W prawie połowie projektów wyłonionych właśnie w konkursie CHANSE sieci ERA-NET wezmą udział polscy naukowcy. Jednym z konsorcjów pokieruje badaczka Uniwersytetu Jagiellońskiego.
CHANSE (Collaboration of Humanities and Social Sciences in Europe) to jeden z trzech międzynarodowych programów typu ERA-NET koordynowanych przez Narodowe Centrum Nauki. Zrzesza on 27 agencji finansujących badania z 24 krajów oraz instytucje spoza środowiska akademickiego. Głównym bodźcem do jego stworzenia była próba odpowiedzi na współczesne wyzwania społeczne i kulturowe. W 2021 roku ogłoszono konkurs CHANSE Transformations: Social and cultural dynamics in the digital age obejmujący dwa tematy:
Konkurs cieszył się dużym zainteresowaniem. Wpłynęło 366 wniosków, z czego 90 zostało zakwalifikowanych do drugiego etapu. Spośród nich wyłoniono 26 zwycięskich projektów. W dwunastu wezmą udział naukowcy z Polski, m.in. z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Łódzkiego, Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Akademii Leona Koźmińskiego i Instytutu Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk.
W gronie beneficjentów jest prof. Małgorzata Kossowska z UJ, która koordynuje projekt DigiPatch. Ma on na celu zbadanie roli mediów elektronicznych w odchodzeniu od społeczeństwa otwartego w stronę społeczeństwa „patchworkowego”, opartego na zamkniętych grupach, o silnej tożsamości i silnych więziach wewnątrzgrupowych.
Ten proces fragmentacji społecznej ma poważne implikacje, takie jak brak zaufania do państwa i jego instytucji, niski poziom konsensusu społecznego, uczestnictwa i nieposłuszeństwo – wyjaśnia prof. Kossowska, kierownik Zakładu Psychologii Społecznej i Center for Social Cognitive Studies w Instytucie Psychologii UJ.
Poza zmianami w relacjach międzygrupowych, które będą badane przez zespół DigiPatch, digitalizacja kształtuje również wiele innych aspektów życia, takich jak zdrowie publiczne, logistyka czy praktyki religijne, co znajduje odbicie w tematach innych projektów realizowanych przez polskich badaczy. Zajmą się oni m.in. wpływem pandemii na digitalizację europejskich wspólnot religijnych, rolą cyfryzacji w przestrzeni domowej i cyfrowych platform pracy, doświadczaniem czasu w erze cyfrowej Europy czy automatyzacją polityk społecznych.
CHANSE powstał w wyniku współpracy sieci HERA i NORFACE, które wspierają badania w obszarze humanistyki i nauk społecznych. Głównym założeniem programu jest finansowanie wysokiej jakości międzynarodowych projektów oraz inicjowanie współpracy między naukowcami a organizacjami pozarządowymi, instytucjami kultury, szkołami oraz innymi grupami interesariuszy. Jego budżet wynosi w przybliżeniu 36 mln euro, w tym 10 mln euro pochodzi z funduszy Programu Ramowego UE Horyzont 2020.
MK, źródło: NCN