Dwaj naukowcy z Politechniki Wrocławskiej i Politechniki Warszawskiej, którzy zdobyli wczoraj pierwsze w historii swoich uczelni granty European Research Council, to niejedyne polskie akcenty na liście laureatów ERC Starting Grants.
Europejska Rada ds. Badań Naukowych ogłosiła wczoraj wyniki konkursu, w którym o granty ubiegali się naukowcy od 2 do 7 lat po doktoracie. Do finansowania skierowano 400 projektów o łącznej wartości 628 mln euro. Jak już informowaliśmy, w gronie laureatów znaleźli się dwaj badacze z Polski: dr hab. inż. Maciej Trusiak z Wydziału Mechatroniki Politechniki Warszawskiej oraz dr inż. Łukasz Sterczewski z Wydziału Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów Politechniki Wrocławskiej. Ale to niejedyne polskie akcenty w tym rozdaniu.
Na liście widnieje też nazwisko dr Izabeli Anny Romanowskiej (na fot.), absolwentki archeologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po doktoracie na Uniwersytecie w Southampton pracowała jako lider grupy badawczej w Barcelona Supercomputing Center. Od trzech lat przebywa w Danii, gdzie jest zatrudniona na Uniwersytecie w Aarhus na stanowisku Assistant Professor. Specjalizuje się w tzw. systemach złożonych (complexity science). Jest autorką pierwszego podręcznika uniwersyteckiego do modelowania agentowego (agent-based modelling) w humanistyce. Jej projekt „The Model City. Drivers and Mechanisms of Long-term Urban Evolution and Resilience” to próba uchwycenia źródeł odporności miast (tzw. urban resilience) na podstawie ich skumulowanych historii na przestrzeni wieków.
Mimo że miasta istnieją od tysięcy lat, a historia nauk urbanistycznych jest bardzo bogata, wiele podstawowych pytań, np. dlaczego niektóre ośrodki miejskie przetrwały setki lat, a inne upadły przy pierwszym kryzysie, albo co było najczęstszą przyczyną ich upadku, pozostaje bez odpowiedzi. Mój projekt opiera się na kompleksowym opracowaniu danych archeologicznych dotyczących starożytnych miast, dla których mamy pełne historyczne trajektorie. Jego istotą jest zebranie statystycznie istotnej próby danych, tak by można było zidentyfikować czynniki, zależności i procesy wpływające na odporność miejską – wyjaśnia badaczka.
Jako specjalistka od symulacji komputerowej sięgnie po metody, które pozwolą na rozpoznanie społecznych, środowiskowych i ekonomicznych mechanizmów kluczowych dla rozwoju miast, ich reakcji w czasach kryzysu i umiejętności odbudowy po katastrofach, zarówno tych naturalnych (trzęsienia ziemi, długotrwałe zmiany klimatyczne), jak i spowodowanych przez ludzi (konflikty zbrojne, zmiany dynamiki ekonomicznej). Wyniki mogą mieć ogromne znaczenie nie tylko dla zrozumienia procesów ewolucji systemów miejskich, ale też planowania na przyszłość.
Warto podkreślić, że projekt łączy nauki humanistyczne (archeologię) z naukami społecznymi (urbanistyka) i naukami ścisłymi (symulacje komputerowe), dowodząc tym samym, jak bardzo potrzebujemy wszystkich tych dyscyplin do zmierzenia się z aktualnymi i przyszłymi problemami miast i ich mieszkańców – zauważa dr Romanowska.
Kolejna badaczka z polskim rodowodem to dr Kamila Krakowska-Rodrigues, która – jak czytamy na stronie internetowej Instytutu Camõesa – żyje między Polską, swoim krajem rodzinnym, Portugalią, gdzie zdobyła wykształcenie akademickie, oraz Niderlandami, w których kontynuuje działalność naukową. Ukończyła filologię hiszpańską na Uniwersytecie Wrocławskim oraz studia brazylianistyczne i afrykanistyczne na Uniwersytecie Lizbońskim. Podjęła studia doktoranckie na Uniwersytecie w Coimbrze (Portugalia), gdzie obroniła się w 2014 roku (jej dysertacja została wyróżniona Nagrodą Fernão Mendes Pinto, przyznawaną przez Associação das Universidades de Língua Portuguesa). Obecnie pracuje na stanowisku adiunkta w Centre for the Arts in Society na Uniwersytecie w Leiden (LUCAS). Od 2013 roku współpracuje także z Centro de Estudos sobre África, Ásia e América Latina do ISEG na Uniwersytecie Lizbońskim. ERC przyznała jej środki na projekt „City tales: an art-based participatory framework for studying migration-related diversity”.
Główny nurt obecnej dyskusji na temat migracji i różnorodności nie odzwierciedla współczesnej europejskiej urbanistyki. Zbadamy więc wyobrażenia różnorodności portretowane przez afroeuropejskich artystów z Lizbony i Rotterdamu w ich filmach, performansach i literaturze i ukryty w nich potencjał do otwierania możliwości odmiennego myślenia o kwestiach związanych z migracją. Ich historie będą punktem wyjścia do stworzenia teoretycznych ram „sztuki jako archiwum miejskiego” – tłumaczy nam autorka projektu.
Zbudowane we współpracy z artystami artystyczne dzieła miejskie mają zaowocować meta-dyskursami, które pozwolą prześledzić transnarodową sieć przynależności ucieleśnioną w lokalnej scenie kulturalnej oraz przetestować możliwości i ograniczenia w odniesieniu do tych historii, ale bez odtwarzania dychotomii „lokalny” vs. „obcy”.
Moje badania przeniosą najnowsze osiągnięcia w dziedzinie krytycznych studiów archiwalnych na obszary jakościowych studiów miejskich oraz studiów nad migracjami i transnacjonalizmem, zorientowanych na kulturę. W ten sposób projekt ARTIVES połączy symboliczne, materialne i afektywne aspekty tego, jak społeczności postrzegają swoje poczucie przynależności i roszczeń do sprawstwa w rożnych miastach – zapowiada.
Wśród laureatów jest też dr Jacek Jendrej, który studiował na Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego (Jednoczesne Studia Informatyczno-Matematyczne), a obecnie jest związany z Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) oraz ze stowarzyszonym z tym ośrodkiem laboratorium LAGA (Laboratoire Analyse, Géométrie et Applications) w Université Sorbonne Paris Nord. W orbicie jego zainteresowań naukowych znajduje się dynamika nieliniowych równań różniczkowych cząstkowych. Skupia się na asymptotycznych zachowaniach solitonów i multi-solitonów w równaniach falowych i zależnych od czasu równaniach Schrödingera z nieliniowymi składnikami o wykładnikach krytycznych. W zaawansowanych konstrukcjach stosuje szereg technik z teorii nieliniowych równań ewolucyjnych, wykorzystując własności aproksymacyjne, strukturę wariacyjną badanych zagadnień, a także oszacowania energetyczne. Istotną rolę w uzyskiwanych przez niego wynikach odgrywa nietrywialne wykorzystanie metod topologicznych z zakresu teorii punktów stałych. Trzy lata temu w uznaniu swoich osiągnięć w tym obszarze otrzymał Nagrodę im. J.P. Schaudera dla młodych matematyków przyznawaną przez działające w Toruniu Uniwersyteckie Centrum Badań Nieliniowych. Teraz dostał grant na realizację projektu „Interacting Solitary Waves in Nonlinear Wave Equations”.
Laureaci wczorajszego rozdania grantów ERC pochodzą z 44 państw, głównie z Niemiec (66), Włoch (57) i Francji (32). Swoje badania będą prowadzić na uczelniach i ośrodkach badawczych w 24 krajach, głównie w Niemczech (87), Francji (50) i Holandii (44).
Mariusz Karwowski
