W Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN otwarto pierwsze w Polsce Centra Dioscuri. Będą w nich prowadzone badania nad genomiką specyficznych komórek w tkance nerwowej oraz nad szlakami sygnałowymi, odgrywającymi rolę w chorobach metabolicznych.
Na czele zespołów badawczych staną: Aleksandra Pekowska oraz Grzegorz Sumara, którzy w ubiegłym roku wygrali międzynarodowy konkurs w nowym programie zainicjowanym przez Towarzystwo Maxa Plancka.
– W osobach Aleksandry Pekowskiej i Grzegorza Sumary udało nam się pozyskać dla Polski dwoje naukowców światowej klasy w dziedzinie biologii molekularnej. To ważny element naszych starań, mających na celu umiędzynarodowienie polskiego krajobrazu naukowego – powiedział w trakcie uroczystości Jarosław Gowin, minister nauki i szkolnictwa wyższego.
Ciężar finansowania Centrów Dioscuri, wspieranych przez partnerów naukowych z Niemiec, ponoszą w równym stopniu polskie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i niemieckie Federalne Ministerstwo Edukacji i Badań.
– Dioscuri to duży krok naprzód, wszyscy chcemy uzupełnić istniejące nadal na terenie Unii Europejskiej luki w sferze badań i innowacji. Naszym długoterminowym celem musi być zapewnienie równie dobrych i atrakcyjnych dla młodych naukowców warunków do pracy we wszystkich krajach europejskich – zaznaczyła Anja Karliczek, federalna minister edukacji i badań naukowych.
W Polsce w najbliższych latach planuje się utworzenie do dziesięciu centrów doskonałości, każde otrzyma finansowanie w wysokości do 1,5 mln euro na okres pięciu lat. Tym samym wysokość dofinansowania odpowiada wysokości prestiżowego grantu ERC finansowanego ze środków UE, promującego doskonałość naukową. Ten sam cel przyświeca również Centrom Dioscuri w wymiarze regionalnym.
– Czujemy się odpowiedzialni za wzmacnianie doskonałości naukowej w Europie Środkowej i Wschodniej. Zamierzamy wspierać zachodzące w regionie procesy transformacji i przyspieszyć rozwój całej Europejskiej Przestrzeni Badawczej – podkreślił Martin Stratmann, prezes Towarzystwa Maxa Plancka.
Celem programu Dioscuri jest pozyskiwanie i wspieranie naukowców, którzy rozwijali swoje kariery naukowe w renomowanych jednostkach naukowych w Niemczech, Francji, Szwajcarii i USA, aby mogli utworzyć własny zespół badawczy w odpowiedniej polskiej instytucji badawczej.
– W pierwszym konkursie Dioscuri otrzymaliśmy 45 zgłoszeń z całego świata. Wybór nie był łatwy, ale zespół ekspertów oceniających wnioski, złożony ze światowej klasy specjalistów, świetnie poradził sobie z zadaniem wyłonienia najlepszych. Rozpoczęcie działalności dwóch centrów Dioscuri w Polsce jest istotnym sygnałem dla polskiej nauki, że każdy z nas, naukowców, powinien w swojej codziennej pracy badawczej dążyć do osiągnięcia doskonałości naukowej – dodał Zbigniew Błocki, dyrektor Narodowego Centrum Nauki.
Aleksandra Pekowska przyjechała do Warszawa z jednego z Narodowych Instytutów Zdrowia (National Institutes of Health) w Stanach Zjednoczonych. Będzie prowadziła badania w zakresie ewolucyjnej i funkcjonalnej genomiki astrocytów, tj. specyficznych komórek w tkance nerwowej. Jako niemiecki partner naukowy będzie ją w tym wspierał Martin Vingron z Instytutu Genetyki Molekularnej im. Maxa Plancka w Berlinie.
Grzegorz Sumara w swoim Centrum będzie pracować nad wyjaśnianiem szlaków sygnałowych, odgrywających rolę w chorobach metabolicznych. Dotychczas prowadził nad nimi badania w Centrum Biomedycyny Eksperymentalnej im. Rudolfa Virchowa na Uniwersytecie w Würzburgu, gdzie miał już okazję współpracować ze swoim przyszłym partnerem naukowym, Martinem Eilersem.
Poza współpracą naukową partnerzy z Niemiec mają ułatwić integrację Centrów w międzynarodowe struktury i doradzać w kwestiach rozwoju strukturalnego. Oba Centra Dioscuri powstaną w Instytucie Nenckiego w Warszawie, który dzięki najnowocześniejszemu wyposażeniu, odpowiedniej przestrzeni i wsparciu administracyjnemu oferuje optymalne warunki do prowadzenia prac badawczych i stworzenia konkurencyjnych zespołów badawczych dążących do osiągnięcia doskonałości naukowej.
Dioscuri to program opracowany przez Towarzystwo Maxa Plancka, mający na celu wspieranie rozwoju Centrów Doskonałości Naukowej w Europie Środkowej i Wschodniej. Jego celem jest wsparcie finansowe dla wybitnych naukowców, chcących prowadzić badania w tym regionie. Centra Dioscuri powstaną tam, gdzie dzięki stworzonej infrastrukturze istnieją już warunki oraz odpowiednie środowisko do prowadzenia badań naukowych na najwyższym poziomie. Centra będą funkcjonować przez pięć lat, z możliwością przedłużenia o kolejnych pięć, po pozytywnej ewaluacji przeprowadzonej przez zewnętrznych ekspertów. Przez ten okres każdy zespół badawczy ma co roku do dyspozycji po 300 tys. euro. Program jest najpierw realizowany w Polsce, gdzie jest zarządzany wspólnie przez Towarzystwo Maxa Plancka (MPG) i Narodowe Centrum Nauki (NCN).
źródło: NCN