W Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego rozpocznie się wkrótce odbudowa historycznej szklarni z czasów wiktoriańskich, która stała w tym miejscu przez ponad 80 lat. Wewnątrz nowoczesnego obiektu zostanie odtworzona kolekcja roślin z Ameryki Środkowej i Południowej. Przestrzeń zostanie wykorzystana m.in. do celów edukacyjnych.
Inwestycja była planowana od wielu lat. Z pierwotnego obiektu, który rozebrano w 1969 roku, pozostała w całości część murowana, parterowa, częściowo podpiwniczona, a także fundamenty wraz z cokołem stanowiącym pierwotnie podstawę żelaznej konstrukcji. Odbudowana oranżeria będzie wysoka na 11,6 m, a wraz z iglicą – na niemal 15 m. Obiekt na parterze zaprojektowano w konstrukcji stalowej z przeszkleniami w systemie fasadowym. Zwieńczony zostanie szklanym dachem mansardowym. W planach jest także remont konserwatorski historycznego wejścia.
W oranżerii zastosowane będą nowoczesne systemy energooszczędne. Do jej ogrzewania i schładzania przewidziano system VRF – powietrzną pompę ciepła grzewczo-chłodzącą. Ogrzewanie pomieszczeń sanitarnych i gospodarczych na zapleczu realizowane będzie z kolei poprzez grzejniki wodne z wykorzystaniem konwencjonalnego źródła ciepła. Nad drzwiami wejściowymi zostaną zastosowane kurtyny powietrzne.
W dawnej szklarni znajdowała się kolekcja palm oraz roślin tropikalnych, a wiele okazów pochodziło jeszcze z kolekcji Józefa Warszewicza, zebranej podczas wypraw do Ameryki Południowej i Środkowej. Znaczna część roślin z tej szklarni została przeniesiona do nowo wybudowanej szklarni Jubileuszowej, znajdującej się w południowej części ogrodu. Z tego względu projektowana szklarnia będzie nosić nazwę „Oranżerii Warszewicza”. Planujemy w niej odtworzyć historyczną kolekcję roślin, a także przygotować przestrzeń do celów edukacyjnych, organizacji konferencji i wydarzeń artystycznych. W oranżerii znajdą się również tablice i materiały edukacyjne przedstawiające odkrycia i dokonania polskich botaników z przełomu XIX i XX wieku w rejonach tropikalnych. W części podziemnej obiektu planowane jest wykonanie magazynów związanych z bieżącą działalnością Ogrodu Botanicznego UJ – wyjaśnia dr hab. Michał Węgrzyn, dyrektor Ogrodu Botanicznego.
Budowa rozpocznie się niebawem i potrwa rok. Wartość inwestycji wynosi niemal 8,8 mln złotych.
Budowę oranżerii planował już w połowie XIX wieku ówczesny dyrektor Ogrodu Botanicznego UJ prof. Ignacy Rafał Czerwiakowski. Brak środków finansowych nie pozwolił wówczas na realizację tej inwestycji. Ostatecznie w 1882 roku, dzięki staraniom prof. Józefa Rostafińskiego, zlecono wiedeńskiej firmie A. Mildego projekt i realizację palmiarni. Konstrukcja obiektu była żelazna, z podziałem na drobne szyby i dachem mansardowym, pomalowana prawdopodobnie w modnym wtedy kolorze czerni lub grafitu. Od strony wschodniej usytuowano część murowaną z wejściem z niewielkim tympanonem nad drzwiami.
Palmiarnia już 20 lat po wybudowaniu była w złym stanie technicznym. W 1913 roku uzyskanie od władz dodatkowych funduszy pozwoliło na przeprowadzenie w szklarniach niezbędnych remontów. Kolejną przebudowę obiektu, połączoną z jego podwyższeniem o 3–4 metry, wykonano w 1928 roku. Palmiarnia ostatecznie została rozebrana 31 marca 1969 roku przy pomocy saperów.
Łukasz Wspaniały, źródło: UJ