Rozbudowa infrastruktury do badania aerozoli, chmur oraz gazów śladowych to główny cel projektu ACTRIS koordynowanego przez Uniwersytet Wrocławski.
ACTRIS to ogólnoeuropejska infrastruktura służąca badaniom aerozoli, chmur i gazów śladowych. Powstała w celu dostarczania wysokiej jakości danych o tzw. krótkożyciowych składnikach atmosfery. Zapewnia dostęp do niezbędnych informacji służących zrozumieniu procesów atmosferycznych oraz interakcji bio-geo-chemicznych między samą atmosferą a ekosystemami różnego typu. Działalność ACTRIS w Europie zrzesza obecnie ponad 100 europejskich partnerów z 22 krajów, współpracujących ze sobą w ramach konsorcjów międzynarodowych. ACTRIS Polska skupia się na pomiarach aerozoli, które są słabo poznanym czynnikiem klimatotwórczym i jednym ze składników smogu, a także na badaniu chmur i interakcji aerozoli z chmurami. Jednym z celów projektu jest włączenie się w europejskie struktury ACTRIS.
Poza aspektami naukowymi infrastruktura ACTRIS posłuży również do wzmocnienia potencjału B+R: dostarczy dane o narażeniu na szkodliwe zanieczyszczenia atmosferyczne oraz dane do modelowania ich rozprzestrzeniania, a także w celu kształtowania polityki energetycznej i transportowej, w tym elektromobilności; umożliwi poznanie klimatotwórczej roli aerozoli, chmur i krótkożyciowych gazów śladowych; dostarczenie danych do modelowania w celu kształtowania polityki transportowej, w tym elektromobilności; podniesie świadomość społeczeństwa na temat wpływu aerozoli, chmur i gazów śladowych na kwestie dotyczące klimatu oraz zdrowia.
W ramach projektu planowane jest doposażenie i rozbudowa centrów badawczych we Wrocławiu, Rzecinie, Raciborzu, Sosnowcu, Zabrzu i Strzyżowie. Realizacja zadań wymaga wzbogacenia centrów o m.in: stanowiska lidarowe (stacjonarne i mobilne), windprofiler, spektrometry cząstek, aparaturę do pomiarów współczynników rozpraszania i absorpcji światła na aerozolu (aethalometr oraz nephelometr polarny), fotometry słoneczne, pyłomierze, ceilometry. Aparatura ta ma dostarczyć wysokiej jakości danych i zwiększyć dostępność do nich w zakresie zmienności czasowej i przestrzennej aerozoli w atmosferze oraz poszerzyć wiedzę w takich obszarach, jak: zmiany klimatu, ograniczenia widzialności, jakość powietrza, poprawa analiz meteorologicznych, poprawa prognoz pogody, zakwaszenie opadów i osadów, biologia oceanów, prawidłowa analiza i weryfikacja danych satelitarnych.
Na realizację zadania konsorcjum otrzymało dotację w wysokości 11,6 mln zł. Przedsięwzięcie zostało wpisane na Polską Mapę Drogową Infrastruktury Badawczej. Ministerstwo Edukacji i Nauki wybrało te projekty, które mogą w przyszłości pomóc w rozwiązaniu globalnych problemów, takich jak: zrównoważony rozwój i ochrona środowiska naturalnego oraz środowiska człowieka, bezpieczeństwo energetyczne i dostęp do surowców, a także rozwój nowoczesnych technologii.
W skład konsorcjum wchodzą: Instytut Geofizyki PAN, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Wrocławski (lider), Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Uniwersytet Śląski w Katowicach.
źródło: UŚ