Nieco ponad 338 mln zł otrzymają badaczki i badacze na realizację 407 projektów w ramach konkursów OPUS 25 i PRELUDIUM 22. To najniższa liczba projektów zakwalifikowanych do finansowania w konkursach tego typu od początku działalności Narodowego Centrum Nauki.
OPUS to najpopularniejszy konkurs w ofercie NCN. Jest skierowany do szerokiego grona odbiorców. Nie ma w nim ograniczeń ani co do zaawansowania kariery kierownika projektu, ani posiadanego stopnia czy tytułu naukowego, ani doświadczenia w prowadzeniu badań. Granty umożliwiają realizację kilkuletnich złożonych projektów, zbudowanie dużych zespołów naukowych, wykorzystanie wielkich międzynarodowych urządzeń badawczych oraz współpracę z partnerami zagranicznymi. W niedawnej rozmowie z „Forum Akademickim” prof. Krzysztof Jóźwiak, dyrektor Narodowego Centrum Nauki, zapowiadał spadek wskaźnika sukcesu w tym konkursie poniżej 10%.
Nasz budżet jest znacząco zaniżony w stosunku do potrzeb środowiska naukowego, liczba przyznawanych grantów i wskaźnik sukcesu w ostatnich konkursach są dramatycznie niskie (…) W obecnie rozstrzyganym konkursie OPUS spadnie [SR] poniżej 10 procent. To jest najlepsza ilustracja zapaści finansowej w systemie grantowym naszego kraj – mówił.
Ostatecznie finansowanie otrzymało 176 wniosków spośród 2184 złożonych, co oznacza, że wskaźnik sukcesu wyniósł tylko 8,06%. Dość powiedzieć, że jeszcze dwa lata temu SR oscylował wokół 19%, a kwota przeznaczona na realizację 417 projektów przekroczyła wówczas 550 mln zł. Tym razem laureaci otrzymają nieco ponad 300 mln zł.
Podobnie sytuacja wygląda w przypadku PRELUDIUM. To unikatowy konkurs, który umożliwia badaczom na bardzo wczesnym etapie kariery, bo jeszcze przed doktoratem, nabycie pierwszego doświadczenia w realizacji projektów badawczych trwających nawet trzy lata. W tej odsłonie granty otrzyma średnio co dziesiąty wnioskujący: na liście laureatów znalazło się 231 projektów o wartości ok. 36,5 mln zł. W ciągu dwóch lat wskaźnik sukcesu spadł z 22% do 10,73%.
Jednocześnie w komunikacie agencji podano, że w przypadku obu konkursów, po raz pierwszy, przygotowane zostały listy rezerwowe uwzględniające projekty, które przeszły pełną procedurę oceny, otrzymały od ekspertów wysokie oceny i nie uzyskały finansowania wyłącznie z powodu braku środków w budżecie. Zapowiedziano, że takie listy powstaną także w konkursach SONATA BIS 13 i MAESTRO 15.
Zdecydowaliśmy się na taki krok, aby przygotować się do realizacji zadań związanych z ewentualnym zwiększeniem budżetu w roku 2024 i w latach kolejnych. W krajowych programach NCN procedury konkursowe od momentu zakończenia naboru wniosków do momentu wydania decyzji o przyznaniu bądź nieprzyznaniu finansowania trwają około 5 miesięcy. Realizacja grantów rozpoczyna się zwykle po 8–9 miesiącach od zakończenia naboru wniosków – informuje Centrum i dodaje, że listy rezerwowe dają możliwość wydania ewentualnego zwiększonego budżetu na wysoko ocenione przez ekspertów projekty już w 2024 roku.
MK