Ćwierć wieku temu w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego 73 rektorów polskich uczelni podjęło jednogłośnie decyzję o powołaniu do życia Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich. W rocznicę zebrania założycielskiego odsłonięto tablicę upamiętniającą to wydarzenie.
Był to pierwszy pierwszy akord obchodów srebrnego jubileuszu KRASP, którego główna część będzie celebrowana 9 i 10 czerwca w Warszawie. W odsłonięciu tablicy, oprócz gospodarza miejsca – prof. Jacka Popiela, rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, uczestniczyli m.in. przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich prof. Arkadiusz Mężyk, wiceprzewodniczący KRASP prof. Michał Zasada, przewodniczący poprzedniej kadencji prof. Wiesław Banyś i poprzedni rektor UJ prof. Wojciech Nowak.
Wszystko rozpoczęło się w 1981 roku, kiedy na pierwszej fali przemian wolnościowych w Polsce, rektor UJ prof. Józef Gierowski podjął działania, które miały zintegrować polskie środowisko uniwersyteckie. Próby te zniweczyło wprowadzenie stanu wojennego – przypomniał prof. Jacek Popiel. – W 1988 roku w dworze w Modlnicy odbyło się spotkanie rektorów, którego wynikiem było powstanie Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich. Był to dowód na to, że w szkolnictwie wyższym nie można myśleć jedynie o autonomii pojedynczej uczelni, a raczej o rozwiązaniach środowiskowych. Zaczęto zatem tworzyć kolejne konferencje: szkół technicznych, rolniczych, artystycznych, co nie służyło jednoczeniu uczelni – zauważył prof. Popiel.
Rozmowy mające na celu ustanowienie organizacji zrzeszającej członków wszystkich konferencji podjął kolejny rektor UJ prof. Aleksander Koj. W zamierzeniach gremium to miało reprezentować całe polskie środowisko akademickie. W gronie inicjatorów jego powołania znaleźli się także rektor Politechniki Warszawskiej prof. Jerzy Woźnicki, rektor Uniwersytetu Warszawskiego prof. Włodzimierz Siwiński oraz rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie prof. Mirosław Handke. Ich starania doprowadziły do zwołania na Uniwersytecie Jagiellońskim historycznego spotkania rektorów, które 7 czerwca 1997 roku powołało KRASP.
Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich wyrosła z potrzeby środowiska, potrzeby istnienia instytucji reprezentującej wspólne interesy uczelni akademickich. Po przyjęciu statutu, formalnym umocowaniu, zorganizowaniu struktury organizacji, KRASP okrzepła i dziś, działając na podstawie art. 337 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z 20 lipca 2018 r., skupia 109 rektorów, w tym 10 uczelni niepublicznych, i 8 stowarzyszonych, którzy razem odpowiadają za kształcenie około 70% studentów w Polsce.
Od momentu powołania, Konferencja stoi na staży wartości akademickich, w tym zasad etyki zawodowej, odpowiedzialności i konstytucyjnej zasady autonomii uczelni akademickich. Działa na rzecz rozwoju szkolnictwa wyższego, nauki i kultury, angażuje się w sprawy środowiska, przedstawia wnioski, wyraża opinie, wspiera i monitoruje działania na rzecz podnoszenia jakości kształcenia. Współdziała nie tylko z ministrem edukacji i nauki i innymi ministrami nadzorującymi szkoły wyższe, ale także z Radą Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Polską Komisją Akredytacyjną, Parlamentem Studentów Rzeczypospolitej Polskiej, Krajową Reprezentacją Doktorantów. Wniosła wkład w utworzenie Europejskiego Stowarzyszenia Uniwersytetów, zostając w 2001 roku jego członkiem zbiorowym.
W ciągu minionego ćwierćwiecza odbyło się blisko 150 posiedzeń Prezydium i Zgromadzenia Plenarnego KRASP. Tylko w poprzedniej kadencji przygotowano 220 opinii nt. aktów prawnych dotyczących nauki i szkolnictwa wyższego, a także ok. 60 uchwał i stanowisk. W ramach jubileuszu zaplanowano cykl wywiadów z dotychczasowymi przewodniczącymi KRASP. Podcasty dostępne są w serwisie YouTube. Obchody 25-lecia KRASP zostały objęte patronatem prezydenta RP Andrzeja Dudy. Patronat medialny sprawuje „Forum Akademickie”.
MK