Po raz pierwszy w historii polskie ośrodki naukowe, i to od razu trzy, zdobyły granty w bardzo prestiżowym konkursie Teaming for Excellence finansowanym z programu Horyzont 2020. Liderami zwycięskich projektów są: Akademia Górniczo-Hutnicza, Narodowe Centrum Badań Jądrowych i Uniwersytet Warszawski.
Teaming for Excellence jest jednym z trzech głównych instrumentów inicjatywy Unii Europejskiej – „Upowszechnianie doskonałości, poszerzanie uczestnictwa” realizowanej w ramach programu Horyzont 2020. Konkurs ma na celu tworzenie nowych Centrów Doskonałości, a także wzmacnianie już istniejących poprzez tworzenie konsorcjów z najlepszymi ośrodkami naukowymi z całej Europy. W pierwszej fazie konkursu Komisja Europejska wybrała 30 spośród 208 złożonych projektów. Rywalizowały one wraz z ubiegłorocznymi, które przeszły wprawdzie do drugiego etapu, ale nie otrzymały finansowania. Ostatecznie wyselekcjonowano 13 projektów z największym potencjałem, w tym trzy polskie zgłoszone przez Akademię Górniczo-Hutniczą (SANO), Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych (ENSEMBLE3) oraz Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NOMATEN). Tym samym polskie jednostki naukowe – ex aequo z cypryjskimi – zostały głównymi laureatami konkursu. Nagrodzono także po dwa projekty z Czech i Portugalii, a także po jednym z Bułgarii, Estonii i Łotwy.
Akademickie Centrum Komputerowe Cyfronet AGH będzie partnerem wiodącym projektu SANO realizowanego wraz z Klastrem LifeScience Kraków, University of Sheffield i Insigneo Institute, Forschungszentrum Jülich, Fraunhofer ISI oraz Narodowym Centrum Badań i Rozwoju. W jego ramach ma powstać Centrum Doskonałości Nowych Metod Diagnostyki Obliczeniowej i Terapii Zindywidualizowanej, które zajmie się tworzeniem innowacyjnych metod diagnostyki medycznej i zindywidualizowanej terapii wspomaganych zaawansowanymi symulacjami komputerowymi. Naukowcy będą tam rozwijać nowe metody obliczeniowe, algorytmy, modele i technologie związane z medycyną spersonalizowaną, dostosowaną do organizmu i potrzeb pacjenta. Medycyna personalizowana (ang. personalised healthcare, personalised medicine) to koncepcja, która opiera się na zrozumieniu różnic między pacjentami chorującymi na tę samą chorobę i na jednoczesnym poznawaniu złożoności chorób. Dzięki tej wiedzy możliwe jest dobieranie odpowiednich terapii do konkretnych grup pacjentów.
– To projekt niezwykle ważny, nie tylko ze względu na swój rozmiar, ale i na fakt, że jest blisko ludzi – podkreślał w wywiadzie dla „Gazety Wyborczej Kraków” prof. Kazimierz Wiatr, dyrektor Akademickiego Centrum Komputerowego AGH, w którym znajduje się słynny superkomputer Prometheus. – W Cyfronecie i w całym Krakowie mamy zgromadzone ogromne kompetencje, zarówno pod kątem doskonale przygotowanych badaczy, jak i nowoczesnej infrastruktury. Chcemy, by nauka naprawdę służyła gospodarce.
Uniwersytet Warszawski jest z kolei liderem projektu ENSEMBLE3, w ramach którego utworzona zostanie jednostka badawcza wykorzystująca technologie dotyczące wzrostu kryształów i nowych materiałów funkcjonalnych o innowacyjnych właściwościach elektromagnetycznych (Centre of Excellence for Nanophotonics, Advanced Materials and Novel Crystal Growth-based Technologies). Znajdą one zastosowanie w nanofotonice, optoelektronice i medycynie. Konsorcjantami są: Karlsruher Institut für Technologie, Sapienza University of Rome, Cooperative Research Center Nanogune Consolider, Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
Trzecim zwycięskim projektem z Polski jest NOMATEN, będący wspólną inicjatywą francuskiego Komisariatu Energii Jądrowej i Energii Alternatywnych (CEA), fińskiego Centrum Badań Technicznych VTT i Narodowego Centrum Badań Jądrowych. Stworzona przez nie jednostka ma opracowywać, testować i przygotowywać do produkcji materiały odporne na szczególnie trudne warunki spotykane m.in. w przemyśle chemicznym i energetyce, a także o specjalnych właściwościach użytecznych dla medycyny czy w technologiach kosmicznych. Utworzone grupy badawcze będą zajmowały się m.in. materiałami dla przemysłu jądrowego, w tym dla reaktorów IV generacji, materiałami niezbędnymi dla wysoko wydajnych instalacji chemicznych oraz syntezą nowych leków, w szczególności radiofarmaceutyków. Kluczowym elementem jest wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań wypracowywanych w sektorze jądrowym w zastosowaniach ogólnych, z korzyścią dla gospodarki i społeczeństwa.
– Sukces projektu NOMATEN odniesiony w niezwykle prestiżowym konkursie UE dowodzi, że nasi naukowcy są postrzegani jako wartościowi partnerzy w Europejskiej Przestrzeni Badawczej – przekonuje prof. Krzysztof Kurek, dyrektor NCBJ. – Dowodzi także, że dobrze radzimy sobie ze skomplikowanymi i wymagającymi europejskimi procedurami pozyskiwania środków na działalność naukową, a polskie instytucje publiczne takie jak Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego czy Fundacja na rzecz Nauki Polskiej są w stanie udzielić uczonym i jednostkom naukowym skutecznego wsparcia.
Wszystkie zwycięskie projekty otrzymają wsparcie w wysokości 15 milionów euro.
MK
Źródło: Gazeta Wyborcza Kraków, UW, NCBJ, MNiSW
Teaming for Excellence – wyniki 2 etapu