Siwińską (prezeska Fundacji Edukacyjnej Perspektywy), w której o kobiecych innowacjach technologicznych mówić będą: prof. Małgorzata Witko (dyrektorka Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w latach 2002–2022), Paulina Brandstätter (zarządzająca funduszami TFI Skarbiec), Ksenia Nowicka (managerka ds. polityki publicznej w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, Meta), dr Patrycja Olchowska (ekspertka obszaru innowacji, trenerka ICAN Institute).
Drugi dzień będzie z kolei poświęcony edukacji. W panelu „Jak edukować młodych do bycia Europejką/Europejczykiem?”, prowadzonym przez prof. Jana Pomorskiego, wezmą udział dr Joanna Mucha (sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej), Basil Kerski (dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności), prof. Sylwia Mrozowska (dyrektorka Centrum Zrównoważonego Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego).
W kolejnej dyskusji Barbara Nowacka (ministra edukacji), Robert Firmhofer (dyrektor naczelny Centrum Nauki Kopernik), prof. Marlena Plebańska (prezeska Fundacji STEAM Polska) i Katarzyna Olejnik (dyrektorka Międzynarodowej Szkoły Podstawowej Paderewski w Lublinie), poszukają odpowiedzi na pytanie: Co szkoła i uniwersytet mają do zaoferowania generacji Alfa?
Niedługo do uniwersytetów wkroczy pokolenie Meta, które w świecie metawersum żyje niemal każdego dnia. Dlatego musimy myśleć o tym, jak je angażować, w jaki sposób rozmawiać z tą młodzieżą i jak ją edukować. Głos kobiet w edukacji jest niezwykle ważny – przekonuje moderatorka dyskusji prof. Dorota Kołodyńska.
Z kolei o edukacji poprzez kulturę wraz z dr hab. Katarzyną Mieczkowską (dyrektorką Muzeum Narodowego w Lublinie) i Izabelą Pastuszko (dyrektorką Akademickiego Centrum Kultury i Mediów UMCS Chatka Żaka) porozmawiają: Hanna Wróblewska (ministra kultury i dziedzictwa narodowego), Dariusz Wieczorek (minister nauki) i Beata Stepaniuk-Kuśmierzak (zastępczyni prezydenta miasta Lublin ds. kultury, sportu i partycypacji).
Na zakończenie przewidziano podpisanie listu intencyjnego dotyczącego powstania „Eksploratorium Marii Curie”. Ma to być lubelski odpowiednik Centrum Nauki Kopernik, miejsce, w którym festiwal nauki będzie trwał cały rok. Założenia tego pomysłu przedstawią: Jarosław Stawiarski (marszałek województwa lubelskiego), dr Krzysztof Żuk (prezydent miasta Lublin), prof. Radosław Dobrowolski (rektor UMCS) i dr Mariusz Sagan (dyrektor Wydziału Strategii i Obsługi Inwestorów Urzędu Miasta Lublin).
W czasie wydarzenia wręczone zostaną także statuetki Marii Curie-Skłodowskiej, natomiast Poczta Polska zaprezentuje specjalny znaczek z okazji 80-lecia UMCS, który wejdzie do odbiegu.
Zależy nam na tym, aby brand UMCS i jego patronki był rozpoznawalny na całym świecie, ale też by pokazać Lublin jako miejsce, gdzie kobiety mogą się fantastycznie rozwijać – podsumowuje prof. Pomorski.
Zwieńczeniem obu kongresowych dni będą atrakcje kulturalne: o historii Marii Curie-Skłodowskiej opowie spektakl Pierwiastki życia, zaś aranżacje utworów m.in. Ludwika von Beethovena i Edwarda Elgara wykona Orkiestra Kameralna Polskiego Radia „Amadeus” pod batutą Agnieszki Duczmal.
Międzynarodowy Kongres Marii Curie-Skłodowskiej Innowacja jest kobietą. Nauka – Biznes – Edukacja odbędzie się w dniach 21–22 października w Lubelskim Centrum Konferencyjnym. „Forum Akademickie” sprawuje patronat medialny nad wydarzeniem.
Transmisje online na Facebooku i YouTube:
Mariusz Karwowski