Pracę doktorską obronioną na Wydziale Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza uznano najlepszą książką o Wielkopolsce ubiegłego roku w kategorii literatura naukowa.
Konkurs o Nagrodę Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk za najlepszą publikację o Wielkopolsce organizowany jest od 2018 roku. Wyróżniane są zarówno książki naukowe, jak i popularnonaukowe i beletrystyczne. Celem nagrody jest promocja najważniejszych dzieł, które podejmują tematy związane z Wielkopolską oraz propagowanie czytelnictwa i popularyzacja wiedzy o regionie. Nazwiska laureatów tegorocznej, czwartej już edycji, ogłoszono 27 lipca.
W kategorii literatura naukowa wybrano książkę dr. Stanisława Borowiaka pt. Dwór a wieś folwarczna w Poznańskiem w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Nauka i Innowacje. Autor należy do poznańskiej szkoły badań nad XIX wiekiem. Jego ponad 700-stronicowe dzieło, oparte na dysertacji doktorskiej napisanej i obronionej pod kierunkiem prof. Witolda Molika z Wydziału Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ukazuje rzadko poruszany we współczesnej literaturze przedmiotu problem relacji pomiędzy dworem a zamieszkiwaną przez robotników rolnych wsią folwarczną, których ewolucja, widoczna zwłaszcza na przełomie wieków pod wpływem procesów wywołanych nasileniem wychodźstwa zarobkowego do zachodnich obszarów Rzeszy niemieckiej, stanowi jedno z najważniejszych zagadnień dziejów społecznych tego okresu w Poznańskiem. W centrum uwagi stają więc nie chłopi-gospodarze ze wsi włościańskich, ale robotnicy rolni. To bardzo ważna grupa społeczna, stanowiąca niegdyś jeden z najliczniejszych elementów struktury społecznej, a mimo to niebudząca dotąd żywszego zainteresowania historyków. Analiza źródeł podworskich, materiałów urzędowych oraz literatury i publicystyki z epoki, pozwoliła ukazać powyższe relacje na kilku kluczowych płaszczyznach: zatrudnienia i pracy, płac oraz warunków socjalno-bytowych, umieszczonych na tle polskiej i niemieckiej literatury i publicystyki ziemiańskiej oraz stosunków w sąsiednich prowincjach pruskich.
Na uznanie zasługuje sposób ujęcia podjętej problematyki (…) Praca cechuje się zarazem wielką sumiennością metodyczną i znakomitym warsztatem, oparta jest na niezwykle rozległej kwerendzie źródłowej. Dzieło to na pewno zajmie trwałe miejsce w dorobku polskiej historiografii – napisano w uzasadnieniu.
W kategorii beletrystyka i literatura popularnonaukowa nagrodzono publikację autorstwa Piotra Bojarskiego pt. Fiedler. Głód świata, wydaną przez Wydawnictwo Poznańskie. Ukazuje ona sławnego pisarza i podróżnika, Arkadego Fiedlera, jako poznaniaka wychowanego do działalności patriotycznej w ostatnich latach zaborów, potem walczącego w powstaniu wielkopolskim, śmiało wyrywającego się w świat reportera, jak rzadko który literat z Poznania w okresie międzywojennym zyskującego niekłamane uznanie w kraju, towarzyszącego polskim lotnikom w czasie bitwy o Anglię kanonicznym tomem Dywizjon 303, a potem przez wiele lat znoszącego dylematy i koszty wizerunkowe pisarza oficjalnie wydawanego w PRL-u.
Książka Bojarskiego to ważne osiągnięcie nowej polskiej biografistyki, która unika brązownictwa i pokazuje, że prawda biograficzna leży w połączeniu świetnych i nieświetnych stron portretowanej osobowości (…) Razem z nim zastanawiamy się jednak i nad tym, jak dzisiaj rozumieć i oceniać stosunek pisarza do kobiet z krajów kolonialnych, z którymi wiązał się przelotnie węzłem małżeńskim jako biały podróżnik (…) Bojarski bez wątpienia sporo się bowiem nauczył pisząc tę książkę i podpatrując Arkadego Fiedlera, dowiedział się nie tylko, czym był „głód świata” poznańskiego podróżnika, ale i czym jest „głód literatury” – czytamy w uzasadnieniu.
MK