Nagroda Nobla w dziedzinie chemii przyznana została za przełomowe odkrycie systemu CRISPR-Cas9, obecnie szeroko wykorzystywanego jako narzędzie do genomowego edytowania, które zrewolucjonizowało medycynę. Do tego osiągnięcia swoją „cegiełkę” dołożył absolwent Politechniki Łódzkiej Krzysztof Chyliński.
Tegoroczna Nagroda Nobla w dziedzinie chemii została przyznana dwóm badaczkom: francuskiej mikrobiolog, genetyk i biochemik Emmanuelle Charpentier, szefowej Instytutu Biologii Infekcyjnej Maxa Plancka w Berlinie, oraz Jennifer A. Doudnie, biochemiczce i biolożce molekularnej z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. Doceniono je za „genetyczne nożyczki”. Już przed ośmioma laty stworzyły jedno z najdoskonalszych narzędzi w genetyce: metodę edycji genomów CRISPR/Cas9.
– To technologia umożliwiająca edytowanie genomów, która wykorzystuje naturalny bakteryjny system obrony przed wirusami nieustająco atakującymi bakterie. Bakterie bronią się przed najeźdźcami przez wycinanie obcego DNA przy użyciu CRISPR-Cas9, często nazywanego „genowymi nożycami”. System ten został opracowany i udoskonalony jako precyzyjne narzędzie do genowego edytowania przez zastąpienie szczególnego fragmentu bakteryjnego RNA (tracrRNA) wyspecjalizowanymi fragmentami RNA. Kierują one nożyce genowe do dowolnej lokalizacji w genomach, w tym również w ludzkim genomie. CRISPR-Cas9 znacznie przyśpiesza badania podstawowe w zakresie genetyki, ponadto jest intensywnie badany pod kątem leczenia licznych genetycznych chorób człowieka – tłumaczy dr inż. Jacek Polak, prof. PŁ, prowadzący zajęcia z inżynierii genetycznej na Wydziale Biotechnologii i Nauk o Żywności Politechniki Łódzkiej.
Okazuje się, że do osiągnięcia tegorocznych noblistek swoją „cegiełkę” dołożył absolwent Politechniki Łódzkiej Krzysztof Chyliński. Był on jednym z autorów artykułu „A Programmable Dual-RNA–Guided DNA Endonuclease in Adaptive Bacterial Immunity”, opublikowanego w 2012 roku w „Science”, naukowym czasopiśmie „z najwyższej półki”. Opisano w nim szczegółowo mechanizm sterowanego działania na DNA oraz zasady jego wykorzystania do edytowania genów. Badania do tej publikacji wykonane zostały w Austrii, Szwecji i USA. Oprócz Polaka prowadzili je: Martin Jinek, Ines Fonfara, Michael Hauer, Jennifer A. Doudna, Emmanuelle Charpentier.
Chyliński – drugi współautor tej przełomowej publikacji – jest absolwentem Politechniki Łódzkiej. Studiował na kierunku Biotechnology, w ramach IFE – International Faculty of Engineering. Dyplom magisterski na Wydziale Biotechnologii i Nauk o Żywności PŁ obronił w 2008 roku, po wykonaniu eksperymentów w Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu. Następnie uzyskał doktorskie stypendium w Max Perutz Labs na Uniwersytecie Wiedeńskim. Tam pod opieką Emmanuelle Charpentier – jednej z tegorocznych noblistek – wykonał pracę doktorską, której badania skoncentrowane były na elementach systemu CRISPR-Cas9.
źródło: PŁ