Akademicki spór wokół poglądów naukowych oraz treści kształcenia stanowi istotę uniwersytetu. Działania podjęte przez organy ścigania wobec osób sprzeciwiających się złej jakości i nierzetelności przekazywanej wiedzy są nie do pogodzenia z dobrymi obyczajami akademickimi oraz z istotą funkcjonowania uczelni – napisali rektorzy szkół wyższych w stanowisku dotyczącym przesłuchań studentów Uniwersytetu Śląskiego.
Uchwała jest kolejnym głosem środowiska w sprawie, która ciągnie się już od marca od ubiegłego roku. Grupa studentów Uniwersytetu Śląskiego zarzuciła prof. Ewie Budzyńskiej szerzenie w trakcie wykładów nietolerancji i poglądów homofobicznych. Po tym, jak władze uczelni skierowały sprawę do rzecznika dyscyplinarnego, na uniwersytecie powołano specjalną komisję, która zajmuje się skargą studentów. Do akcji wkroczyła też prokuratura, która wszczęła śledztwo po doniesieniu anonimowej osoby. Niezgodę na takie praktyki wyraziło już Prezydium Komitetu Socjologii PAN. Ze społecznością Uniwersytetu Śląskiego solidaryzuje się także Senat Uniwersytetu Łódzkiego. Również rektor-elekt UŚ prof. Ryszard Koziołek wydał stosowny komunikat.
We wtorek, 9 czerwca, do sprawy odniosło się Prezydium Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich oraz Prezydium Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Oba gremia wyraziły głębokie zaniepokojenie i sprzeciw wobec bezprecedensowej ingerencji organów ścigania w sprawy, których rozstrzyganie należy do autonomicznych obowiązków uczelni. „Nie czekając na wynik trwającego postępowania dyscyplinarnego w Uniwersytecie, policja i prokuratura podjęły próbę zastąpienia odpowiednich instancji akademickich w ich wewnętrznych procedurach, rażąco naruszając w ten sposób autonomię uczelni, gwarantowaną zarówno przez Konstytucję, jak i przez ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce” – czytamy w stanowisku.
W dalszej części pisma przypomniano, że akademicki spór wokół poglądów naukowych oraz treści kształcenia stanowi istotę uniwersytetu. „W uniwersytetach uczymy studentów krytycznego myślenia i odważnego przeciwstawiania się ewentualnym nienaukowym lub niezgodnym z aktualną wiedzą treściom przekazywanym przez wykładowców. W uczelniach działają wewnętrzne procedury weryfikowania jakości kształcenia, a każdy z wykładowców poddawany jest co najmniej raz w roku ocenie przez studentów – ocenie prowadzonej anonimowo, tak aby zachęcić studentów do bycia krytycznymi i wymagającymi wobec swoich nauczycieli” – napisali autorzy.
Ich zdaniem, działania podjęte przez organy ścigania wobec osób sprzeciwiających się złej jakości i nierzetelności przekazywanej wiedzy, są bezprzykładną próbą wywarcia presji psychicznej, poprzez odebranie im poczucia bezpieczeństwa, jakie gwarantują tradycyjne, w pełni obiektywne akademickie standardy rozstrzygania tego rodzaju sporów. „Takie postępowanie jest nie do pogodzenia z dobrymi obyczajami akademickimi oraz z istotą funkcjonowania instytucji uniwersytetu” – podkreślają rektorzy i członkowie RGNiSW.
Dodają, że cała sytuacja może zniweczyć lata wysiłków środowiska akademickiego na rzecz budowania w uczelniach atmosfery niczym nieskrępowanego, lecz opartego na racjonalnych przesłankach dialogu. „Oczekujemy zatem zaprzestania przesłuchań studentów i pozostawienia rozstrzygania kwestii prawdy lub fałszu w odniesieniu do przekazywanej wiedzy uniwersytetom, bo po to zostały one przed wiekami stworzone” – napisano w stanowisku podpisanym przez prof. dr. hab. inż. Jana Szmidta, przewodniczącego Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, oraz prof. dr. hab. Zbigniewa Marciniaka, przewodniczącego Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
MK