Naukowcy z Politechniki Krakowskiej opracowali „Standard klimatyczny” dla Krakowa. Dokument, stworzony zgodnie z ideą zrównoważonego budownictwa, jest przejrzystą instrukcją realizacji procesu inwestycyjnego dla projektantów, wykonawców i zarządców miejskich budynków użyteczności publicznej pod Wawelem.
Sporządzenie dokumentu zleciła ekspertom Politechniki Krakowskiej miejska jednostka Klimat-Energia-Gospodarka Wodna. W jego przygotowaniu brało udział kilkudziesięciu pracowników uczelni z 5 wydziałów: Inżynierii Środowiska i Energetyki, Architektury, Inżynierii Lądowej, Inżynierii Materiałowej i Fizyki, Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej.
Cieszymy się, że możemy służyć ekspercką wiedzą w tak ważnym dla przyszłości Krakowa obszarze, jak zarządzenie tkanką miejską w zgodzie z ideą inteligentnych miast. Czerpanie z doświadczeń nauki i wykorzystywanie ich w praktyce jest szczególnie ważne wobec stawianych przed nami coraz poważniejszych wyzwań klimatycznych i energetycznych – zwraca uwagę dr hab. inż. Stanisław M. Rybicki, dziekan WIŚiE PK.
„Standard klimatyczny” obejmuje rekomendacje opracowane w odniesieniu do sześciu obszarów oceny procesu inwestycyjnego, które zdefiniowano jako: energia, woda, zieleń i otoczenie budynku, mikroklimat otoczenia, komfort środowiska wewnętrznego, materiały i technologie budowlane. Dodatkowo zawiera wytyczne w zakresie standardów jakościowych dokumentacji projektowej i procedur racjonalnego sposobu organizacji przedsięwzięć budowlanych.
„Standard klimatyczny” przygotowano zgodnie z ideą zrównoważonego budownictwa, uwzględniając działania mające na celu ograniczanie negatywnego wpływu budynków na środowisko w całym cyklu ich życia, począwszy od przygotowania projektu, poprzez proces budowy, eksploatację, wreszcie rozbiórkę – tłumaczy dr inż. Agnieszka Flaga-Maryańczyk z WIŚiE, jedna z koordynatorek zespołu przygotowującego dokument.
Poza dbałością o środowisko naturalne, wyrażającą się w redukcji zużycia energii i wody, oszczędnej gospodarce surowcami i ograniczaniu odpadów, autorzy wskazują również rekomendacje w zakresie komfortu środowiska wewnętrznego, czyli odpowiednich warunków przebywania dla użytkowników budynków. Istotnym aspektem, uwzględnionym w opracowaniu, jest też możliwość łagodzenia skutków zmian klimatycznych, w tym ograniczania zjawiska miejskiej wyspy ciepła (zjawisko polegające na podwyższeniu temperatury powietrza w mieście w stosunku do terenów je otaczających), suszy, wzmożonego spływu powierzchniowego czy powodzi błyskawicznych, poprzez działania dotyczące otoczenia budynku, a zwłaszcza zieleni oraz zagospodarowania wód opadowych na terenie nieruchomości.
Eksperci z Politechniki Krakowskiej zaproponowali, by w każdym z obszarów, które będą podlegały ocenie, wyróżnić cztery klasy kategoryzacji stosowanych rozwiązać projektowych: A, B, C i D. Klasa A oznacza najwyższe wymagania, a klasa D to możliwość zmniejszenia wymagań dla obiektów istniejących lub takich, gdzie trudno implementować najnowsze technologie (z uwagi na występujące ograniczenia techniczne, finansowe, inne). Kategorie B i C to kategorie pośrednie – odmienne dla różnych obszarów oceny.
Kategoryzacja jest realizowana w ramach danego obszaru oceny, a analizowany budynek może w efekcie osiągać różne klasy w ramach poszczególnych obszarów podlegających ocenie – wyjaśnia dr inż. Agnieszka Flaga-Maryańczyk. – Należy oczywiście dążyć do najwyższej możliwej klasy obszaru ocenianego, ale ze świadomością ograniczeń wynikających z istniejących uwarunkowań, usprawiedliwiających rozwiązania niższych kategorii. Przy czym klasa budynku jest osiągana, kiedy żadne z kryterium w ramach danego obszaru oceny nie otrzymało niższej kategorii – dodaje badaczka.
Analizowane w opracowaniu zagadnienia wpisują się w aktualny trend wdrażania zasad inteligentnych miast. Wśród najważniejszych zaleceń, które znalazły odzwierciedlenie w poszczególnych kryteriach „Standardu klimatycznego” i są wspólne dla wszystkich typów budynków znalazły się: ograniczenie zapotrzebowania budynków na energię, zwiększenie udziału systemów grzewczych wykorzystujących odnawialne źródła energii, zwiększenie wykorzystania magazynów energii cieplnej, ograniczanie zużycia w budynkach wody spełniającej parametry wody do spożycia, stosowanie zieleni i rozwiązań opartych na przyrodzie w otoczeniu budynku i zintegrowanych z budynkiem, upowszechnienie zielonych parkingów, wiat i infrastruktury zrównoważonej mobilności, stosowanie materiałów i procesów o niskim śladzie węglowym, zwrócenie szczególnej uwagi na ewentualną potrzebę realizacji prac studialnych, studiów wykonalności, analiz prawnych i analiz potencjalnego ryzyka w odniesieniu do podejmowanych działań przygotowawczych dotyczących przedsięwzięć budowlanych.
„Standard klimatyczny dla Krakowa” dotyczy budynków użyteczności publicznej w mieście, zarówno nowych, jak i modernizowanych. W przypadku tych drugich zakres rekomendacji powinien być tożsamy z zakresem planowanych remontów. W odniesieniu do obiektów zabytkowych, objętych ochroną konserwatorską, stosowanie „Standardu klimatycznego” jest zalecane w porozumieniu z konserwatorem zabytków. Naukowcy podkreślają, że – ze względu na zmieniające się wymagania prawne oraz rozwój nowych technologii – kryteria uwzględnione w dokumencie i ich wartości graniczne mogą ulegać zmianom, a co za tym idzie powinny być aktualizowane. O tym, kiedy i w jakim zakresie decydować już ma Klimat-Energia-Gospodarka Wodna, pierwsza w Polsce wyspecjalizowana jednostka samorządowa powołana, by adaptować miasto do zmian klimatu.
Małgorzata Syrda-Śliwa, źródło: PK