Ponad 40 naukowców – biochemików, biologów, biologów molekularnych, biofizyków, neurobiologów, genetyków – wystosowało list otwarty do rektora Uniwersytetu Warszawskiego, dr. hab. Marcina Pałysa, prof. UW, w którym wyrażają zaniepokojenie ostatnimi wydarzeniami w Centrum Nowych Technologii UW oraz deklarują poparcie dla ustępującej ze stanowiska dyrektora jednostki, prof. Agnieszki Chacińskiej.
W podsumowaniu swojej działalności jako dyrektora Centrum Nowych Technologii UW, prof. Chacińska pisze, że 8 kwietnia została poproszona przez rektora, prof. Marcina Pałysa, o rezygnację z funkcji, co też bezzwłocznie uczyniła. Jako główną przyczynę odwołania podano konflikty wywołane podjętymi przez nią działaniami organizacyjnymi. Prof. Chacińska zaznacza jednak, że rektor nie wskazał bezpośrednich związków pomiędzy prośbą o rezygnacją z funkcji dyrektora a wynikami raportu z przeprowadzanego audytu zarządzania i działania CeNT.
Naukowcy, którzy postanowili zabrać głos w tej sprawie, piszą w liście otwartym, że rozwój tego światowej klasy ośrodka akademickiego, jakim jest UW, nie będzie możliwy bez dokonania poprawy jakości i zwiększenia globalnej widoczności prowadzonych w nim badań naukowych. Ich zdaniem, najlepszym sposobem osiągnięcia tego celu jest tworzenie i rozwijanie jednostek, takich właśnie jak CeNT UW, które powinny służyć jako wzór dla innych pod względem organizacji i doskonałości nauki.
Przypominają, że w 2017 roku, kiedy prof. Agnieszka Chacińska obejmowała stanowisko dyrektora, CeNT zmagał się z wieloletnim okresem braku przywództwa i chaotycznego rozwoju. Dopiero prof. Chacińska „przyniosła do CeNT naukową reputację oraz umiejętności przywódcze”. Sygnatariusze listu dodają, że zainwestowała też ogromny wysiłek, by wzmocnić strukturę CeNT przez utworzenie w jego obrębie doskonale finansowanej Międzynarodowej Agendy Badawczej Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. „Pozwoliło to jej sfinansować zakup nowoczesnego sprzętu badawczego i rozpocząć proces zatrudniania nowych kierowników grup prowadzących badania w nowoczesnych i przełomowych dziedzinach nauki” – czytamy w piśmie.
Tym bardziej więc zaskakujące i niezrozumiałe dla autorów jest to, że mimo oczywistych oznak sukcesu jej strategii, prof. Chacińska została zmuszona do ustąpienia. Zaniepokojeni przebiegiem zdarzeń naukowcy zwracają uwagę, że niedawny audyt centrum został przeprowadzony tylko przez pracowników UW bez udziału ekspertów zewnętrznych. Za oczywisty konflikt interesów uważają także to, że jeden z członków komisji prowadzącej audyt został p.o. dyrektora CeNT UW. „Wszystko to powoduje niepewność wokół Centrum, co w oczywisty sposób bardzo utrudni rekrutację nowych liderów grup i kolejnego dyrektora kalibru prof. Chacińskiej” – nie pozostawiają wątpliwości.
W związku z tym autorzy listu apelują do rektora i władz Uniwersytetu Warszawskiego o utrzymanie kierunku zmian organizacyjnych w CeNT UW, które zostały przeprowadzone pod kierownictwem prof. Agnieszki Chacińskiej. Podkreślają, że wszystkie decyzje dotyczące CeNT muszą być podejmowane w przejrzysty sposób, bez popadania w konflikt interesów. „Obecna decyzja stanowi bardzo niebezpieczny sygnał dla innych instytucji naukowych w Polsce, które są w trakcie lub rozważają podobną modernizację i restrukturyzację własnych systemów. Ta decyzja może mieć daleko idące skutki, negatywnie wpływając na rozwój innych jednostek, a przez to na przebieg całej reformy nauki w Polsce” – alarmują. Na koniec wyrażają oczekiwanie, że dalsze próby poprawy systemu będą się cieszyć poparciem władz, a nie spotkają się z piętrzeniem dodatkowych trudności.
Pod listem widnieją podpisy wielu uznanych naukowców (m.in. prof. Andrzeja Dziembowskiego, prof. Sebastiana Glatta, prof. Wiesława Gruszeckiego, prof. Magdy Konarskiej, prof. Marty Miączyńskiej, prof. Jacka Kuźnickiego, prof. Magdaleny Rakowskiej-Boguty), w tym zdobywców grantów ERC, jak dr hab. Marcin Nowotny, czy grantów EMBO, jak dr Michał R. Szymański czy dr Agata Starosta.
Funkcję dyrektora Centrum Nowych Technologii UW prof. Chacińska objęła 1 marca 2017 roku. „Przyszłam z nadzieją, pełna energii, z ambitnymi planami i niekwestionowalnym potencjałem badawczym (…) kierowanej przeze mnie produktywnej grupy ambitnych naukowców. Wraz z przyjściem mojej grupy CeNT zyskał granty o wysokości około 50 mln złotych” – przypomina badaczka.
Wśród działań, jakie podjęła przez minione dwa lata wymienia m.in. reorganizację administracji i procedur, wprowadzenie języka angielskiego do powszechnego użytku, rozbudowanie wsparcia technicznego, uporządkowanie spraw dostępu i utrzymania infrastruktury, w tym budynku, pozyskanie środków oraz zdobycie kluczowej dla dalszego rozwoju wysokocennej aparatury (spektrometr mas oraz mikroskop elektronowy pracujący w reżimie kriogenicznym), utworzenie spójnych podstaw laboratoriów specjalistycznych (tzw. core facilities), otwartych dla wszystkich naukowców z CeNT oraz spoza, a także dla użytkowników komercyjnych. Ponadto zatrudniono wysokiej klasy specjalistów do pracy w laboratoriach specjalistycznych, wprowadzono spójną politykę personalną i awansów naukowych, konsekwentnie wprowadzono strukturę organizacyjną, w której kluczową rolę odgrywają kierownicy laboratoriów, oraz międzynarodowe standardy rekrutacji i ewaluacji pracowników naukowych. Prof. Chacińska była także inicjatorką powstania Kolegium Kierowników – ciała służącego dyskusji i wymianie opinii.
Przychody jednostki, głównie z grantów, wzrosły w ubiegłym roku o około 60% w stosunku do roku 2017. „Z tej perspektywy najbliższa przyszłość wyglądała bardzo dobrze” – dodaje prof. Chacińska, zwracając się na koniec do rektora z prośbą, aby rozpoczęte przez nią działania nakierowane na rozwój CeNT, w tym organizacja core facilities, były kontynuowane.
MK
List otwarty w sprawie Centrum Nowych Technologii UW