Kilkunastu urzędujących rektorów mogłoby skorzystać na wejściu w życie projektu ustawy o zmianie Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce z 2018 r. zaproponowanej przez posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Pomysł, pod którym podpisało się 25 posłów PSL, nie jest nowy. Dotyczy zniesienia ograniczeń wiekowych przy ponownym kandydowaniu na stanowisko rektora uczelni publicznej. Propozycja była podnoszona już wcześniej. Ostatnio publicznie na posiedzeniu Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, w obecności wiceministra nauki prof. Wojciecha Maksymowicza, przedstawił ją prof. Tadeusz Trziszka, rektor Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Pełni on funkcje po raz pierwszy i przyszło mu rozpocząć zasadniczą reformę uczelni, związaną z wejściem w życie nowego Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce. Właśnie kontynuacją reformy rektor UPWr uzasadniał swój wniosek. Podobnie tłumaczą go także posłowie PSL. Obecna ustawa mówi, że kandydatem na rektora może być osoba, która „nie ukończyła 67. roku życia do dnia rozpoczęcia kadencji”, czyli do 1 września 2020 r. Oznacza to, że kandydować mogłyby tylko te osoby, które urodziły się przed 1 września 1953 r. Bez wejścia w życie tej poprawki wielu urzędujących pierwszą kadencję rektorów uczelni publicznych nie mogłoby ubiegać się o reelekcję.
Na zmianie skorzystałoby czterech z pięciu urzędujących rektorów uniwersytetów przyrodniczych. Gdyby projekt PSL został przyjęty przez Sejm na stanowisko rektora mógłby ponownie kandydować nie tylko prof. T. Trziszka, rektor Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu (rocznik 1948). Podobną sposobność uzyskaliby także: prof. Zygmunt Litwińczuk – rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, który niedawno skończył 70 lat; prof. Jan Pikul – rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu (rocznik 1949) i prof. Wiesław Bielawski – rektor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (rocznik 1950).
Zniesienie ograniczenia wieku przy ubieganiu się o ponowny wybór otworzyłoby furtkę do ponownego kandydowania także rektorom dużych uczelni, którzy przekroczyli obecny ustawowy wiek 67 lat, a w tej chwili sprawują pierwszą kadencję: prof. Andrzeja Lesickiego – rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (rocznik 1950), prof. Andrzeja Kowalczyka – rektora Uniwersytetu Śląskiego (rocznik 1950), prof. Adama Jezierskiego – rektora Uniwersytetu Wrocławskiego (rocznik 1948), prof. Antoniego Różalskiego – rektora Uniwersytetu Łódzkiego (rocznik 1952).
Także kilku rektorów uczelni technicznych zyskałoby możliwość ponownego kandydowania: prof. Cezary Madryas z Politechniki Wrocławskiej (rocznik 1952), prof. Tadeusz Markowski z Politechniki Rzeszowskiej (rocznik 1947), prof. Wiesław Trąmbczyński z Politechniki Świętokrzyskiej (rocznik 1947), prof. Sławomir Wiak z Politechniki Łódzkiej (rocznik 1948) i prof. Jan Kazior z Politechniki Krakowskiej (rocznik 1951).
O reelekcję mogliby się ubiegać także: prof. Marek Rocki (ur. w maju 1953 r.) – rektor Szkoły Głównej Handlowej, oraz prof. Grzegorz Kurzyński (rocznik 1949) – rektor Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego we Wrocławiu.
Należy zauważyć, że także poprzednia ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym przewidywała w pewnych sytuacjach, mianowicie konkursu na stanowisko rektora, ograniczenia wiekowe: 67 lat lub 70 lat w przypadku profesorów tytularnych. Ograniczenie nie dotyczyło rektorów powołanych w wyniku wyborów, a w ten sposób zostali powołani rektorzy wszystkich wymienionych wyżej uczelni.
W kontekście projektu posłów PSL należy zapewne odczytywać warunkowe zgłoszenie kandydatury prof. Jarosława Płuciennika z Uniwersytetu Łódzkiego.
Piotr Kieraciński
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce