Maj 5/98

FELIETON REDAKCYJNY Aktyw - Marek Remiszewski INFORMACJE Kronika Notatki Przewodniczącego KBN Reforma musi kosztować - Andrzej Wiszniewski Notatki Przewodniczącego RGSzW Strategia średniookresowa - Andrzej Pelczar Notatki Przewodniczącego KRUN Ja w to nie wierzę - Krzysztof Pawłowski Zapowiedzi konferencji naukowych ŻYCIE AKADEMICKIE Szkoła umysłów i charakterów - rozmowa z ks. prof. A. Szostkiem, rektorem-elektem KUL Podział władzy - Piotr Kieraciński Błąd przenosi się w dół - Jacek Wódz Finansowanie badań w nowych dziedzinach nauk społecznych Stereotypy w edukacji - Mariola Bartosiak-Tomusiak O potrzebie przełamania tradycyjnego myślenia na temat kształcenia Dwóje w indeksie - Halina Bykowska Czy studia chemiczne w PG są tylko przechowalnią? Może być inaczej - Janina Przybysz O bibliotece Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu Agora Profesor nie habilitowany - Kazimierz Pospiszyl Czy należy znieść habilitację i zlikwidować CK? Tylko granty - Jan Mostowski O konieczności rozszerzenia i wzmocnienia systemu grantów Polemiki Dość preferencji - Halina Wasilewska-Trenkner Uczelniom czy bankrutom? - Aleksander Kołodziejczyk Dwugłos w sprawie niedofinansowania szkolnictwa wyższego Dyskusja czy agresja? - Zbigniew Żmigrodzki Odpowiedź na polemiki w sprawie studenckich ankiet Czytelnia czasopism Listy do redakcji Studia za granicą Czy amerykanizacja szkolnictwa? - Marcin Karas Jak uniknąć błędów amerykańskiego systemu edukacji? BADANIA NAUKOWE Nauka i gospodarka Intertechnology, czyli spotkanie partnerów - rozmowa z prof. Józefem Mayerem, rektorem PŁ Bez azbestu - Ewa Chojnacka Udany przykład współpracy uczelni wyższej z przemysłem Mapa nauki polskiej Co maszyna potrafi? - Artur Wolski Osiągnięcia badawcze pracowników Politechniki Warszawskiej W STRONĘ HISTORII Pomniki uczonych polskich (32) Pomnik Jana Mikulicza-Radeckiego II str. okł. Gwiazdy i meteory Filozof i gospodarz - Andrzej Dubas Życie i dorobek naukowy Augusta Cieszkowskiego Rody uczone (22) Juraszowie i Rostafińscy - Magdalena Bajer Juraszowie i Rostafińscy OKOLICE NAUKI Demostenes i David Copperfield - Wiktor Niedzicki Sposoby popularyzowania wiedzy w uczelni Poczta elektroniczna Ars brevis... - Paweł Misiak Estetyka stron WWW w Internecie Recenzje Życie Marii Curie Uczniowie czarnoksiężnika Rzeczpospolita akademicka Biurokracja Z perspektywy końca pewnej epoki FELIETONY Sowizdrzał Harmonia - Jan Koteja Odcinki-docinki Powtórka z rozrywki - Wojciech Chudy Wyznania szalonego humanisty Czy nauka nam pomoże? - Leszek Szaruga

Szkoła umysłów i charakterów    W całej planowanej reformie szkolnictwa wychowanie ma być bardzo ważnym elementem, co nas tylko cieszy. Uniwersytety zawsze były zresztą ośrodkiem nie tylko kształcenia, ale i kształtowania elit chrześcijańskiej Europy. Nie można zapominać o tym, że sama idea uniwersytetu zrodziła się w Kościele i Kościół przez całe wieki traktował je jako szkołę umysłów i charakterów. Ten wychowawczy rys kształcenia uniwersyteckiego zauważyć można do dziś - wyraźniej lub mniej wyraźnie - w wielu uczelniach świeckich. Uniwersytet katolicki go, oczywiście, potwierdza i stara się umocnić. Rozmowa z ks. prof. Andrzejem Szostkiem, rektorem-elektem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego   Podział władzy      Obecnie coraz częściej podnosi się kwestię udziału ciał kolegialnych w zarządzaniu uczelnią. Prof. Woźnicki, rektor Politechniki Warszawskiej stwierdził, że należy wzmocnić jednoosobowe organa władzy w uczelni. Popiera go prof. Goebel. Obok wzmocnienia władzy rektora, większego uniezależnienia od decyzji Senatów, widzi on także konieczność wzmocnienia pozycji dyrektora administracyjnego. Szczególnie ważne jest, twierdzi rektor UMCS, zapewnienie stabilności tego stanowiska. Nie jest to opinia odosobniona. Prof. Mulak podkreśla, że do sprawnego zarządzania uczelnią rektorowi potrzebni są fachowcy od spraw szczegółowych. Rektor odpowiedzialny jest przede wszystkim za ogólną strategię rozwoju. Tego nie jest w stanie zaproponować najsprawniejszy nawet dyrektor administracyjny, podkreśla rektor PWr. Nie da się jednak sprawnie kierować takim skomplikowanym tworem bez grona bliskich i zaufanych współpracowników, szczególnie dobrego dyrektora administracyjnego i kwestora. Piotr Kieraciński o miejscu i pozycji dyrektorów administracyjnych w strukturze zarządzania uczelnią wyższą   Profesor nie habilitowany    Najbardziej bodaj brzemienne w niepożądane skutki jest utrzymywanie ustawowego wymogu przedstawiania zbyt wielu prac naukowych "na stopień", w związku z czym całe legiony naszych młodych adeptów nauki, zamiast ujawniać swe niezależne, śmiałe i nowatorskie poglądy, wymyśla przeróżne sposoby przypochlebiania się w swych pracach licznej rzeszy recenzentów tych prac oraz nie mniej licznej grupie przeróżnej maści "komisarzy", oceniających owe "pisanie na stopień" prace. Prof. Kazimierz Pospiszyl postuluje, by skrócić drogę awansu młodym ludziom pracującym w sferze nauki   Tylko granty    Nie powinno się finansować badań słabych. Badania słabe to takie, które środowisko uzna za niewarte finansowania. Konieczne jest więc rozszerzenie i wzmocnienie systemu grantów. Ze wszech miar należy wystrzegać się badań "o istotnym znaczeniu dla gospodarki narodowej" czy ustalania priorytetów - to tylko przykrywki dla próby uniknięcia oceny własnych badań przez osoby kompetentne. Powinnością naukowców powinno być przede wszystkim kształcenie społeczeństwa, na wszystkich poziomach, od przedszkola do doktoratu. Tylko takie postępowanie prowadzić może do uzyskania społecznego zrozumienia dla celowości badań naukowych. Prof. Jan Mostowski broni finansowania nauki poprzez system grantów przed formułowaniem "polityki finansowej państwa"   Czy amerykanizacja szkolnictwa?    Przyczyny kryzysu ukryte są w samym systemie edukacji. Obywatel USA kończy zwykle szkołę średnią w wieku 18 lat, ale nie oznacza to wcale zdania egzaminu maturalnego. Egzamin kwalifikujący na studia wyższe zdają tylko niektórzy, a samo ukończenie szkoły średniej nie wymaga żadnego sprawdzianu. W niektórych stanach wprowadzono w szkołach średnich wolny wybór przedmiotów, przy czym wszystkie są jednakowo poważnie traktowane, nie ma kanonu obowiązkowego, wymaganego niezależnie do upodobań ucznia. Jeżeli nikt nie wybierze któregoś przedmiotu, to nie jest on po prostu uruchamiany. Marcin Karas przestrzega przed bezkrytycznym zaszczepianiem u nas wzorców amerykańskiego systemu edukacji Bez azbestu    Do uruchomienia produkcji bezazbestowych płyt uszczelniających na skalę przemysłową dostosowano istniejący park maszynowy. We własnym zakresie wykonano niezbędne, kosztowne oprzyrządowanie. Praktycy z "Polonitu" zmodernizowali urządzenia wytwórcze, zbudowali specjalistyczne stanowisko badawcze i przeprowadzili badania użytkowe, a także kampanię marketingową w polskim przemyśle. Zrezygnowano z importu urządzeń zachodnich, co pozwoliło zmniejszyć nakłady inwestycyjne. Choć technologię, ze względu na brak krajowych substytutów azbestu, oparto na surowcach pochodzących z importu, to jednak część z nich zastąpiono surowcami krajowymi. Dr Ewa Chojnacka podaje przykład skutecznej i owocnej współpracy Politechniki Łódzkiej z lokalnym przemysłem

 

Uwagi.