Do opracowania opartej na dialogu społecznym polityki leśnej, która będzie łączyła szybko rozwijającą się wiedzę naukową na temat tych złożonych ekosystemów z potrzebami i interesami różnych grup społecznych wzywa Komitet Problemowy ds. Kryzysu Klimatycznego przy Prezydium PAN.
Najnowszy komunikat Komitetu poświęcono lasom, które – jak zaznaczają członkowie tego gremium – są zarazem ofiarą zmian klimatu, jak i naszym kluczowym sojusznikiem w walce z nimi.
Naukowcy wskazują, że las, jaki do niedawna znaliśmy, zmienia się na naszych oczach. Dotyczy to m.in. zasięgu występowania wielu gatunków, tempa wzrostu drzew, struktury i składu drzewostanów. W wyniku susz, huraganowych wiatrów, powodzi, pożarów czy aktywności patogenów grzybowych oraz owadów liściożernych i żerujących pod korą zamiera coraz więcej drzew. Gdzieniegdzie dochodzi już nawet do lokalnego zastępowania zbiorowisk leśnych przez zbiorowiska krzewiaste czy roślinność trawiastą. Procesy te obserwuje się już także w Polsce, a ich nasilenie w wyniku zmian klimatu wydaje się nieuniknione.
Dlatego Komitet zwraca uwagę na kluczową rolę, jaką lasy mogą odgrywać w przeciwdziałaniu zmianom klimatu i łagodzeniu ich skutków.
Las przechwytuje z atmosfery dwutlenek węgla, który następnie przechowywany jest w samych drzewach oraz w glebie. Zwiększenie powierzchni lasów nie zastąpi wprawdzie odchodzenia od paliw kopalnych, ale może być jednym z narzędzi kompensowania emisji dwutlenku węgla. Lasy odgrywają też kluczową rolę w stabilizacji obiegu wody, zmniejszając dotkliwość zarówno susz, jak i powodzi – czytamy w komunikacie.
Naukowcy podkreślają, że równie ważna co wielkość powierzchni lasów, jest ich jakość. Wycinanie starych drzew i sadzenie w ich miejsce młodych nie jest sposobem na poprawę bilansu węglowego w czasie mierzonym dziesięcioleciami – przekonują eksperci. Radzą, by szczególną ochroną powinny więc zostać objęte stare, bioróżnorodne systemy leśne, zwłaszcza że znacznie efektywniej stabilizują one cykl obiegu wody w zlewni niż lasy o uproszczonej strukturze, znajdujące się w początkowych stadiach rozwoju lub monokultury.
Ochrona bioróżnorodności lasów powinna być dla nas ważniejsza niż maksymalizacja ich wydajności produkcyjnej. Jest to szczególnie istotne na terenach górskich i podgórskich zagrożonych powodziami oraz w środkowej Polsce objętej ujemnym bilansem wodnym i wyższym stopniem zagrożenia suszą. Ważną rolę pełnią również lasy o charakterze naturalnym, zlokalizowane w sąsiedztwie większych skupisk ludzkich, np. lasy miejskie, które w okresie fal upałów stanowią ważne obszary wytchnienia dla mieszkańców miast – podnoszą członkowie Komitetu, rekomendując zwiększanie obszarów zalesionych (choć nie kosztem innych ważnych ekosystemów m.in. bagiennych) i ochronę tych istniejących.
Jednocześnie dodają, że potrzebne są szybkie i daleko idące zmiany w zarządzaniu lasami. Nie mają wątpliwości, że trzeba na nowo przemyśleć hierarchię funkcji lasów i nasz sposób zarządzania nimi. Konieczne jest ich zdaniem pogodzenie produkcji drewna z sekwestracją węgla, ochroną zasobów wodnych oraz ochroną bioróżnorodności w ekosystemach leśnych.
W katalogu najpilniejszych zadań, które pozwolą uniknąć nieodwracalnych strat, wymieniają między innymi:
W końcowej części komunikatu naukowcy sygnalizują potrzebę podjęcia pilnych działań zmierzających do ochrony polskich lasów.
Kompleksowe działania powinny być wypracowane z udziałem wszystkich grup interesariuszy oraz ekspertów. Musimy uratować nasze lasy, żeby one mogły ratować nas – apeluje Komitet Problemowy ds. Kryzysu Klimatycznego przy Prezydium PAN, wzywając do opracowania wielowymiarowej, opartej na dialogu społecznym polityki leśnej.
Gremium, któremu przewodniczy prof. Szymon Malinowski, zrzesza specjalistów reprezentujących różne dziedziny nauki. Jego zadaniem jest dostarczanie wiedzy eksperckiej w zakresie ograniczania zmiany klimatu i adaptacji do jej skutków.
GaL, źródło: PAN
Idealnie. Już można zalesić 30 proc. najsłabszych gruntów rolnych. I do rolnictwa nie trzeba będzie dopłacać i pseud ekologia się rozwinie, u ejo systemy leśne na gruntach porolniczych będzie można badać, i kasa na to w nauce będzie. Tylko dlaczego tak późno.
Już obecnie jedyna
nadzieja leśników, ekologów, inżynierów od środowiska, ekonomistow środowiska, nawet socjologów itp. to granty na bagna, szuwary i olsy... Nawet z Unii dają. Jest co badać do emerytury. I mówią, że w nauce bieda.