Na Uniwersytecie Szczecińskim zainaugurowała działalność Katedra UNESCO na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społecznego. To dziesiąta tego typu jednostka funkcjonująca obecnie w Polsce.
Uruchomiono ją przy Szkole Doktorskiej Uniwersytetu Szczecińskiego. Tym samym uczelnia dołączyła do prestiżowego grona instytucji, które tworzą sieć liczącą dziś już ponad 850 katedr UNESCO, w ramach których naukowcy mierzą się z najważniejszymi problemami współczesnego świata.
Dla Uniwersytetu Szczecińskiego podstawowe czynniki dynamicznego rozwoju to wzmocnienie umiędzynarodowienia i rozwój badań interdyscyplinarnych jako obszaru szczególnie atrakcyjnego dla otoczenia społeczno-gospodarczego uczelni. Idea katedr UNESCO stanowi egzemplifikację efektywnej realizacji tych celów, wzmocnioną przez 20 lat doświadczenia. Łączymy w zespoły badawcze naukowców z różnych dziedzin, którzy zajmą się analizą problemów kluczowych dla naszego regionu, położonego w sercu Europy, uosabiającego wszystkie szanse obszarów o potencjale transgranicznym. Podstawową wartością UNESCO jest szacunek dla różnorodności. I to przesłanie – poprzez aktywność w obszarze nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych – będzie realizowane przez naszą uczelnię – mówi prof. Waldemar Tarczyński, rektor Uniwersytetu Szczecińskiego.
Prace badawcze nad zrównoważonym rozwojem społecznym realizowano dotąd w Uniwersytecie Szczecińskim w różnych jednostkach badawczych. Koncentrowały się na decentralizacji polityk równościowych i inkluzywnych, ze szczególnym uwzględnieniem roli miast. Realizowane z partnerami w regionie dotyczyły aktywizmu i równości praw (współpraca z województwem i gminami regionu transgranicznego), inne skupiały się na jakości pracy dydaktycznej i powiązaniach między badaniami społecznymi a praktyką (projekt ARROW realizowany z konsorcjum mongolskich uniwersytetów, projekt IMPAKT/Erasmus Mundus z partnerami akademickimi m.in. z Wietnamu i Indonezji).
Korzystając z dotychczasowego dorobku, w nowej katedrze będą rozwijane badania nad inkluzywnym rozwojem społecznym (badanie kompetencji obywatelskich, projektowanie zrównoważonych miast), gospodarką odpowiedzialną społecznie (gender mainstreaming, integracja gospodarki nieformalnej), prawami na rzecz mniejszości (badania porównawcze nad ochroną prawną grup defaworyzowanych i zagrożonych wykluczeniem) oraz transformacjami społecznymi – zapowiada dr hab. Maciej Kowalewski, dyr. Instytutu Socjologii USz, kierownik Katedry UNESCO na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społecznego.
Międzynarodowy program Sieci Katedr UNESCO działa od 1992 roku i kładzie nacisk na promocję innowacyjności w badaniach naukowych. Rolą katedr jest m.in. doradztwo przy opracowywaniu polityki edukacyjnej, naukowej i kulturalnej, budowanie pomostów między uczelniami, decydentami i społeczeństwem, promowanie różnorodności kulturowej. Obecnie w 110 państwach funkcjonuje około 850 katedr UNESCO. Szczecińska katedra jest 14 utworzoną w Polsce, a dziesiątą obecnie działającą obok:
Wcześniej działały jeszcze cztery Katedry UNESCO. Pierwszą w Polsce była Katedra UNESCO Praw Człowieka i Pokoju, funkcjonująca przy Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w latach 1993–2016. W okresie 1996–2022 w Akademii Rolniczo-Technicznej (obecny Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie) działalność prowadziła Katedra UNESCO Jakości Nauki i Nauczania w Szkolnictwie Wyższym. Z kolei przy Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego funkcjonowała Katedra do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową (2002–2018). Również w Krakowie, w Instytucie Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, ustanowiono w 2014 roku Katedrę UNESCO ds. Edukacji o Holokauście. Działała do roku 2022.
Mariusz Karwowski