Jakie były kryteria, na podstawie których zmieniona została punktacja? Jakie były procedury pracy nad propozycją nowego wykazu czasopism? Czy ministerstwo planuje kolejne zmiany listy w niedalekiej przyszłości? – między innymi takie pytania zadali ministrowi edukacji i nauki posłowie, składając interpelację w sprawie wykazu czasopism punktowanych. Odpowiedzi udzielił sekretarz stanu w MEiN prof. Włodzimierz Bernacki.
Po opublikowaniu na początku lutego nowego wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych grupa posłów – Maciej Lasek, Katarzyna Lubnauer, Barbara Nowacka, Waldemar Sługocki, Michał Gramatyka, Rafał Grupiński – zgłosiła interpelację, w której pyta szefa resortu m.in. o kryteria zmian, procedury pracy nad wykazem, w tym podanie nazwisk ekspertów rekomendujących zmiany w punktacji. Posłowie chcieli też wiedzieć, dlaczego niektóre czasopisma, prezentujące nierzadko dłuższą historię i wysoką jakość publikowanych w nich prac, nie znalazły się na liście (np. European Foreign Affairs Review, czy Polskie Stosunki Międzynarodowe – International Relations), wobec pojawienia się na niej czasopism o wątpliwej lub niemożliwej do określenia jakości (np. Fides, Ratio et Patria – Studia toruńskie lub Nieruchomości@ – Kwartalnik Ministerstwa Sprawiedliwości). Prosili też o informację, czy ministerstwo planuje kolejne zmiany listy w niedalekiej przyszłości, obejmujące ten sam okres ewaluacyjny (do końca 2021 r.).
Odpowiedzi udzielił sekretarz stanu w MEiN prof. Włodzimierz Bernacki. Jak tłumaczy, wykaz „został sporządzony na podstawie projektu przedstawionego przez Komisję Ewaluacji Nauki w uchwale nr 1/2021 z 14 stycznia 2021 r. (…) W związku z tym, że Komisja opracowała projekt na podstawie § 14a rozporządzenia, ocenie nie podlegały wszystkie czasopisma i materiały z konferencji międzynarodowych, ale tylko te, które zostały ujęte w międzynarodowych bazach: Scopus, Science Citation Index Expanded, Social Sciences Citation Index, Arts & Humanities Citation Index, Emerging Sources Citation Index oraz European Reference Index for the Humanities and Social Sciences (ERIH+) po dniu określonym przez Ministra przy sporządzaniu ostatniego wykazu, ogłoszonego komunikatem z dnia 18 grudnia 2019 r.”.
Wiceminister dodaje, że „Komisja przeprowadziła dodatkową ocenę czasopism naukowych, które były ujęte w ostatnim wykazie z tytułu finansowania w ramach programu »Wsparcie dla czasopism naukowych« lub indeksowania w bazie ERIH+, a obecnie są indeksowane w bazie Scopus lub Web of Science. W wyniku oceny Komisja zaproponowała zwiększenie punktacji przypisanej tym czasopismom. Łącznie, Komisja rekomendowała dodanie do wykazu 959 czasopism oraz zmianę punktacji dla 40 czasopism”.
Przygotowując projekt wykazu na podstawie § 14a rozporządzenia, Komisja – mimo wielu głosów płynących ze środowiska i od samych członków tego gremium – nie mogła oceniać wszystkich czasopism już ujętych w wykazie ani sugerować zmiany ich punktacji. Byłoby to możliwe wyłącznie wówczas, gdyby Komisja przygotowywała projekt na podstawie § 14 rozporządzenia, uwzględniając listy czasopism opracowane przez zespoły doradcze powołane odrębnie dla każdej dyscypliny naukowej, po ocenie przeprowadzonej przez te zespoły w sposób określony w § 8-13 rozporządzenia – czytamy w odpowiedzi na interpelację.
W dalszej części prof. Bernacki wyjaśnia, że ostateczne decyzje podjęto, kierując się nie tylko projektem przygotowanym przez Komisję, ale również uwzględniając wnioski i sugestie środowiska naukowego. Zdaniem wiceministra przedstawiciele nauk humanistycznych, społecznych oraz teologicznych wskazywali na zbyt niską punktację czasopism publikujących artykuły w tych właśnie dyscyplinach oraz na brak w wykazie uznanych, wartościowych periodyków, wnoszących istotny wkład w ich rozwój. Co więcej, zastrzeżenia zgłaszali również członkowie zespołów doradczych, którzy uczestniczyli w procesie tworzenia wykazu.
Biorąc powyższe pod uwagę uznałem za celowe i uzasadnione rozważenie postulatów zgłaszanych od 2019 r., dotyczących zarówno podniesienia punktacji czasopism już ujętych w wykazie, jak i uzupełnienie wykazu o nowe tytuły, wskazywane jako ważne i istotne dla naukowców publikujących w czasopismach z nauk humanistycznych, społecznych i teologicznych. Podejmując ostateczne decyzje brałem pod uwagę wpływ czasopisma na rozwój nauki, znaczenie w danej dyscyplinie naukowej czy pozycję czasopisma – wyjaśnia sekretarz stanu w MEiN.
Informuje także, że w kilkumiesięcznych konsultacjach nad nową listą – online, telefonicznych i bezpośrednich –brało udział około 70 naukowców z takich ośrodków akademickich, jak: Warszawa, Toruń, Lublin, Wrocław, Kraków, Gdańsk, Poznań i Rzeszów. Odnosząc się zaś do ewentualnej kolejnej zmiany listy czasopism wyjaśnia, „iż nowy wykaz powinien zostać sporządzony i ogłoszony pod koniec bieżącego roku. Jest to podyktowane koniecznością ujęcia w wykazie nowych czasopism, które zostaną indeksowane w międzynarodowych bazach po dniu 30 września 2020 r. – to na ten dzień bowiem ustalano stan tych baz na potrzeby wykazu ogłoszonego komunikatem z 9 lutego 2021 r. Wiele polskich czasopism naukowych jest obecnie w trakcie procedury przyjęcia do baz międzynarodowych, niektóre zostały w nich ujęte już po 30 września 2020 r., dlatego kolejna aktualizacja wykazu jest, w mojej ocenie, niezbędna”.
Do odpowiedzi na interpelację dołączono także tabelę uwzględniającą czasopisma, których punktacja w stosunku do wykazu ogłoszonego komunikatem z 18 grudnia 2019 r. została obecnie podwyższona, wraz z wnioskowanymi informacjami dotyczącymi punktacji, przypisanych dyscyplin naukowych oraz wydawców oraz czasopisma, o które uzupełniono wykaz z 18 grudnia 2019 r., wraz z informacjami o ich punktacji, przypisanych dyscyplinach naukowych, wydawcach oraz indeksowaniu w międzynarodowych bazach Scopus, Web of Science, ERIH+.
MK
Odpowiedź na interpelację nr 20141