Ewaluacja, reforma systemu awansów naukowych, zmiany w działalności Narodowego Centrum Nauki – te tematy będą w największym stopniu ogniskować uwagę akademików w 2022 roku.
17 stycznia rozpoczyna się nowy proces ewaluacji działalności naukowej, która pomaga ocenić stopień realizacji polityki naukowej państwa. Jej efektem ma być przyznanie dyscyplinom w danym podmiocie kategorii naukowych A+, A, B+, B, C. Od wyników zależeć będą także uprawnienia do prowadzenia studiów, szkół doktorskich, nadawania stopni i tytułów oraz subwencja przyznawana z budżetu państwa. Ewaluacja obejmie dane za okres od 2017 do 2021 roku. Jak pisze w ostatnim numerze „Forum Akademickiego” Sławomir Rybka z Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego, eksperci tej jednostki opracowali nowoczesne narzędzia informatyczne, które ułatwiają całą procedurę oraz pomagają zoptymalizować osiągany rezultat.
Z myślą o naukowcach przygotowujących się do tegorocznej ewaluacji powstał również poradnik „Jak napisać opis wpływu społecznego?”. Jego autorką jest dr Marta Natalia Wróblewska z Wydziału Nauk Humanistycznych Uniwersytetu SWPS w Warszawie. Publikacja dotyczy jednego z trzech kryteriów oceny jakości działalności naukowej, które będzie odpowiadać za 20% końcowej oceny ewaluowanej jednostki. Oprócz podstawowych zasad tworzenia opisów wpływu, poradnik odpowiada na pytania, czym jest „ścieżka do wpływu”, jaka jest relacja między „impact” a „impact factor”, jak rozumieć kryteria oceny „zasięg” i „znaczenie”, czy cytowanie w tekście naukowym może stanowić dowód wpływu, co z wpływem, który „zaistniał” przed 2017 rokiem, lecz nadal trwa, czy spowodowanie zmiany w dydaktyce na uczelni można zakwalifikować jako wpływ? Osobny rozdział został poświęcony objaśnieniu krok po kroku poszczególnych elementów formularza opisu wpływu.
Wiosną tego roku Ministerstwo Edukacji i Nauki planuje dużą nowelizację „Konstytucji dla Nauki”. O obszarach wymagających zmian mówił minister Przemysław Czarnek podczas ostatniej Konferencji Prorektorów ds. Nauki oraz Kierowników Biur/Działów Nauki Uczelni Przyrodniczych i Rolniczych, która odbyła się na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie:
„Konstytucja dla Nauki” była i jest potrzebna, natomiast niektóre regulacje wymagają lekkiej korekty. Dotyczy to utransparentnienia awansu naukowego. Zostajemy przy trójstopniowym awansie naukowym – to jest nasz polski model: doktorat, habilitacja i profesura belwederska. Chcemy usprawnić działanie Rady Doskonałości Naukowej i podzielić jej kompetencje z kancelarią prezydenta. Jest potrzeba uatrakcyjnienia profesury belwederskiej, ponieważ mało jest czynników, które motywowałyby doktorów habilitowanych do uzyskania tytułu naukowego. Jednym z rozwiązań, które zamierzamy zaproponować, będzie profesura w stanie spoczynku. Pragniemy dokonać pewnej korekty samej habilitacji i wprowadzić alternatywę dla obecnego sposobu jej zdobywania. Sporo zmian będzie dotyczyło szkół doktorskich, które wykazują pewne mankamenty. Przede wszystkim zmniejszyła się liczba doktorantów, co budzi niepokój. Będziemy poszukiwać dróg alternatywnych, by temu zaradzić – przedstawiał katalog opracowywanych zmian szef resortu, którego w najnowszym numerze Aktualności Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie cytuje Monika Jaskowiak, szczegółowo relacjonując przebieg konferencji.
W najbliższych tygodniach poznamy też zapewne szczegóły zmian w ustawie o Narodowym Centrum Nauki. Zapowiadał je w wakacyjnym numerze „Forum Akademickiego” minister Przemysław Czarnek:
Widzę konieczność zmiany funkcjonowania Narodowego Centrum Nauki, gdyż w tej chwili ok. 80% środków grantowych trafia do kilku dużych ośrodków akademickich. Nie jest to wykładnią tego, że aż tyle znakomitych badań prowadzi się w tych ośrodkach, ale pewnych nietrafionych zasad rządzących przyznawaniem środków grantowych NCN. Będziemy mocno zastanawiać się wraz z Radą NCN nad tym problemem. Zachęcają nas do tego uczelnie z całej Polski (…) Naprawdę mamy wiele potrzeb w ośrodkach mniejszych, gdzie również nie brakuje naukowców i dydaktyków kształcących i prowadzących badania na wysokim poziomie (…) Jestem zwolennikiem równej konkurencji w nauce. Nic nie robi tak dobrze w życiu społecznym, gospodarczym, a także w nauce, jak zdrowa, na równych prawach konkurencja. Jeśli jej nie będzie, to trzy-cztery ośrodki akademickie będą dobrze finansowane, a pozostałe dostaną grosze i nie będą mogły się należycie rozwijać, a to jest potrzebne krajowi jako całości, ale przede wszystkim poszczególnym miastom, województwom. Zrównoważony rozwój powinien polegać także na tym, że uczelnie z Białegostoku, Lublina i Zielonej Góry mogą rozwijać się na tych samych zasadach, jak te z ośrodków metropolitalnych.
Więcej, nie tylko na te tematy, w rozmowie z ministrem Przemysławem Czarnkiem, która już wkrótce na łamach miesięcznika „Forum Akademickie”.
Ten rok będzie także okazją do uczczenia kilku rocznic związanych z nauką. W stulecie Polskiego Towarzystwa Botanicznego ustanowiono Rok Botaniki. Patronami 2022 roku zostali m.in. Ignacy Łukasiewicz, farmaceuta, wynalazca i pionier przemysłu naftowego, a także Maria Grzegorzewska, założycielka i obecna patronka Akademii Pedagogiki Specjalnej.
MK
Czy ewaluacja to fikcja?. Wg mnie tak publikacje w ostatnich 5 latach mają co najmniej 6 do 15 i więcej autorów, a przy recenzji widać wyraźnie że materiał jest na 2 do 3 a czasami na jednego. Nie raz pisałem w recenzji o tym problemie. Journale płatne przyjmują pomimo ewidentych braków. Wszystko poszło w złym kierunku i nie wróży nic dobrego na przyszłóść.
wczsniejsze doktoraty to przyslowiowa lipa byla.