Po opublikowanych 19 lutego kolejnych zmianach w wykazie czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych Komisja Ewaluacji Nauki wydała komunikat, w którym odnosi się do procedury jego tworzenia, a także przedstawia rozbieżności między swoimi rekomendacjami a opublikowaną listą.
W dniu 19 lutego na stronach Ministerstwa Edukacji i Nauki został opublikowany komunikat pt. „Zmiana i sprostowanie Komunikatu Ministra Edukacji i Nauki z dnia 9 lutego 2021 r. w sprawie wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych”. W komunikacie zawarto kolejne zmiany w wykazie czasopism naukowych, obejmujące dodanie do wykazu 5 czasopism oraz podniesienie punktacji w przypadku 96 czasopism.
Komisja Ewaluacji Nauki pragnie przypomnieć, iż działając na podstawie art. 274 ust.1 pkt. 2 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2020 r. poz. 85, z późn. zm.) oraz § 14a Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 7 listopada 2018 r. w sprawie sporządzania wykazów wydawnictw monografii naukowych oraz czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 349), dokonała oceny czasopism naukowych, ujętych w międzynarodowych bazach, o których mowa w § 6 ww. rozporządzenia, po dniu określonym przez Ministra przy sporządzeniu ostatniego wykazu. W dniu 14 stycznia 2021 r. Komisja podjęła Uchwałę nr 1/2021 w sprawie rekomendowanych zmian w wykazie czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych, a wykaz czasopism rekomendowanych przez Komisję stanowił załącznik do ww. uchwały.
Komisja pragnie podkreślić, iż sposób ustalania punktacji czasopism naukowych został określony w ww. Rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ponadto, sposób ustalania punktacji jest opisany na stronie www.konstytucjadlanauki.gov.pl, na której opublikowano także listy czasopism wraz z proponowaną punktacją przygotowane przez zespoły doradcze właściwe dla poszczególnych dyscyplin naukowych, a także pierwotny wykaz zaproponowany przez Komisję Ewaluacji Nauki. Komisja pragnie wyjaśnić, iż punktację w każdej z dyscyplin przypisanych do danego czasopisma proponował pierwotnie zespół doradczy, powołany w tej dyscyplinie. Punktacja proponowana przez każdy z 44 zespołów doradczych wynikała z wartości centylowej, wyliczonej w poszczególnych dyscyplinach na podstawie wybranego przez zespół wskaźnika wpływu.
W przypadku czasopism wskazywanych z bazy ERIH+ lub będących przedmiotem projektów finansowanych w programie „Wsparcie dla czasopism naukowych” – wstępna wartość punktowa wynosiła, zgodnie z ww. Rozporządzeniem, 20 pkt. W przypadku uznania, że wartość ta nie odpowiada rzeczywistemu wpływowi tego czasopisma lub recenzowanych materiałów na rozwój nauki, zespół mógł zaproponować zmniejszenie lub zwiększenie liczby punktów o nie więcej niż dwa progi punktowe, przy czym ta propozycja zmiany podlegała ocenie Komisji Ewaluacji Nauki. W przypadku czasopism przypisanych do więcej niż jednej dyscypliny naukowej, punktacja proponowana przez zespoły w poszczególnych dyscyplinach mogła się różnić. Jeśli różnica nie przekraczała dwóch progów punktowych, Komisja Ewaluacji Nauki przypisywała czasopismu liczbę punktów najbliższą średniej arytmetycznej punktacji przypisanej czasopismu w poszczególnych dyscyplinach. Jeśli natomiast różnica wartości przypisanych przez zespoły punktów przekraczała dwa progi punktowe, Komisja Ewaluacji Nauki dokonywała dodatkowej oceny i przedstawiała Ministrowi propozycję ustaloną na podstawie punktacji wskazanej przez zespół doradczy powołany w dyscyplinie wiodącej dla tego czasopisma.
W kontekście wprowadzonych do wykazu zmian, w których opracowaniu Komisja Ewaluacji Nauki nie uczestniczyła, Komisja pragnie przedstawić zakres tych zmian w odniesieniu do wykazu czasopism rekomendowanych przez Komisję w Uchwale KEN nr 1/2021.
Charakterystyka rozbieżności między rekomendacjami Komisji Ewaluacji Nauki a Wykazem czasopism naukowych opublikowanym 9 lutego 2021 r. oraz między wykazami z 9 i 18 lutego 2021 r.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 12 lutego 2019 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie sporządzania wykazów wydawnictw monografii naukowych oraz czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych (tekst jednolity Dz.U. 2020 poz. 349) oraz wytycznymi Ministerstwa, Komisja Ewaluacji Nauki mogła:
1) rekomendować dodanie do wykazu nowych czasopism, które zostały dodane (od czasu opublikowania poprzedniego wykazu) do baz Web of Science (WoS) lub Scopus i które nie były uwzględnione dotychczas w wykazie czasopism;
2) rekomendować dodanie do wykazu nowo dodanych czasopism do bazy ERIH+, które nie były uwzględnione dotychczas w wykazie czasopism;
3) rekomendować zmianę punktacji czasopism z wykazu, które były w nim uwzględnione na podstawie konkursu „Wsparcie dla czasopism naukowych” lub pochodzących z bazy ERIH+; podstawą zmiany punktacji mogło być jedynie rozpoczęcie indeksowania tych czasopism w bazach WoS lub Scopus.
KEN, mimo wielu głosów ze środowiska i samych członków KEN, nie mogła sugerować zmiany punktacji czasopism z wykazu, które nie spełniały warunków wskazywanych w powyższych trzech punktach. Oznacza to, że zmiana wartości wskaźników bibliometrycznych danego czasopisma (np. Impact Factor) wynikająca z opublikowania nowej edycji wskaźników, nie mogła posłużyć do aktualizacji punktacji czasopisma. Taka zmiana byłaby możliwa tylko wtedy, gdyby Ministerstwo – zgodnie z rozporządzeniem – uruchomiło ponownie procedurę oceny czasopism i w tym celu powołało 44 zespoły dyscyplinarne.
W uchwale z dnia 14 stycznia 2021 r. KEN rekomendował:
1) dodanie 890 czasopism dodanych do baz WoS lub Scopus (5 czasopism za 70 pkt, 8 za 40 pkt, 877 czasopism za 20 pkt);
2) dodanie 69 czasopism nowododanych do bazy ERIH+ (1 czasopismo za 70 pkt, 3 za 40 pkt, 65 za 20 pkt);
3) zmianę punktacji dla 40 czasopism z wykazu (3 czasopism z 20 pkt na 70 pkt, 3 czasopism z 40 pkt na 70 pkt, 34 czasopism z 20 pkt na 40 pkt).
Łącznie KEN rekomendował dodanie 959 czasopism i zmianę punktacji 40 czasopism.
Opublikowany 9 lutego 2021 r. wykaz uwzględniał rekomendacje KEN, lecz dodatkowo Ministerstwo dodało 73 czasopisma (3 za 70 pkt, 29 za 40 pkt i 41 za 20 pkt), które nie były przedmiotem prac KEN; 37 z tych czasopism w momencie publikacji wykazu nie było indeksowanych ani w WoS, ani w Scopus, ani w ERIH+.
Ponadto Ministerstwo podniosło 237 czasopismom punktację względem punktacji z 2019 r. lub rekomendacji KEN (w czterech przypadkach przekraczając dwa progi punktowe). Szczegółowo:
W dniu 19 lutego 2021 r. na stronach Ministerstwa został opublikowany komunikat z 18 lutego 2021 r. o zmianie i sprostowaniu komunikatu w sprawie wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych. Komisja Ewaluacji Nauki nie uczestniczyła w opracowaniu tych zmian.
W świetle ww. komunikatu, Ministerstwo dodało 5 nowych polskich czasopism z przypisanymi 40 punktami, które nie są indeksowane ani w WoS, ani w Scopus, ani w ERIH+. Ponadto, 96 czasopismom Ministerstwo podniosło punktację:
Komisja Ewaluacji Nauki
Punktacja czasopism wymusza ubieganie sie o publikacje w czasopismach najwyżej punktowanych. Nie odzwierciedla jednak poziomu naukowego autorów. W czasach kiedy nie było punktacji wiadomo było, że np. "Państwo i Prawo" przedstawiało najwyższy poziom. Podobnie jest z miarą poziomu publikacji na podstawie cytowań. Zgodnie ze stanowiskiem niektórych filozofów nauki, teoria naukowa "trzyma się" m.in. dzieki temu, że naukowcy maja konformistyczne nastawienie do określonego grona naukowców i nawet, gdy teoria się sypie próbują ją ratować za każdą cenę, aby zaistnieć w środowisku.
Ja nie zmienię punktów? Ja? Potrzymaj mi piwo...