Dobrostan psychiczny dzieci można prognozować na podstawie pytań, jakie chciałyby zadać generatywnej sztucznej inteligencji – wynika z nowatorskich badań naukowców z Uniwersytetu Łódzkiego.
Badania nad zachowaniami internetowymi dzieci i młodzieży wskazują, że młodzi ludzie cierpiący na zaburzenia lękowe lub ogólnie niskie samopoczucie psychiczne często szukają rozwiązań swoich problemów w Internecie. Wykorzystują do tego również narzędzia generatywnej sztucznej inteligencji. Przyjrzeli się temu bliżej naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego.
Swoje badania przeprowadzili na grupie ponad 400 młodych ludzi w wieku od 9 do 14 lat (45,5% stanowili chłopcy, 48,8% – dziewczynki, a 5,7% nie zadeklarowało swojej płci). We współpracy z psychologami dziecięcymi i pedagogami, a także samymi uczestnikami badania, stworzono pulę pytań z sześciu kategorii: potrzeby fizjologiczne, potrzeba bezpieczeństwa, potrzeba przynależności i miłości, potrzeba uznania, potrzeba samorealizacji, codzienne czynności i pasje.
Badanie realizowaliśmy w laboratorium informatycznym, a dzieci miały zapewnioną pełną anonimowość. Poprosiliśmy je o zapisanie pytań, na które odpowiedzi chciałyby uzyskać od sztucznej inteligencji. Otrzymane pytania przeanalizowaliśmy i dopasowaliśmy do stworzonych kategorii, wykorzystując teorię hierarchii potrzeb Maslowa. Następnie zmierzyliśmy dobrostan psychiczny poszczególnych dzieci – relacjonuje dr hab. Artur Modliński, kierownik Centrum Badań nad Sztuczną Inteligencją i Cyberkomunikacją na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego, który przeprowadził badania wspólnie z dr Adą Florentyną Pawlak, antropolożką technologii i założycielką Polskiego Stowarzyszenia Transhumanistycznego.
Dzieci najczęściej chciały zapytać generatywną sztuczną inteligencję o codzienne czynności i pasje (25%) oraz potrzeby fizjologiczne (20%). Najrzadziej – o potrzeby związane z miłością i przynależnością (11%) oraz samorealizacją (11%). Badania wykazały, że dzieci wybierające pytania związane z potrzebami psychicznymi i bezpieczeństwem, cechowały się zdecydowanie wyższym poziomem lęku i depresji niż te, które pytały o codzienne czynności i pasje. Z kolei osoby, które wybierały pytania dotyczące miłości i przynależności, miały z reguły większe problemy psychiczne niż grupa w większym stopniu zainteresowana potrzebami fizjologicznymi. Zaobserwowano również, że dzieci próbujące znaleźć u generatywnej sztucznej inteligencji odpowiedzi na pytania związane z miłością i przynależnością oraz te odnoszące się do szacunku i uznania miały wyraźnie niższy poziom dobrostanu psychicznego niż dzieci chcące spytać o samorealizację i osobiste zainteresowania.
Wyniki naszego badania są o tyle istotne, że pozwalają na wstępne projektowanie i testowanie takich systemów konwersacyjnych dla młodych osób, które sygnalizowałyby potencjalne wyzwania wychowawcze bądź obniżenie ich nastroju. Biorąc pod uwagę, jak duża liczba młodych osób cierpi obecnie na nerwice, stany lękowe i depresje, projektowanie systemów alarmujących opiekunów o potencjalnych problemach jest niezwykle istotne – komentują naukowcy zaangażowani w projekt.
Otrzymane wyniki już wykorzystywane są do tworzenia owych systemów konwersacyjnych. Tym m.in. zajmuje się właśnie zespół Centrum Badań nad Sztuczną Inteligencją i Cyberkomunikacją UŁ. Jednostka prowadzi też badania naukowe w międzynarodowych zespołach ekspertów z obszaru zarządzania cyfrowego i sztucznej inteligencji.
Badania łódzkich naukowców zostały zaprezentowane podczas 11. Machine Intelligence and Digital Interaction MIDI Conference, która odbywała się pod koniec ubiegłego roku w Warszawie, a teraz opublikowano je w materiałach pokonferencyjnych.
AST, źródło: UŁ