Prof. Stefan Dziembowski z Uniwersytetu Warszawskiego oraz prof. Sebastian Faust z Politechniki w Darmstadt zostali laureatami Polsko-Niemieckiej Nagrody Naukowej Copernicus 2020. Za badania nad modelami zabezpieczania danych przed niepowołanym dostępem, matematycznymi podstawami kryptowalut i innymi zagadnieniami z zakresu kryptografii i bezpieczeństwa IT otrzymali po 100 tys. euro.
Nagrodę Naukową Copernicus raz ósmy przyznały wspólnie Fundacja na rzecz Nauki Polskiej i niemiecka organizacja naukowa DFG. Laureatów wyłoniono w drodze konkursu spośród 29 nominowanych par kandydatów. Zostali docenieni za wybitną i wyróżniającą się współpracę w dziedzinie kryptografii i bezpieczeństwa IT. Ich wspólne badania nad podstawami i zastosowaniami tych obszarów wiedzy znacząco wpłynęły na systemy używane w świecie rzeczywistym.
Obaj współpracują ze sobą odkąd dekadę temu spotkali się na konferencji naukowej. Ich badania, w których często angażują młodych badaczy, koncentrują się na zastosowaniu technik matematycznych w informatyce. Ich współpraca doprowadziła do powstania kilku ważnych wspólnych publikacji, które spotkały się z dużym zainteresowaniem społeczności akademickiej i miały znaczący wpływ na systemy używane w praktyce. W szczególności ich praca nad równoważnością tak zwanego „modelu wycieku z szumami” i „modelu z losowym próbkowaniem” zdobyła nagrodę Best Paper Award na prestiżowej konferencji EUROCRYPT 2014 i znacząco przyczyniła się do ogólnego poznania metod obrony przed tzw. atakami typu „side-channel”. Ataki te są uważane za jedne z największych zagrożeń dla praktycznych systemów bezpieczeństwa.
Kolejny ważny obszar ich współpracy naukowej dotyczy technologii blockchain i kryptowalut. Zaproponowali oni pojęcie tzw. dowodów przestrzeni (ang. „proofs of space”), które oferują bardziej „ekologiczną” alternatywę dla wydobywania kryptowalut niż ta wykorzystywana w Bitcoinie. Technologia ta jest obecnie wdrażana w komercyjnych projektach blockchainowych. Ostatnio Dziembowski i Faust stworzyli system „Perun”, który umożliwia wykonywanie aplikacji blockchainowych w czasie rzeczywistym. Obecnie pracują nad wdrożeniem tej technologii w postaci projektu typu open source zintegrowanego z istniejącymi platformami blockchainowymi.
Stefan Dziembowski (na fot. po lewej) jest profesorem na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie prowadzi grupę badawczą zajmującą się kryptografią i blockchainem. Otrzymał stopień doktora na Uniwersytecie Aarhus w Danii. Następnie odbył staże postdoktorskie na Politechnice Federalnej w Zurychu w Szwajcarii, w instytucie Włoskiej Narodowej Rady ds. Badań Naukowych w Pizie oraz na Uniwersytecie Sapienza w Rzymie. Od 2010 r. jest zatrudniony na Uniwersytecie Warszawskim. Jest laureatem grantów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (Starting i Advanced), a także Fundacji na rzecz nauki Polskiej (Welcome i Team). Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół kryptografii, blockchaina i inteligentnych kontraktów.
Sebastian Faust jest profesorem na politechnice w Darmstadt i szefem grupy kryptografii stosowanej. Po ukończeniu doktoratu na Katolickim Uniwersytecie w Leuven w Belgii odbył staż podoktorski na uniwersytecie w Aarhus w Danii, a potem w Politechnice Federalna w Lozannie w Szwajcarii na stypendium Marie Curie. Następnie wrócił do Niemiec na Uniwersytet Ruhry w Bochum, gdzie został zatrudniony jako adiunkt w ramach programu Emmy Noether Research finansowanego przez fundację DFG. Od 2017 r. jest profesorem zwyczajnym na Politechnice w Darmstadt. W swoich badaniach koncentruje się na kryptografii, technologii blockchain i bezpieczeństwie IT.
Obydwaj kryptografowie są ósmą parą zwycięzców, którzy otrzymają Nagrodę Copernicus. Od 2006 roku jest ona przyznawana przez DFG i FNP co dwa lata wybitnym naukowcom z Polski i Niemiec (po jednym z każdego kraju). Wyróżnienie nosi imię astronoma Mikołaja Kopernika i ma na celu podkreślenie bliskiej współpracy badawczej między dwoma krajami. Nagroda pieniężna w wysokości 200 tys. euro jest przekazywana w równych częściach przez obie organizacje. Środki te powinny zostać wykorzystane przez naukowców na rzecz dalszego rozwoju współpracy polsko-niemieckiej.
MK, źródło: FNP