Prawie 660 mln euro pozyskali dotąd polscy beneficjenci z programu badań i innowacji Horyzont 2020 – wynika z najnowszych danych opublikowanych przez Komisję Europejską. Ogółem wydano już ponad 60 mld euro.
Ze środków tych korzysta 832 polskich beneficjentów, którzy realizują 1739 projektów, z czego 295 – w roli koordynatora. Otrzymali oni dofinansowanie w łącznej kwocie 659,49 mln euro, tj. 1,21% budżetu H2020 przypadającego krajom członkowskim Unii Europejskiej. Jeśli wziąć pod uwagę dofinansowanie uzyskane w projektach Partnerstw Publiczno-Publicznych (P2P) oraz Knowledge & Innovation Communities Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (KIC-EIT), to udział procentowy Polski w budżecie przypadającym krajom członkowskim UE wzrasta do 1,23%, zaś łączna kwota uzyskanego przez polskich uczestników dofinansowania z H2020, P2P i KIC EIT wynosi 692,44 mln euro. Jak czytamy w komentarzu Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE, pamiętać jednak należy, że polski wkład do budżetu UE, a tym samym do budżetu H2020, stanowi aż 3,19%.
Pod względem kwoty dofinansowania polskim liderem jest spółka Fundingbox Accelerator, która otrzymała dotąd blisko 60 mln euro. Warto jednak zaznaczyć, że nie realizuje ona projektów samodzielnie, a zajmuje się jedynie ich dystrybucją w ramach tzw. finansowania kaskadowego. Dwukrotnie mniej dostały Uniwersytet Warszawski (31,9 mln euro) i Instytut Chemii Bioorganicznej PAN (31,1 mln). Za nimi są Narodowe Centrum Nauki (19,3 mln) i Narodowe Centrum Badań Jądrowych (17,4 mln). Kolejne miejsca zajmują: Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych (14,6 mln), Uniwersytet Jagielloński (14,1 mln), Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie (12,5 mln), Politechnika Warszawska (11,9 mln) i SANO Centrum Zindywidualizowanej Medycyny Obliczeniowej Międzynarodowa Fundacja Badawcza (8,9 mln).
Jeśli chodzi o liczbę uczestnictw, prym już zdecydowanie wiodą ośrodki naukowo-akademickie. Na czele jest UW, którego badacze biorą udział w 105 projektach. W 75 uczestniczy IChB PAN, w 57 – UJ, w 52 – AGH, w 50 – PW. Również pod względem koordynacji UW nie ma sobie równych. Naukowcy tej uczelni pilotują 20 projektów finansowanych z H2020. Wśród nich są m.in. granty Europejskiej Rady ds. Badań (ERC), w tym ERC Starting Grants zdobyte kilka tyygodni temu przez badaczy z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW: dr. Wojciecha Czerwińskiego oraz dr. Michała Pilipczuka. Uniwersytet Warszawski jest też jedynym polskim koordynatorem grantu MSCA-ITN-2020. Uczelnia otrzymała ponad 4 mln euro na stworzenie miejsc pracy i wyszkolenie 15 młodych badaczy, którzy będą realizować 3-letnie programy doktoranckie w ramach projektu AppQInfo (Applications and Hardware for Photonic Quantum Information Processing). Dotyczy on komunikacji kwantowej z użyciem m.in. technologii satelitarnych, kwantowych obliczeń i symulacji oraz wykorzystania zintegrowanych układów fotonicznych, i obejmuje pełne spektrum zadań, od teorii po eksperymenty w najlepszych laboratoriach i w przemyśle. Wsparcia udzieli Rada Przemysłowa, którą stworzą przedstawiciele m.in. Niemieckiej Agencji Kosmicznej, Airbusa oraz polskiej firmy z branży kosmicznej – CreoTech Instruments. Początkujący naukowcy będą uczestniczyć m.in. w konferencjach i warsztatach organizowanych w ramach sieci, a także podejmą półroczne staże i pracę w przedsiębiorstwach i u najlepszych naukowców z Europy, Japonii i Kanady. Szkolenia będą poświęcone zarówno prowadzonym badaniom, jak i umiejętnościom miękkim potrzebnym na rynku pracy (zarządzanie zespołem, etyka, prawa własności intelektualnej). Konsorcjum złożonym z 15 instytucji akademickich i firm dowodzi dr hab. Magdalena Stobińska z Wydziału Fizyki UW.
AppQInfo jest dopiero piątym projektem Maria Skłodowska-Curie Innovative Training Networks koordynowanym przez polską instytucję i drugim pilotowanym przez stołeczny uniwersytet. Ruszył w sierpniu. W sumie w MSCA-ITN-2020 Polska otrzyma finansowanie w ramach 21 uczestnictw. UW z trzema należy, obok Politechniki Wrocławskiej (4) i UJ (2), do multizdobywców grantów w tegorocznym rozdaniu, które jest już ostatnim w Horyzoncie 2020.
Kolejne po UW miejsca pod względem liczby koordynowanych grantów H2020 zajmują: Politechnika Wrocławska i UJ – po 7 oraz Politechnika Poznańska i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju – po 6.
Przez siedem lat w największym w historii Unii Europejskiej programie finansowania badań naukowych i innowacji przeznaczono na ten cel łącznie ponad 77 mld euro. Z tej puli na 30,5 tys. projektów wydano już ponad 60,3 mld euro. Z pieniędzy tych skorzystało dotąd 38,4 tys. podmiotów ze 170 krajów. Liderami w pozyskiwaniu środków są Niemcy (9 mld), przed Brytyjczykami (7,2 mld) i Francuzami (6,7 mld). Polska z 659,49 mln euro zajmuje 18. miejsce.
Zygmunt Krasiński, dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego PR Horyzont 2020, podsumowuje dla FA uczestnictwo Polski w H2020:
– Polskie sukcesy w konkursie TEAMING Phase 2 i wdrażanie Strategii na Horyzont 2020 przełożyły się na konkretne wyniki w H2020. Na koniec 2019 r. obserwujemy wyraźną tendencję wzrostową udziału Polski w H2020 na tle UE do 1,20% (najwyższy poziom w historii polskiego uczestnictwa w Programach Ramowych UE) i ponad 50% wzrost uzyskanego dofinansowania w okresie ostatniego roku. Zostało to oficjalnie potwierdzone przez dyrektora generalnego DG R&I J.E. Paqueta w czasie jego wizyty w Polsce w listopadzie ub.r. Z porównania pierwszych sześciu lat polskiego uczestnictwa w H2020 wynika, że w H2020 liczba polskich uczestników projektów wzrosła o 48%, uzyskane dofinansowanie wzrosło o 75%, a liczba koordynacji zwiększyła się o 41% w porównaniu z 7 PR. Znacząco wzrosła też liczba polskich ewaluatorów oceniających wnioski w konkursach H2020 (ok. 1400, co stanowi ponad 4% wszystkich oceniających i daje nam 7 miejsce w UE). Pomimo wyraźnego wzrostu udziału uczelni w H2020, w strukturze polskiego uczestnictwa obserwujemy ich spadek, który obecnie wynosi ok. 27%. Dlatego skuteczne wdrażanie na uczelniach Strategii na Horyzont 2020 jest konieczne, w połączeniu z realizacją krajowych przedsięwzięć: Inicjatywy Doskonałości – Uczelnie Badawcze i Regionalnej Inicjatywy Doskonałości.
MK