Znakomity polski pedagog prof. Tadeusz Andrzej Pilch odebrał 31 maja tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku. Jest 22 osobą, która otrzymała najwyższą godność akademicką tej podlaskiej uczelni. Uroczystość odbyła się w auli im. Janusza Korczaka na Wydziale Nauk o Edukacji.
Prof. Tadeusz Pilch, emerytowany profesor zwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego, należy do wąskiego grona czołowych polskich pedagogów. Ma bogaty dorobek naukowy i wiele wybitnych osiągnięć z zakresu pedagogiki społecznej, ale też oświaty dorosłych, pracy socjalnej oraz polityki społecznej. Tytuł doktora honoris causa nadano mu za „niezłomność w głoszeniu idei humanizmu, tolerancji i dialogu oraz za współtworzenie naukowej szkoły pedagogiki, opartej na misji służby społecznej”.
Jego cechy charakterystyczne, to nade wszystko aktywność i bezkompromisowość w dążeniu do prawdy i obnażaniu mechanizmów społecznej niesprawiedliwości oraz odwaga w prezentowaniu efektów swoich naukowych dokonań. Z pierwszego wykształcenia filozof, z wyboru pedagog społeczny, z temperamentu zaangażowany kreator rzeczywistości społecznej. W każdej sferze swojej aktywności, zarówno w pracy naukowej, jak też w praktyce społecznej, prof. Pilch uznaje prawdę za podstawowy aksjomat, za naczelną wartość, stanowiącą fundament działania. Poprzez to z całą mocą wpisuje się w istotę Uniwersytetu i nauki, dla których zmierzanie ku prawdzie jest esencją istnienia – mówił w laudacji prof. Mirosław Sobecki, dziekan Wydziału Nauk o Edukacji Uniwersytetu w Białymstoku.
Przypominał, że prof. Tadeusz Pilch zbudował zręby alternatywnej, zaangażowanej społecznie pedagogiki nowego humanizmu. Jest to wizja pedagogiki wolnej od ideologii i wyznaczonych przez ideologię partykularnych celów partyjnych, kulturowych, religijnych. Pedagogiki, która własnymi siłami wolnych i świadomych ludzi buduje wspólny i wolny świat; świat „kultury pokoju”, otwarty dla wszystkich ludzi dobrej woli.
Uprawiana przez niego pedagogika społeczna cechuje się silnym zaangażowaniem o zabarwieniu politycznym. Wielu pedagogów mogłoby go nazwać walczącym intelektualistą. Bez wątpienia jest konsekwentnym krytykiem systemów społecznych krzywdzących najsłabszych. Często słyszeliśmy i słyszymy z jego ust: omne malum ex potestat i nie ma w tym przywoływaniu myśli św. Ambrożego ani cienia anarchizmu, jest natomiast permanentne przypominanie etosu służby i upominanie się o elementarne zasady sprawiedliwości społecznej – podkreślał dziekan WNoE.
W swoim wykładzie nowy doktor honoris causa UwB skupił się na władzy i humanizmie.
Powinniśmy się zastanowić, co należałoby zrobić, by doprowadzić do dominacji humanizmu. Szczególne zadania spoczywają tu na edukacji, na pedagogice, na wychowaniu. Czołowe miejsce zajmuje tu uniwersytet. Jest instytucją dostojeństwa, która reprezentuje, ze swojej definicji, wszelkie atrybuty dostojności, godności i ochrony człowieka. Dlatego budowanie nowej cywilizacji polega nie tylko na budowaniu wiedzy, ale też na budowaniu i upowszechnianiu mądrości – mówił.
Prof. Tadeusz Pilch urodził się w Bielczy w Małopolsce. Studiował na Wydziale Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Na tej uczelni został zatrudniony jako asystent na Wydziale Pedagogiki i Psychologii UW, w Katedrze Pedagogiki Społecznej, a potem związał z nią całe zawodowe życie. Pod kierunkiem prof. Ryszarda Wroczyńskiego przygotował pracę doktorską pt. „Metody poznawania i pomiaru środowiska wychowawczego w pedagogice polskiej” (1969 r.). Rozprawa została opublikowana w prestiżowym wydawnictwie Ossolineum pt. „Metodologia pedagogicznych badań środowiskowych” (1971). Tej problematyce poświęconych było wiele kolejnych publikacji autorstwa lub współautorstwa prof. Pilcha. Wyjątkowe miejsce wśród nich zajmuje książka „Zasady badań pedagogicznych”. Lista publikacji z udziałem prof. Pilcha, w tym monografii i podręczników, obejmuje kilkaset pozycji. Wśród nich są książki oceniane jako pionierskie, np. „Pedagogika społeczna” oraz leksykon „Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej”. Jest też redaktorem „Encyklopedii pedagogicznej XXI wieku” – publikacji wydawanej w latach 2003–2008 (składa się z 7 tomów oraz suplementu wydanego w roku 2010).
Prof. Tadeusz Pilch zasiada w Komitecie Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk (to już ósma kadencja z jego udziałem). Pracę naukową z powodzeniem łączy z działalnością społeczną (animator ruchu Uniwersytetów Ludowych, prezes Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych) oraz służbą publiczną (wiceminister edukacji w latach 1992–1995).
MK, źródło: UwB