Krystyna Miłobędzka, poetka, autorka sztuk teatralnych, dramaturżka, została tegoroczną laureatką Nagrody im. Adama Mickiewicza.
Poznańską Nagrodę Literacką ustanowili wspólnie w 2015 roku, po śmierci Stanisława Barańczaka, prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak oraz prof. Bronisław Marciniak, ówczesny rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Składa się z dwóch wyróżnień: Nagrody im. Adama Mickiewicza, przyznawanej za całokształt twórczości, oraz Nagrody – Stypendium im. Stanisława Barańczaka dla twórcy, który nie ukończył 35 roku życia.
Decyzją Kapituły w tym roku laureatką tej pierwszej nagrody została Krystyna Miłobędzka (na fot.), poetka, autorka sztuk teatralnych dla dzieci, dramaturżka. Urodziła się 8 czerwca 1932 roku w Margoninie koło Chodzieży. Jest córką Witolda Łuczkiewicza – pedagoga i leśnika oraz Janiny z domu Woszczyńskiej. Podczas okupacji przebywała w Radoszewnicy pod Koniecpolem. Po wojnie uczęszczała do Gimnazjum i Liceum im. św. Barbary w Chodzieży. Po maturze, w 1950 roku, rozpoczęła studia na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu Poznańskiego, a od 1953 roku kontynuowała je na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie uzyskała magisterium. Od 1964 roku żona Andrzeja Falkiewicza (1929–2010) krytyka literackiego, eseisty, filozofa kultury.
Była kierownikiem literackim w Teatrze Lalek „Tęcza” w Słupsku (1964–1965), konsultantem repertuarowym w Teatrze Lalek we Wrocławiu (1978–1980), a w latach 1987–1991 – w Wałbrzyskim Teatrze Lalek. W 1973 roku na Biennale Sztuki dla Dziecka w Poznaniu otrzymała nagrodę specjalną jury za twórcze propozycje w dramaturgii dla dzieci i młodzieży – teksty sztuk teatralnych publikowała w miesięczniku „Scena” (1974–1978). W 1983 roku doktoryzowała się na Uniwersytecie Wrocławskim na podstawie rozprawy „Teatr Jana Dormana”. Scenariusze teatralne Krystyny Miłobędzkiej zbierają książki „Siała baba mak. Gry słowne dla teatru” (1995), „Gdzie baba siała mak. Gry słowne dla teatru” (2012), a teksty teoretyczne o teatrze dziecięcym – tom „W widnokręgu Odmieńca” (2008).
Debiutowała w 1960 roku prozą poetycką „Anaglify” – za utwory z tego cyklu otrzymała III nagrodę na Festiwalu Młodej Poezji w Poznaniu. Jej pierwszy tom poetycki „Pokrewne” ukazał się w 1970 roku. Następnie opublikowała „Dom, pokarmy” (1975), po nim „Wykaz treści” (1984). W 1992 roku wydała zbiór wierszy „Pamiętam – zapisy stanu wojennego” (nagroda im. Barbary Sadowskiej), a dwa lata później autorski wybór tekstów „Przed wierszem. Zapisy dawne i nowe” (Nagroda Fundacji Kultury). W 2000 roku ukazał się tom „Imiesłowy”, a także „wszystkowiersze”. Tom „Po krzyku” (2004) nominowany był do Nagrody NIKE 2005, a „Przekrój” uznał go książką roku 2004. W 2006 roku czytelnicy otrzymali tom wierszy „Zbierane 1960–2005”, a dwa lata później – „gubione” (2008).
Z okazji jubileuszu 50 lat od debiutu wydano obszerną antologię tekstów „Zbierane, gubione” (2010) i wybór wieczorów autorskich „znikam jestem” (2010). W ostatnich latach ukazało się „dwanaście wierszy w kolorze” (2012), a także płyta CD dokumentująca spotkanie wierszy Krystyny Miłobędzkiej z muzyką Wacława Zimpla „Tyle tego Ty” (2012) oraz autorski wybór tekstów „nie oddany uśmiech” (2017). W ubiegłym roku czytelnicy otrzymali książkę „Spis z natury” (2019). Z okazji 60. rocznicy debiutu poetki w październiku ukaże się najobszerniejszy dotychczas autorski wybór wierszy Krystyny Miłobędzkiej zatytułowany „jest / jestem” (2020).
W 2007 roku w Instytucie Filologii Polskiej UAM w Poznaniu odbyła się sesja naukowa poświęcona poetce, której świadectwem jest tom pod redakcją Piotra Śliwińskiego „Miłobędzka wielokrotnie” (2008). W 2012 roku opublikowano obszerny zbiór tekstów dotyczący recepcji drogi twórczej – „Wielogłos. Krystyna Miłobędzka w recenzjach, szkicach, rozmowach” (red. J. Borowiec). Ukazały się także obszerne studia i prace monograficzne poświęcone Krystynie Miłobędzkiej, m.in.: Anny Kałuży, Piotra Bogaleckiego, Elżbiety Winieckiej, Bartosza Suwińskiego czy Joanny Żygowskiej.
Poetka jest laureatką nagrody Ministra Kultury (2001), Nagrody Literackiej Czterech Kolumn za całokształt twórczości (2004), nagrody Prezydenta Wrocławia (2004), Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej SILESIUS 2009 w kategorii najlepsza poetycka książka roku (za tom „gubione”), Nagrody Artystycznej Miasta Poznania (2009) oraz nagród za całokształt twórczości: Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej SILESIUS (2013) i Nagrody Marszałka Województwa Wielkopolskiego (2018). W 2010 roku otrzymała tytuł „Zasłużony dla Miasta Puszczykowa”, a w 2017 roku – tytuł Honorowej Obywatelki Miasta Chodzieży.
Laureatka otrzyma nagrodę w wysokości 60 tys. zł. Zwyciężczynię Nagrody – Stypendium im. Stanisława Barańczaka poznamy 20 listopada, podczas uroczystej gali w Centrum Kultury Zamek. Nominowane są:
W skład kapituły nagrody wchodzą: prof. Inga Iwasiów (Uniwersytet Szczeciński), Jarosław Mikołajewski (poeta, pisarz), prof. Piotr Śliwiński – przewodniczący kapituły (UAM), Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki (poeta, prozaik), prof. Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz (UAM), prof. Szymon Wróbel (PAN, Uniwersytet Warszawski), prof. Marcin Jaworski (UAM) oraz Karol Francuzik (krytyk literacki) – od września 2020 sekretarz Poznańskiej Nagrody Literackiej.
W latach ubiegłych laureatami nagrody im. Adama Mickiewicza byli: Zbigniew Kruszyński (2015), ś.p. Erwin Kruk (2016), Tadeusz Sławek (2017), Anna Bikont (2018) oraz Wiesław Myśliwski (2019), a laureatami Nagrody-Stypendium im. Stanisława Barańczaka zostali kolejno: Kira Pietrek, Magdalena Kicińska, Małgorzata Lebda, Szczepan Kopyt i Tomasz Bąk.
źródło: UAM