„FA” nr 11/2007

Innowacyjność jest polską racją stanu

Nie ma rozwoju nauki bez swobody badań, ale i aktywności badaczy w zabieganiu o środki na ich realizację. To niesłychanie ważne i w żadnym razie nie chcemy tego obszaru zaniedbać. Duże projekty zwane strategicznymi, będą uwarunkowane realnymi potrzebami państwa, jak również staną się istotnym elementem integrującym środowiska naukowe wokół ważnych zadań badawczych. Oprócz tego pozostaną w większości istniejące dotychczas formy, z tym że jako zasadę ustawodawca przyjął, iż realizatorzy będą wyłaniani w drodze konkursu. Winno to umożliwić wyselekcjonowanie projektów, w których poziom prowadzonych badań umożliwi osiągnięcie wyników konkurencyjnych wobec już istniejących.

Z prof. Bogusławem Smólskim, dyrektorem Narodowefgo Centrum Badań i Rozwoju, rozmawia Andrzej Świć

Dziadków mają w Warszawie

Stany Zjednoczone to jest dzisiaj centrum świata naukowego. Tam wychodzi najwięcej czasopism, jest najwięcej wybitnych uczonych, tam tworzy się najwięcej nauki. Łatwiej jest o kontakty, o bezpośrednią wymianę poglądów, dyskusje z najlepszymi... Ale nie jest to różnica diametralna. Programy unijne promują kontakty, choć oczywiście można dyskutować, czy to jest najbardziej efektywne finansowanie nauki. (...) natomiast chciałem tutaj zorganizować laboratorium i stworzyć czy współtworzyć – bo to nie jest praca indywidualna – fajne miejsce dla studentów i doktorantów. Jeśli oni będą się bawić w eksperymenty, jeśli będziemy razem publikować, jeśli zrobimy ciekawe rzeczy, to będę miał satysfakcję, że to się udało w Warszawie, a nie w Bostonie.

Z dr. Piotrem Garsteckim z Instytutu Chemii Fizycznej PAN w Warszawie rozmawia Magdalena Bajer

Cenne kryształy

Laboratorium niewielkie, zespół też nieliczny, tymczasem sukcesy już są. Udało się bowiem rozwiązać struktury dwóch białek – proteinaz serynowych gronkowca. (...) Jak się okazuje, nawet gronkowiec może być wdzięcznym tematem badawczym. Mój rozmówca zajmuje się nim już od kilku lat, więc niejako naturalną stała się kontynuacja tych zainteresowań w stworzonym przez niego od podstaw Laboratorium Krystalizacji Białek. Wcześniej przebywał na zagranicznym stażu w Niemczech, w Instytucie Maxa Plancka (MPI). – Tam też zajmowałem się krystalizacją. Różnica jest taka, że dookoła mnie było dziesięciu innych krystalografów i zawsze można było zwrócić się do nich o pomoc. Tutaj musiałem już sam borykać się z wszelakimi problemami (...).

Proces krystalizacji białek może być używany w przemyśle biotechnologicznym. Czy powstaną nowe leki? – zastanawia się Mariusz Karwowski

Studia płatne czy bezpłatne?

Odpłatność za studia dzienne w uczelniach państwowych nie jest pomysłem z gruntu złym – gdyby tak było, systemu tego nie praktykowano by w większości krajów Europy Zachodniej i USA. Musimy sobie jednak odpowiedzieć na trzy podstawowe pytania: Po co odpłatność? W jakim wymiarze? Czy jesteśmy (jako społeczeństwo) na to gotowi? (...) jestem zdecydowanym przeciwnikiem wprowadzenia odpłatności za studia dzienne w uczelniach państwowych. Nie motywują mnie względy ideologiczne, a czysta pragmatyka. Najczęstszy argument w dyskusjach na ten temat można streścić w jednym zdaniu: „Tak jest na Zachodzie i w USA”. Zgoda. Tyle że Polska jest krajem zbyt biednym – i jeszcze długo będzie.

Student Marek Misiak włącza się do dyskusji o powszechnej odpłatności za studia w naszym kraju