Dwaj naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego otrzymają w tym roku Nagrodę Główną Polskiego Towarzystwa Matematycznego im. Stefana Banacha. Przyznawana jest za osiągnięcia w badaniach matematycznych opublikowane w formie książek lub prac naukowych.
Nagroda Główna PTM im. S. Banacha to jedno z najważniejszych polskich wyróżnień dla matematyków. Przyznawane jest od 1946 roku za osiągnięcia w badaniach matematycznych opublikowane w formie książek lub prac naukowych. W tym roku nagrodzono dwóch naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dr Mikołaj Frączyk otrzymał nagrodę za cykl ośmiu prac z geometrii i topologii przestrzeni lokalnie symetrycznych. Jest jednym z najwybitniejszych ekspertów w tym zakresie. W tej klasycznej tematyce osiągnął, zarówno samodzielnie, jak i we współpracy z innymi autorami, przełomowe wyniki w badaniu znanych otwartych problemów, takich jak hipoteza Margulisa, hipoteza Gelandera oraz hipoteza o gęstości autorstwa Sarnaka. Jego prace były publikowane w najbardziej prestiżowych czasopismach matematycznych, m.in.: „Annals of Mathematics”, „Inventiones Mathematicae”, „Duke Mathematical Journal”, „American Journal of Mathematics”.
Tematyka jego badań naturalnie łączy się z dynamiką na przestrzeniach jednorodnych, dyskretnymi podgrupami grup Liego oraz teorią form automorficznych, zaś motywem przewodnim jest stosowanie mieszanki metod probabilistycznych inspirowanych teorią perkolacji oraz grafów losowych, w kontekście geometrii i topologii przestrzeni lokalnie symetrycznych. Od 2024 r. Frączyk prowadzi na UJ Centrum Dioscuri w zakresie spacerów losowych w geometrii i topologii. Wraz z Romanem Sauerem z Instytutu Technologicznego w Karlsruhe zajmuje się rozwijaniem metod probabilistycznych i dynamicznych w celu rozwiązania kilku otwartych problemów dotyczących przestrzeni lokalnie symetrycznych, krat arytmetycznych, grup klas odwzorowań i grup przekształceń interwałowych. Ukończył studia matematyczne na Université Paris-Sud we Francji (rozpoczął je na UJ). W 2017 r. obronił doktorat, a następnie odbył staż podoktorski w Instytucie Rényi w Budapeszcie oraz w Instytucie Studiów Zaawansowanych w Princeton. Od 2020 do 2023 roku pracował na stanowisku Dickson Instructor na Uniwersytecie w Chicago.
Drugim laureatem został dr hab. Adam Kanigowski, którego doceniono za istotny wkład w rozwój układów dynamicznych i teorii ergodycznej oraz ich interakcji z teorią liczb, fizyką matematyczną i teorią prawdopodobieństwa. Osiągnął, wraz ze współautorami, przełomowe rezultaty w badaniu znanych otwartych problemów, takich jak problem Rohlina, hipoteza Sarnaka, hipoteza Katoka oraz problem Ratner. Jest autorem lub współautorem prawie 40 prac naukowych. Były publikowane w najbardziej prestiżowych czasopismach matematycznych, m.in.: „Annals of Mathematics”, „Inventiones Mathematicae”, „Journal of the American Mathematical Society”, „Journal of the European Mathematical Society”, „Duke Mathematical Journal”, „Advances in Mathematics”. W ub.r. otrzymał prestiżową Nagrodę Europejskiego Towarzystwa Matematycznego. Jest laureatem Międzynarodowej Nagrody Banacha za pracę doktorską w naukach matematycznych i Nagrody im. Kazimierza Kuratowskiego dla matematyków poniżej 30 roku życia. Z Uniwersytetem Jagiellońskim jest związany zawodowo od 2022 roku. Obecnie pełni funkcję kierownika projektu flagowego Central European Mathematical Research Lab, realizowanego w ramach programu „Inicjatywa Doskonałości Uczelnia Badawcza”. Wcześniej, w 2015 roku, uzyskał stopień doktora w Instytucie Matematycznym PAN. Staż podoktorski odbył na Uniwersytecie Stanowym w Pensylwanii. W 2022 roku został doktorem habilitowanym. Od 2018 roku jest zatrudniony także na Uniwersytecie w Marylandzie, gdzie pracuje na stanowisku full professor.
Nagroda Główna PTM im. S. Banacha zostanie wręczona podczas X Forum Matematyków Polskich, które odbędzie się we wrześniu w Białymstoku.
MK, źródło: PTM