Czy Polacy wierzą w teorie spiskowe o koronawirusie SARS-CoV-2? Czy stosują się do oficjalnych zaleceń? Jak oceniają decyzje władz o kolejnych ograniczeniach? Czy chcą wyborów prezydenckich w maju tego roku? – zachowania i przekonania Polaków w czasie pandemii bada zespół Political Cognition Lab z Instytutu Psychologii Polskiej Akademii Nauk.
Badania, prowadzone we współpracy z Centrum Badań nad Uprzedzeniami Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, wykonywane są co tydzień, począwszy od 20 marca 2020 r. Ich celem jest monitorowane zmian w takich obszarach, jak: poczucie zagrożenia wynikające z prawdopodobieństwa zachorowania, interpretacja sytuacji społeczno-politycznej, wiara w fake newsy i teorie spiskowe, uprzedzenia wobec konkretnych grup narodowych i zawodowych.
Raport z 6 kwietnia „Koronawirus w Polsce. Perspektywa psychologii społecznej” przedstawia wyniki pierwszej fali badania przeprowadzonego na ogólnopolskiej, reprezentatywnej próbie Polaków. Posłużono się metodą CAWI, czyli wspomaganym komputerowo wywiadem online. Na podstawie zebranych danych eksperci sformułowali wnioski.
Najsilniejsze nasze lęki wiążą się z zachorowaniem bliskiej osoby (78%) oraz pogorszeniem sytuacji materialnej (71%), w nieco mniejszym stopniu (58%) boimy się o własne zdrowie. Większość z nas (ponad 80%) stara się zachowywać zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia, co może wiązać się – zdaniem ekspertów – z dążeniem do redukcji swoich lęków i wzmocnienia poczucia kontroli nad sytuacją. Najczęściej stosowane zalecenia dotyczą mycia rak i zachowania dystansu od innych.
Zebrane dane sugerują, że wprawdzie poważnie podchodzimy do zalecenia pozostawania w domu, z drugiej jednak strony u części respondentów można zauważyć niebezpieczną tendencję do nadużywania obecnej sytuacji. Puste ulice kuszą nas do wychodzenia z domu.
Pandemia spowodowała, że wielu z nas zaczęło angażować się w pomoc innym. Prawie jedna trzecia respondentów zadeklarowała, że zdarza im się robić zakupy osobom, dla których koronawirus stanowi największe zagrożenie. Zdecydowana większość badanych dostrzega negatywny wpływ pandemii na sytuacje materialną.
Okazuje się, że wykazujemy dużą dozę rozsądku, bowiem większość respondentów nie wierzy w pojawiające się w internecie tzw. fake newsy, a wiara w teorie dotyczące powstania koronawirusa również nie jest zbyt powszechna. Podziela ją od 10 do 25% respondentów. Jednak zdaniem co czwartego respondenta koronawirusa stworzono, aby pozbyć się starszych i najsłabszych, co miałoby służyć państwom, które borykają się z problemem wypłacania emerytur.
Wprawdzie blisko 64% Polaków pozytywnie ocenia działania rządu mające zwalczać epidemię, ale prawie 80% uważa, że wybory prezydenckie należy zdecydowanie przełożyć. Jednocześnie głosowanie po zażegnaniu pandemii wydaje się obecnie znacznie ważniejsze, niż kiedykolwiek wcześniej – trzech na czterech Polaków deklaruje, że odda swój głos.
JK, źródło: IP PAN
„Koronawirus w Polsce. Perspektywa psychologii społecznej”