Aktualności
Sprawy nauki
23 Marca
Źródło: archiwum prywatne
Opublikowano: 2022-03-23

Prof. Marek Jeżabek: Decyzja zapadła

Prof. Marek Jeżabek, w latach 2004–2020 dyrektor Instytutu Fizyki Jądrowej w Krakowie, członek międzynarodowej Rady Naukowej Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnej (Rosja), komentuje dla FA decyzję o zerwaniu współpracy ze ZIBJ.

Jeżeli Rosji uda się pokonać Ukrainę, to mamy nową zimną wojnę, a zatem żadne kontakty z rosyjską nauką nie są możliwe. Osobiście mam ogromny szacunek dla rosyjskich naukowców, ich osiągnięć i poziomu naukowego. Bardzo zachęcałem swoich kolegów i koleżanki do udziału w dobrych programach naukowych w Dubnej. Gdyby jednak doszło do sytuacji, że zrywamy współpracę z Rosją, w tym gospodarczą, a zatem i wymianę technologiczną, to musimy też zerwać współpracę naukową, która przecież wymaga choćby swobody poruszania się i wypowiedzi. Miałbym ogromny problem w rozmowie z moimi partnerami, mając świadomość, że jeśli powiedzieliby szczerze, iż są przeciwko wojnie, mogliby narazić się na więzienie. W takich warunkach zewnętrznych nie da się współpracować. Natomiast jeśli w Rosji nastąpi zmiana polityczna, Putin zostanie zastąpiony przez kogoś, kto będzie prowadził pokojową politykę, to odbudowa stosunków naukowych nie będzie stanowiła problemu. Jeszcze raz mówię: w nauce niezbędna jest otwartość, szczera wymiana poglądów, stosunki przyjazne. To buduje skuteczność naukową.

W obecnej sytuacji nasz rząd zdecydował o zerwaniu stosunków z Dubną. To dobra decyzja. Nasza składka za rok 2022, która wynosi ok. 11 milionów dolarów (4,8% budżetu ZIBJ) i jest największą składką zagraniczną, a drugą po wkładzie rosyjskim (80,8%) pozycją w budżecie ZIBJ w Dubnej, została już wpłacona. To jest realna strata, ale koszty wojny Rosji z Ukrainą, które ponosi nasz kraj, są nieporównanie większe. Wszyscy rozumiemy, że trzeba je ponieść, bo chodzi o bezpieczeństwo Polski.

W Dubnej prowadzone były światowej klasy badania, a kilka laboratoriów to czołowe ośrodki w świecie. Rosjanie mają też wspaniałych fizyków teoretyków. To wszystko stanowiło poważny argument za szeroką współpracą. Używam jednak czasu przeszłego, bo napaść na Ukrainę stanowi punkt zwrotny w najnowszej historii. Świat zmienił się na naszych oczach. Decyzja zapadła: Polska wycofa się z Dubnej. Polscy uczeni mają wrócić do kraju. I bez tego pewnie by wracali.

Wystąpienie ze ZIBJ spowoduje cały szereg problemów. Polskie środowisko naukowe będzie musiało te straty nadrobić. To problem dla badaczy, którzy swoje życie naukowe od kilku lat związali z projektami realizowanymi w Dubnej, np. w akceleratorze NIKA, z którym wiele polskich grup naukowych łączyło swoje plany i zainwestowało w nie wiele wysiłku, jak choćby specjaliści z Politechniki Warszawskiej. W Dubnej bardzo dobrze rozwijały się badania z użyciem źródeł neutronowych. Instytut posiada źródło neutronowe wysokiej klasy, choć nie najlepsze na świecie. W Europie można znaleźć lepsze ośrodki, np. Instytut Laue-Langevin w Grenoble czy budowane Europejskie Źródło Spalacyjne w Lund w Szwecji. Jeśli ono zostanie ukończone, Dubna będzie znacznie mniej atrakcyjna. Trzeba będzie zabiegać o działania osłonowe – myślę, że spotkamy się ze zrozumieniem w ministerstwie. Można by było pomyśleć o wydzielonym funduszu, który pozwoliłby instytucjom i grupom badawczym dokończyć przedsięwzięcia tam rozpoczęte i pokryć straty wynikające z zerwania relacji z Dubną. Na pewno trzeba stworzyć możliwość zatrudnienia uczonych z Ukrainy, którzy w wyniku napaści Rosji utracili swoje miejsca pracy czy też po prostu uciekli. Takie programy zostały ogłoszone, ale z niewielkimi środkami i na zbyt krótki czas pobytu. Jeśli uczeni z Ukrainy chcieliby pracować w Polsce, moglibyśmy im pomóc, żeby za jakiś czas mogli wrócić i odbudować swój kraj po wojnie.

Notował Piotr Kieraciński

Dyskusja (43 komentarzy)
  • ~Zofia 08.10.2024 07:20

    .

  • ~Obywatel 28.05.2024 01:35

    Szpiedzy, dywersja, podpalenia w Polsce, sankcje, ale Polacy w Dubnej maja sie w najlepsze. Nie wstyd Wam>

  • ~Emeryt 12.03.2024 22:02

    Kupilem sobie dwa mieszkania za dolary w Dubnej, frajery placili ruble, dolary, a w Polsce ZUS :)

  • ~Emeryt 20.02.2024 21:28

    Fajnie bylo w Dubnej. Mozna bylo brac emeryture i dolary z Dubnej, a frajery sie nie zorientowaly :)

  • ~Kolega 20.02.2024 21:22

    Dziwi Cie to? Nie zartuj :)

  • ~Wlodzimierz Putim 16.02.2024 19:12

    Dwa lata po wybuchu wojny Dorotka dalej nie ma zamiaru wracac. Trzebaby sprawe naglosnic, obsypac dolarami naszego geniusza.

  • ~Koko 02.12.2023 20:32

    Wspaniała postawa Profesorze!

  • ~Stary_Esbek_z_Krakowa 28.07.2023 16:29

    Biedaki grantu by nigdy nie dostali. Ktos powinien towarzystwo wyprowadzic z socjalizmu. A czerwonowlosa gwiazda siedzi tam w najlepsze. Zenada

  • ~Stary_Esbek_z_Krakowa 28.07.2023 15:27

    Hehe, teraz podobno Dziadki lataja do Czarnka skomlec o dolary dla wybitnie uzdolnionych - z synkiem Dziadka na czele. Wstydziliby sie

  • ~Stary_Esbek_z_Krakowa 07.06.2023 18:15

    Kochani, a zastanawialiscie sie kiedys czy trzymanie kilku osob nielegalnie we wrogim Kraju jest bezpieczne dla naszej Ojczyzny? Przeciez te osoby siedza tam na Rosyjskim podsluchu, nikt mnie nie przekona, ze jest inaczej. Sluzby Polskie maja tam teraz ograniczone mozliwosci. Podsumowujac, te Osoby siedza w Rosji w czasie, gdy tworzone jest zagrozenie, pracuja dla Rosjan na polskich afiliacjach. Ja to moze przejsc w 2023 roku? Kto jest za to odpowiedzialny? Skoro te osoby sa nie do usuniecia, podczas gdy inni wyjechali to sa dwa wyjscia, albo sa z Firmy Polskiej albo z Rosyjskiej. Moze ktos mi wyjasnic o co tu chodzi?

  • ~Koledzy z Polski 13.05.2023 18:38

    Jeden koles jest na tyle bezczelny, ze reprezentujac Rosje pod Polska afiliacje zabiera w podroze jeszcze swoja zone i robi sobie wakacje. Brawo, fajnie ze te dziaki wkrotce raczej juz zejda, to sie skonczy ta komedia wreszcie Dubienska, heh. Druga w czerwonych wlosach jeszcze lepsza i rownie utalentowana co 'pan dyrektor', rowniez Dr robiony 15 lat, heh

    • ~Kolega z Dubnej 20.02.2024 21:24

      Najwiekszych ciemniakow nikt nigdy nie ruszy, ciekawe kto ze sluzbami tam tanczy? Macie watpliwosci?

  • ~Obserwator 04.05.2023 22:49

    Slyszalem, ze ten walek z Dubna jest mocno promowany przez starych dziadkow z Poznania, czy to prawda? Pewnie stare komuchy, wiadomo

    • ~Obserwator 07.05.2023 21:25

      Tak, miedzy innymi wydzial Fizyki UAM tam trzyma swoich ludzi ukradkiem

  • ~Kolega 24.04.2023 20:58

    Polacy z Warszawy i Poznania Oczywiscie dalej pracuja dalej w Dubnej, inni musieli wyjechac z dnia na Dzien ***** *** uklady i przekrety! Co to jest Panie Jarzabek?

  • ~Daniel 28.02.2023 02:14

    Oczywiscie ze Pani w Czerwonych Wlosach tam jest. Nie Tylko Ona. Oczywiscie, ze utrzymyje afiliacje UAM. A wiedzieliscie, ze Orlen kupowal rope w czasie wojny i nikt sie nie burzyl, wiec jaki macie problem? Przeciez to Polska, czego sie spodziewaliscie? Zastanawiam sie jedynie czy Panu Profesorowi nie wstyd mijac sie z prawda opowiadajac takie farmazony? Poczytam sobie chyba znowu dokumenty z kontroli NIK. Pozdrawiam serdecznie!

  • ~Koledzy 05.02.2023 16:48

    http://www.jinr.ru/posts/discussing-reactor-and-new-projects-at-meeting-of-pac-for-condensed-matter-physics/ Powazne slowa, Panie Profesorze. Tak wszyscy wyjechali :) Chwala Rosji!

  • ~Kolega z Dubnej 16.12.2022 01:15

    https://forsal.pl/lifestyle/edukacja/artykuly/8601369,mein-umowy-rosja-wypowiedzenie.html.amp No i aferka
    zaczyna sie wyjasniac. Pan Profesor nie raczyl odpowiedziec pospolstwu. Moze sie czegos dowiemy wreszcie, co sie stalo z tymi milionami? Jakim prawem polacy tam siedza i utrzymuja polskie afiliacje? Inni musieli wyjechac.

  • ~Magda 12.12.2022 15:11

    Z tego co wiem, ze Dorotka dalej pracuje na Uam i w Dubnej. Serdecznosci

    • ~Koledzy 05.02.2023 16:57

      Moze zmienila obywatelstwo, bo jak najbardziej pracuje :)

    • ~Ania 12.12.2022 22:16

      To dobrze, trzeba wspierać najwybitniejszych!

      • ~Ania 12.12.2022 22:17

        ;)

        • ~Koledzy 05.02.2023 16:56

          Bardzo fotogenicznie :)

        • ~Koledzy 05.02.2023 16:49

          http://www.jinr.ru/posts/discussing-reactor-and-new-projects-at-meeting-of-pac-for-condensed-matter-physics/ :)

          • ~Koledzy 05.02.2023 16:55

            Chwala Rosji I dolarom!

  • ~Kolega 15.11.2022 23:30

    Strasznie słaba historia z ta Dubna. Ludzie sie boja, naukowcow to nie obchodzi, dyplomaci.

  • ~Obserwator 15.11.2022 20:55

    https://polskiobserwator.de/polska/dwie-rakiety-spadly-na-polske-sa-ofiary-smiertelne-kryzysowa-sytuacja-w-polsce/ Super, ukrywajcie Panstwo te wspolprace dalej

  • ~Kermit 11.11.2022 19:57

    Chlopy pewnie sie jakos podogadywaly i mysla, ze sie nikt nie dowie. Czy to nie to samo towarzystwo, ktore bylo w sporze z NIKiem? Nie oceniam, a szanuje!

  • ~kolega 05.11.2022 01:35

    o wietnamie slyszalem , ze to jakies wewnentrzne interesy , ale nie chce siac dezinformacji czy rozpowszechniac nie prawdy sorry znaczy jakos wewnentrznie sie dogadali zeby cos odzyskac na okolo nic strasznego ale wiecej kasy z ministerstwa chyba juz nie bedzie nie chca juz dawac ciekawa historia, popytam pozdrowienia jezdzilem tam czesto kiedys mieszkalem nawet

  • ~Ewa 03.11.2022 23:36

    Ludzie trzymajmy się razem! Piętnujmy patologie. Walczmy z niesprawiedliwością. Zaslugujemy na to, abyśmy obudzili się w lepszym świecie!

  • ~Daniel 03.11.2022 22:33

    Link nie działał: https://freeimage.host/i/vietnam.mCIsHu Do diask. Mam kredyt, na uczelni zarabiam minimalną krajową. Jak żyć? Jak nakarmić rodzinę? Jak prowadzić badania? Ludzie, czy na tym świecie są równi i równiejsi? Zastanawiam się kto płaci za takie wycieczki zagraniczne z Rosji w czasie tej strasznej wojny? Mnie ledwo stać na bilet z Krakowa do Wrocławia :(

    • ~Pudel56 05.11.2022 19:29

      To się weź do normalnej roboty jak ci mało, a nie płaczesz ze nie masz na bilet, chyba ze nic nie umiesz robić innego… Nikt nie zmusza pracować za najniższa krajową czy brać kredytu. Facet jesteś czy worek piachu.

      • ~Jurek 07.11.2022 13:19

        @Pudel56 Dokladnie o tym pisala Ewa "Złośliwi powiedzą, że kontroler biletów robi coś pożytecznego... Niestety to podsumowuje stosunek naszego społeczeństwa do nauki i wykształcenia."

  • ~Ania 02.11.2022 20:53

    A moze tak komentarz od Szanownej Redakcji? Ludzie chca wiedziec co sie dzieje? Ida wybory.

  • ~Jurek 31.10.2022 16:41

    Kiedy w tej naszej Polsce będzie transparentnie i uczciwie? Śmiem twierdzić, że tego typu patologie rodzą się wówczas, gdy Profesor Uniwersytetu zarabia mniej niż kontroler biletów w MPK w Warszawie.

    • ~Ewa 03.11.2022 23:31

      Złośliwi powiedzą, że kontroler biletów robi coś pożytecznego... Niestety to podsumowuje stosunek naszego społeczeństwa do nauki i wykształcenia.

  • ~Wiadomo-co-to-jest 28.10.2022 10:35

    Coz mozna dodac? Ci bez ukladow nigdy miejsca tam nie zagrzali. Emeryci siedzieli tam do konca, bo pieniadze byly dobre. Poziom naukowy to bylo glownie MDPI, czesto bardzo slabe publikacje i jeszcze sie na to zrzucalismy z podatkow. I te slynne doktoraty, ktorych przez 10 lat ludzie nie mogli obronic. Chociaz niepotrzebnie pisze w czasie przeszlym, przepraszam. Mozna straszyc spaleniem Polski i mowic w telewizji o zabijaniu Ukrainskich niemowlat, a Polacy i tak tam beda ciagnac za dolarami i ciaglymi delegacjami. Gratulacje! Mam nadzieje, ze te tajne kolaboracje ktos rozliczy, moi drodzy. Strasznie to zenujace I przykre :( Uczciwi ludzie placa za wojne w Polsce i boja sie o swoich bliskich.

  • ~Ania 24.10.2022 19:58

    https://aip.scitation.org/doi/abs/10.1063/5.0098892 Ostatnio trafilam na te publikacje kolegi i faktycznie bylam zdziwiona tymi afiliacjami. Moze Polska nie opuscila Dubnej? Prosimy Panstwa o komentarz. Koledzy z PW wrocili na uczelnie. Nic nie rozumiem faktycznie, hmm

  • ~Wojciech 24.10.2022 16:09

    W tej calej dyskusji najsmutniejsze nie jest to 11 milionow dolarow rocznie, ani ukryci kolaboranci, ale jakosc owocow tej pracy zaprezentowana ponizej. Razace bledy, zarowno merytoryczne jak i jezykowe. Wydajemy pieniadze w bloto, a pozniej sie dziwimy, ze przegrywamy we wszelkich mozliwych rankingach w Europie i na swiecie? Serdecznosci, W

  • ~Wolne Sady 21.10.2022 12:41

    Wyglada na typowa polityke PiSu. Oficjalnie anty-Moskiewscy, w praktyce ekstremalnie pro-rosyjscy. Brzydze sie takimi klamstwami moi drodzy. Pozdrawiam, Elzbieta

  • ~Nic_juz_mnie_nie_zdziwi 20.10.2022 14:57

    Dziękujemy Panie Profesorze za tę piękna baśń. Ryszard P. tam przypadkiem nie wrócił? Może Szanowny Pan Minister Przemysław by sobie wyjechał tam do pracy zarobić?

  • ~Zbulwersowana 20.10.2022 04:16

    Przerażające! Typowa retoryka PiS. Krzyczeć głośno jak to się jest porządnym, a później taki blamaż. Przykre. O Dubnej od dawna się mówiło źle i te słynne dolarowe pensje. Widać, ludziom brakuje przyzwoitości. Słowa współpraca i kolaboracja przestają być synonimami. Przykre, jeszcze się z tym nie kryć! Może drugi wywiad z wyjaśnieniem? W końcu Pan Profesor jasno mówi o tych 11 milionach dolarów z naszych wspólnych podatków? Może nam się jednak należy jakieś wyjaśnienie ponad 'trudno, straty trzeba ponieść'.

  • ~Podatnicy 19.10.2022 00:05

    To a propos prawdomówności Pana Profesora oraz wartości przekazywanych słów. Poniżej pierwszy z brzegu przykład jak wygląda ten wyjazd Polaków z Dubnej i zerwanie współpracy :)

    https://usosweb.amu.edu.pl/kontroler.php?_action=katalog2/osoby/pokazOsobe&os_id=11847

    https://nanomaterialsconference.com/performers

    https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1386142522006175

    https://www.facebook.com/photo?fbid=5454498444608860&set=pcb.5454512861274085

    Proszę się nie krępować i kontynuować współpracę oficjalnie.