Po 42-letniej nieobecności polscy naukowcy wrócili na Antarktydę kontynentalną. W wyprawie biorą udział badacze z Instytutu Geofizyki PAN oraz Uniwersytetu w Oslo.
Czworo badaczy – prof. dr hab. inż. Monika A. Kusiak, prof. dr hab. Marek Lewandowski, prof. Wojciech Miloch i dr Adam Nawrot – wylądowało 8 stycznia o 10:10 czasu polskiego w Oazie Bungera. Znajduje się tam nieużywana od 1979 roku Polska Stacja Antarktyczna imienia Antoniego Dobrowolskiego. Naukowcy dopłynęli do Antarktydy lodołamaczem „Akademik Fedorow” wraz z 67. wyprawą Rosyjskiej Ekspedycji Antarktycznej. Ze statku do bazy zostali przetransportowani śmigłowcem. Spędzą w Stacji Dobrowolskiego półtora miesiąca. W tym czasie zagospodarują wnętrza znajdujących się tam dwóch drewnianych budynków oraz zainstalują i przetestują aparaturę badawczą, która będzie automatycznie dokonywać pomiarów sejsmicznych i magnetycznych. Zespół zgromadzi również materiał do badań geologicznych, geochemicznych i geomorfologicznych, a także z zakresu fizyki jonosfery.
Autorem programu rewitalizacji stacji jest kierownik wyprawy prof. Marek Lewandowski z Zakładu Badań Polarnych i Morskich Instytutu Geofizyki PAN. Prof. Monika Kusiak (IGF PAN) to z kolei pierwsza Polka, która dotarła do Oazy Bungera. W zespole są też: prof. Wojciech Miloch (Uniwersytet w Oslo) i dr Adam Nawrot. Część badań (sejsmologia, geomagnetyzm, meteorologia, fizyka atmosfery) będzie prowadzona w trybie ciągłym, przy wykorzystaniu autonomicznych stacji pomiarowych, natomiast badania środowiskowe zostaną zrealizowane w sezonach letnich w ramach kolejnych ekspedycji do Oazy Bungera.
Organizatorem IV Wyprawy Geofizycznej do Polskiej Stacji Antarktycznej im. Antoniego Bolesława Dobrowolskiego jest Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk. Przygotowania do ekspedycji i rewitalizacji bazy trwały 5 lat. W 2019 roku Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego podjęło decyzję o sfinansowaniu tych działań. Wyprawa rozpoczęła się w listopadzie ub.r. Według planu uczestnicy polskiej ekspedycji pozostaną w Oazie do 17–19 lutego 2022 r.
Stacja im. Antoniego Bolesława Dobrowolskiego to najstarsza polska placówka badawcza w Antarktyce, a zarazem jedyna, która jest położona na Antarktydzie kontynentalnej. Została zbudowana w roku 1957 przez Związek Radziecki i przekazana w darze Polsce (wraz z wyposażeniem) jako stacja Oazis w grudniu 1958 roku. Techniczne przejęcie budynków przez Polską Akademię Nauk nastąpiło miesiąc później. W dniu przejęcia przemianowano Stację, nadając jej imię Antoniego B. Dobrowolskiego. Od 1979 nie wykorzystywano jej do prowadzenia badań naukowych. W roku 1991 PAN przekazała zarządzanie nią Instytutowi Geofizyki PAN.
Stacja położona jest na brzegu Algae Lake, około 130 km na południe od krawędzi szelfowego lodowca Shackletona, uchodzącego do Oceanu Południowego, który w tym miejscu oddziela Antarktydę od Australii. Oaza Bungera, gdzie mieści się stacja, jest śródkontynentalnym, wolnym od lodu archipelagiem wśród jezior słodko– i słonowodnych. Ze względu na specyfikę klimatyczną, geomorfologiczną i geologiczną, Oaza jest unikalnym miejscem na Ziemi, traktowanym często jako analog marsjański. Zagadkowość genezy Oazy Bungera, bliskość południowego bieguna magnetycznego, bezpośredni dostęp do proterozoicznego podłoża kontynentu oraz możliwość prowadzenia badań w nieskażonym środowisku przyrodniczym sprawia, że to jedno z najbardziej atrakcyjnych naukowo miejsc na Antarktydzie.
Drugą bazą w Antarktyce jest Stacja im. Henryka Arctowskiego. Znajduje się na Wyspie Króla Jerzego w archipelagu Szetlandów Południowych. Zarządza nią Instytut Biochemii i Biofizyki PAN.
MK, źródło: www.dobrowolski.igf.edu.pl