Aż o 313% wzrosła liczba studiujących psychologię na uczelniach zawodowych w latach 2019–2022 – wynika z analizy dokonanej przez ekspertki Uniwersytetu SWPS i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ogółem psychologię studiowało w 2022 roku ponad 56 tys. osób, w tym aż 23 tys. na uczelniach bez ewaluacji.
Raport został przedstawiony podczas konferencji „Kształcenie psychologiczne w Polsce”, która odbyła się na Uniwersytecie SWPS. Analiza przedstawia trendy ilościowe w kształceniu na studiach wyższych na kierunku psychologia oraz kierunkach pokrewnych, na których psychologia jest jedną z dyscyplin.
Zwiększające się zapotrzebowanie na psycholożki i psychologów każe zadać pytania o stan kształcenia psychologicznego w Polsce. Nie tylko o to, ilu studentów i studentek psychologii uczymy, ale – przede wszystkim – jak to robimy. Czy standardy kształcenia, jakie przyjmujemy wystarczają, by mieć pewność, że wypuszczamy w świat psychologów przygotowanych do pełnienia swojej roli? Czy absolwenci kierunków psychologicznych w trakcie swoich studiów zdobywają najbardziej aktualną wiedzę naukową z zakresu psychologii? Jako inicjatorzy tego projektu głęboko liczymy, że stworzony przez nasze instytucje raport stanie się podstawą do dyskusji o tym, jakich absolwentów psychologii w Polsce chcemy i jak powinniśmy ich kształcić, by sensownie przygotować do zadań, jakie na nich czekają – piszą w przedmowie autorzy publikacji dr hab. Tomasz Grzyb z Uniwersytetu SWPS i prof. Przemysław Bąbel z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Widoczny wzrost zainteresowania studiami psychologicznymi
Jak wynika z analizy, w ostatnich latach widoczny jest wzrost zainteresowania studiowaniem psychologii. Rośnie zarówno liczba uczelni oferujących studia na tym kierunku, jak i sama liczba osób studiujących. W 2018 roku na polskich uczelniach były 144 oferty studiów psychologicznych, podczas gdy w 2023 roku oferta ta wzrosła do 254. W 2019 roku psychologię studiowało 34 178 osób, a w 2022 roku było ich już 56 370, co stanowi przyrost na poziomie ok. 65%.
Również w krajach europejskich wzrasta liczba osób kształcących się na studiach psychologicznych. Według danych Eurostatu od 2016 do 2021 roku we wszystkich państwach Unii Europejskiej odsetek studiujących psychologię na poziomie magisterskim, względem liczby wszystkich studiujących, wzrósł z 2,4 do 2,7%. Na poziomie licencjackim z 2 do 2,65%.
W Polsce nieustannie najwięcej osób psychologii uczy się na uczelniach akademickich. Jednak przyrost liczby studiujących jest znacznie większy na uczelniach zawodowych, które nie mają obowiązku poddawania się ewaluacji
działalności naukowej. W analizowanym okresie na uczelniach akademickich przyrost liczby osób studiujących wyniósł 30%, natomiast na uczelniach zawodowych sięgnął aż 313%. W 2019 roku na uczelniach akademickich na kierunku psychologia uczyło się ponad 29,9 tys. osób i ponad 4,2 tys. na uczelniach zawodowych. W 2022 roku było to ponad 38,9 tys. na uczelniach akademickich i już niemal 17,5 tys. na zawodowych.
Największy przyrost liczby osób studiujących psychologię odnotowało Collegium Humanum. W 2019 roku kształciło się tam 319 osób, a w 2022 – 7928 (+2385%). Na Uniwersytecie WSB Merito było to odpowiednio 210 i 2082 studentów (+891%), zaś w Wyższej Szkole Biznesu National Louis University z siedzibą w Nowym Sączu – 360 i 2594 (+620%).
Z kolei największy spadek widać na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II (z 1134 do 875; –22%). Na Uniwersytecie Zielonogórskim ubyło 13%, a na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej 12% studiujących psychologię.
Studia niestacjonarne coraz bardziej popularne
Raport pokazuje, że do roku 2019 więcej osób studiowało psychologię w formie stacjonarnej. W latach 2019–2022 przyrost osób studiujących w formie niestacjonarnej okazał się jednak znacznie większy niż w przypadku stacjonarnej formy. W 2022 roku liczba osób studiujących psychologię stacjonarnie stanowiła około 43% wszystkich studiujących. Studiujący stacjonarnie to ponad 24 tys. osób, a niestacjonarnie ponad 32 tysiące.
Systematycznie przyrasta też liczba osób studiujących psychologię na uczelniach niepublicznych. W uwzględnionych przez raport latach, przyrost ten wynosi ok. 113%. W 2019 roku liczba osób studiujących na uczelniach niepublicznych stanowiła ok. 54% wszystkich studiujących, podczas gdy w 2022 roku odsetek ten wzrósł do
ok. 68%.
Udział publicznych uczelni w kształceniu psycholożek i psychologów spada ze względu na niewielki wzrost liczby ofert studiów oraz limity przyjęć na tych uczelniach. Dynamicznie rośnie za to oferta uczelni niepublicznych w tym zakresie. Co więcej, przewagę w kształceniu psychologów tracą uczelnie akademickie – zauważają autorzy raportu.
Psychologia na uczelniach bez ewaluacji
Większość uczelni kształcących psychologów posiada kategorię naukową. Liczba osób tam studiujących stanowiła w 2022 roku 33,5 tys., czyli ok. 60% wszystkich studiujących psychologię. Jednak aż 23 tys. (ok. 40%) osób kształciło się w uczelniach nieprzystępujących do ewaluacji tej dyscypliny naukowej, w tym 5,5 tys. w uczelniach akademickich i 17,5 tys. w uczelniach zawodowych, które w ogóle nie mają obowiązku poddawania się ewaluacji działalności naukowej.
Uczelnie akademickie, które uzyskały najwyższą kategorię naukową (A+) w dyscyplinie psychologia kształcą łącznie 24% osób studiujących. Uczelnie z kategorią A kształcą 12% osób, z podobnym udziałem uczelni publicznych i niepublicznych. Jedynie trzy uczelnie prowadzące studia psychologiczne uzyskały najwyższą kategorię naukową (A+) w dyscyplinie psychologia: Uniwersytet SWPS, Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Warszawski.
Jak czytamy w raporcie, w przeważającej liczbie programów studiów psychologicznych dominują treści psychologiczne. W przeważającej liczbie programów procent psychologicznych efektów uczenia się przekracza 60. Ale np. na psychologii na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie to tylko… 37%.
Analiza obejmuje publicznie dostępne dane z systemu RADON dotyczące studiów psychologicznych prowadzonych w latach 2018–2023 oraz liczby studentek i studentów w okresie 2019–2022. Raport przygotowały: dr Julita Koszur i dr Anna Ziółkowska z Uniwersytetu SWPS oraz dr hab. Aleksandra Gruszka-Gosiewska i dr Anna Czerniak z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
MK
