Doświadczenie wojny nie pozostaje bez wpływu na zdrowie i dobrostan psychiczny uchodźców, którzy przybywają do naszego kraju w poszukiwaniu bezpiecznego schronienia. W celu opracowania metod wsparcia imigrantów z Ukrainy naukowcy z trzech polskich ośrodków ocenili religijne mechanizmy leżące u podłoża psychicznego i duchowego dobrostanu przybyszów.
Z racji tego, że większość ludności na świecie identyfikuje się z jakimś wyznaniem, to religia – jak wskazują naukowcy z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Uniwersytetu w Białymstoku i Instytutu Psychologii PAN – wydaje się być szczególnie interesującym zasobem z punktu widzenia radzenia sobie ze skutkami psychologicznymi w populacji dotkniętej wojną. Jej znaczący wpływ na dobrostan potwierdziły dotychczasowe metaanalizy opublikowane w czołowych czasopismach naukowych na świecie.
Wstępne wyniki badania przeprowadzonego na próbie niespełna 250 religijnych uchodźców przybyłych do Polski z Ukrainy poszerzają dotychczasowe ustalenia i wskazują, że doświadczenia takie jak wojna mogą tworzyć luki w niesprawiedliwości, przez co niektórzy ludzie zaczynają przypisywać Bogu odpowiedzialność za swoje cierpienie, a działanie Boga staje się przez nich spostrzegane jako wrogie, karzące i rozczarowujące.
Te postawy prowadzą nie tylko do obniżenia wiary i nasilenia gniewu wobec Boga, ale także do gniewu interpersonalnego, niechęci do przebaczania innym i obniżenia zdrowia psychofizycznego – wyjaśnia dr Sebastian Skalski-Bednarz z Katedry Psychologicznych Podstaw Wychowania na Wydziale Nauk Pedagogicznych UKSW.
Choć wojna jest związana z nasileniem psychopatologii, to według badaczy dojrzałość wiary, transformacja duchowa i rozważania egzystencjalne mogą chronić przed gniewnymi uczuciami, a także łagodzić ból poprzez częstsze decyzje o chrześcijańskim przebaczaniu interpersonalnym (np. rosyjskim sprawcom przestępstw).
Te efekty pozwalają wyjaśnić, dlaczego osoby odczuwające gniew wobec Boga wciąż są w stanie doświadczać dobrostanu – komentuje dr Sebastian Skalski-Bednarz.
Autor zauważa, że przebaczenie jest jedną z kluczowych technik radzenia sobie z negatywnymi doświadczeniami psychologicznymi i emocjonalnymi, która nie tylko pomaga łagodzić skutki traumy, ale także przyczynia się do zdrowszego życia.
W takiej sytuacji decyzja o przebaczaniu obejmuje zobowiązanie się do zastosowania energii i wysiłku w celu uregulowania negatywnych emocji, myśli i zachowań, dopóki niewybaczające emocje, takie jak zranienie, uraza czy gorycz, nie zostaną znacznie zredukowane – tłumaczy naukowiec z UKSW.
W kolejnym kroku badacze planują opracować specjalny program edukacyjny dla imigrantów z Ukrainy w zakresie przebaczania, aby pomóc w ten sposób zmniejszyć napięcia i stres podczas pobytu uchodźców w Polsce. Autorzy chcą opracować zeszyty do samodzielnych ćwiczeń, które mogłyby być łatwo dystrybuowane w centrach dla imigrantów.
Badanie zostało przeprowadzone przez dr. Sebastiana Skalskiego-Bednarza i ks. dr. hab. Janusza Surzykiewicza z UKSW, dr. hab. Karola Konaszewskiego i dr hab. Małgorzatę Niesiobędzką z Uniwersytetu w Białymstoku, doktorantkę Instytutu Psychologii PAN Olgę Gladysh, a także dr. Lorena Toussainta z Luther College w Stanach Zjednoczonych. Raport z ich badania wkrótce ukaże się w międzynarodowym czasopiśmie naukowym Journal of Beliefs & Values.
MK