W środę, 6 grudnia, po raz 32 wręczone zostaną Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Uroczystość będzie można oglądać online.
Nie bez powodu Nagrody FNP nazywane są „polskimi Noblami”. To najważniejsze krajowe wyróżnienie naukowe. W tym roku wręczone zostaną po raz 32. Uroczystość odbędzie się 6 grudnia. Transmisja na kanale FNP w serwisie YouTube rozpocznie się o godzinie 16:00.
W obszarze nauk o życiu i o Ziemi nagrodę otrzyma prof. Krzysztof Liberek, kierownik Zakładu Biochemii Białek na Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Jest pionierem w dziedzinie badań molekularnych nad białkami opiekuńczymi. Ich rola polega na kontroli jakości stanu innych białek. Gdy wskutek zmiany sekwencji aminokwasów lub warunków zewnętrznych białka ulegają nieprawidłowemu zwinięciu (nie przyjmują prawidłowej struktury przestrzennej), białka opiekuńcze rozwijają „wadliwe” białko i pozwalają mu się powtórnie zwinąć do prawidłowej struktury. Zapobiegają tym samym tworzeniu się agregatów białkowych, co może prowadzić do stanów patologicznych. Prof. Liberek, stosując nowe techniki badawcze z zakresu biochemii i biofizyki, wykazał złożoność procesu, w którym białka opiekuńcze doprowadzają do odzyskiwania białek z agregatów białkowych i ich zwijania do aktywnej struktury przestrzennej.
W obszarze nauk chemicznych i o materiałach doceniono prof. Marcina Stępnia, kierownika Zakładu Chemii Organicznej na Wydziale Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego. To uznany w środowisku międzynarodowym autorytet kształtujący dziedzinę badań nad związkami aromatycznymi. Owocem jego prac, prowadzonych na pograniczu syntezy organicznej, fizycznej chemii organicznej i chemii teoretycznej, było zaprojektowanie a następnie synteza nowych cząsteczek aromatycznych i antyaromatycznych o unikalnej budowie i o niezwykłych, często trójwymiarowych kształtach. Osiągnięcia te otwierają nowe możliwości zastosowań tych związków jako funkcjonalnych materiałów organicznych. Mogą znaleźć różnorodne aplikacje, m.in. w urządzeniach LED i fotowoltaice, ale także w diagnostyce medycznej i fototerapii.
W obszarze nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich uhonorowany zostanie prof. Rafał Latała, szef Zakładu Teorii Prawdopodobieństwa Instytutu Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego. Doceniono go za opracowanie narzędzi matematycznych, które umożliwiły udowodnienie hipotezy Talagranda dotyczącej procesów Bernoulliego. Proces ten dotyczy sytuacji, w których badane są zdarzenia związane z wielokrotnym powtarzaniem pojedynczego eksperymentu losowego, mogącym się zakończyć jednym z dwóch równo-prawdopodobnych wyników. Zanim w naukach matematycznych dojdzie do przeprowadzenia dowodu na prawdziwość hipotezy, konieczne jest opracowanie odpowiednich, służących do tego narzędzi matematycznych. I to udało się prof. Latale. Praca ta była demonstracją matematycznej potęgi, kultury i osiągnięć naukowych Warszawskiej Szkoły Prawdopodobieństwa, która jest jedną z wiodących na świecie.
W obszarze nauk humanistycznych i społecznych laureatką została prof. Maria Lewicka, stojąca na czele Katedry Psychologii Społecznej i Środowiskowej w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jest autorką oryginalnego psychologicznego modelu przywiązania człowieka do miejsca zamieszkania i pamięci o tym miejscu. Obejmuje zarówno przyczyny związku człowieka z miejscem, różne jego postacie, które może przybierać we współczesnym, globalizującym się i mobilnym świecie, jak i jego konsekwencje. Pokazuje, jak fundamentalną rolę odgrywa przywiązanie do miejsca i pamięć miejsca w całościowym psychologicznym i społecznym funkcjonowaniu człowieka. W oparciu o te koncepcje swoją działalność prowadzi wiele instytucji i organizacji, m.in. Forum Dialogu, Centrum Żydowskie w Oświęcimiu czy Muzeum Polin.
Nagrody FNP przyznawane są od 1992 roku. Na liście laureatów widnieje już 117 nazwisk. Wysokość nagrody wynosi 200 tys. zł.